Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Antoni Smus

Sędziowie SSO Elżbieta Zalewska-Statuch

SSR del. Ewa Grzybowska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2016 roku w Sieradzu

na rozprawie sprawy

z powództwa K. S.

przeciwko (...) SA w S.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 29 września 2015 roku, sygnatura akt I C 425/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego (...) SA w S. na rzecz powoda K. S. kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 74/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Łasku w sprawie z powództwa
K. S. przeciwko (...) S.A.
w S. o zadośćuczynienie i odszkodowanie, zasądził od pozwanego na rzecz powoda tytułem zadośćuczynienia kwotę 12400 zł z odsetkami ustawowymi od dnia
4 kwietnia 2013 roku do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałej części oraz znosząc wzajemnie pomiędzy stronami koszty zastępstwa prawnego,

Ponadto Sąd Rejonowy nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa —Sądu Rejonowego w Łasku kwotę 1075,66 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów związanych z opiniami biegłych tymczasowo pokrytych z funduszu Skarbu Państwa oraz nie obciążył stron pozostałymi kosztami postępowania, w tym kosztami opłaty sądowej,
od uiszczenia której powód był tymczasowo zwolniony.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło na podstawie ustaleń faktycznych, które
Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne, a których zasadnicze elementy przedstawiają się następująco:

27 lutego 2013 roku, w miejscowości B., w skręcający w prawo pojazd marki V. (...) prowadzony przez K. S., uderzył w inny pojazd marki M. (...), powadzony przez K. K..

Sprawca wypadku ubezpieczony był w (...) S.A
w S..

Powód po wypadku trafił do domu. Od 28 lutego do 1 marca 2013 r. przebywał
na Oddziale Chirurgicznym Szpitala w Ł. z rozpoznaniem: stan po urazie głowy i szyi; stłuczenie kręgosłupa szyjnego; obserwacja w kierunku wstrząśnienia mózgu. Wykonano niego badania laboratoryjnie, przeprowadzono konsultacje neurochirurgiczną
i ortopedyczną. Zastosowano leczenie zachowawcze i kołnierz (...)a. Powód został wypisany na własne żądanie do dalszego leczenia w szpitalu w B. Oddział Neurochirurgiczny.

Na oddziale Neurochirurgicznym Szpitala Wojewódzkiego im. (...) II powód przebywał od 1 do 4 marca 2013 roku. Wykonano u niego badania dodatkowe krwi, RTG żeber, które nie wykazało szczelin złamania; tomografię komputerową, która nie wykazała zmian pourazowych czaszki i kręgosłupa. W badaniu stwierdzono schorzenia nie pourazowe: zniesienie lordozy szyjnej i dyskopatię C5-C6 i C6-C7. W rezonansie magnetycznym potwierdzono zmiany dehydratacyjne krążków międzykręgowych, osteofity krawędzi trzonów zwężające otwory międzykręgowe na poziomie C5/C6 i kanał kręgowy
oraz modelujące worek oponowy, osteofity krawędzi zwężające lewy otwór międzykręgowy, lewoboczną niewielką przepuklinę jądra miażdżystego uciskającą korzeń nerwowy w otworze miedzykręgowym, rdzeń kręgowy bez zmian ogniskowych. Zastosowano leczenie zachowawcze i zalecono dalsze leczenie w poradni rejonowej, noszenie kołnierza ortopedycznego, a także zakazano dźwigania i nakazano oszczędny tryb życia.

Z punktu widzenia ortopedycznego powód w wyniku wypadku nie doznał trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Uszkodzenia jakich powód doznał w wypadku miały charakter powierzchowny i nie zagrażały jego zdrowiu ani życiu. Koszty leczenia szpitalnego i konsultacje ambulatoryjne finansowe są przez NFZ. Ze względu
na następstwa przedmiotowego wypadku powód nie wymagał pomocy innych osób w celu wykonania czynności zaspokajających jego podstawowe potrzeby życiowe.

Biegły neurolog po przeprowadzonych badaniach i analizie dokumentacji ostatecznie stwierdził, że przebyte u powoda wstrząśnienie mózgu nastąpiło bez powikłań organicznych. W ocenie tego biegłego powód nie doznał uszczerbku na zdrowiu z przyczyn neurologicznych. Ostra niewydolność krążenia mózgowego w zakresie unaczynienia tętnic kręgowych i tętnicy podstawnej mózgu występowała u powoda przed wypadkiem. Po wypadku wystąpiły u powoda powikłania w postaci nerwicy pourazowej.

Biegły psychiatra rozpoznał u powoda zaburzenia psychiczne pod postacią zespołu depresyjnego, który wystąpił w związku ze stresem powypadkowym i odniesionymi obrażeniami - uraz głowy ze wstrząśnieniem mózgu i kręgosłupa szyjnego. Stwierdzono,
że nadal utrzymują się objawy depresyjne mimo zastosowania leczenia psychiatrycznego. Stwierdzone zaburzenia depresyjne początkowo powodowały niezdolność badanego do pracy w rolnictwie, a obecnie zdolność tę ograniczają w stopniu znacznym. Zdaniem biegłego psychiatry powód doznał długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 8 %.

K. S. ma 48 lat, z zawodu jest rolnikiem, nadal odczuwa dolegliwości bólowe głowy i kręgosłupa, pobiera tabletki przeciwbólowe i zastrzyki, a także tabletki przepisywane przez psychiatrę. Przed wypadkiem pracował w gospodarstwie rolnym
i dochody z gospodarstwa stanowiły źródło jego utrzymania. Obecnie pozostaje
na utrzymaniu żony, która wraz z synem prowadzi gospodarstwo rolne. Pomaga przy lżejszych pracach.

Stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o załączone do akt dokumenty, opinie biegłych oraz zeznania świadków i powoda.

Sąd pierwszej instancji opierając się na 822 k.c. w zw. z art. 34 ust. 1 ustawy
o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) oraz art. 445 § 1 k.c. ocenił zasadność i wysokość dochodzonego przez powoda roszczenia o zadośćuczynienie.

W ocenie Sadu Rejonowego z poczynionych ustaleń faktycznych wynika,
że na skutek wypadku powód doznał obrażeń ciała skutkujących pobytem szpitalu
i koniecznością dalszego leczenia ambulatoryjnego, jak również ucierpiał najbardziej
pod względem psychicznym. Stwierdzono także przy tym, iż depresja powoda miała związek z przebytym wypadkiem i spowodowała niezdolność powoda do pracy w rolnictwie, natomiast obecnie zdolność tę ogranicza w stopniu znacznym.

W tych warunkach, skoro pozwany w wyniku prowadzonego postępowania likwidacyjnego w sprawie wypłacił powodowi kwotę 2000 zł tytułem zadośćuczynienia, zasadnym było zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwoty 12400 zł, uznając iż łączna kwota zadośćuczynienia 14400 zł, jest adekwatna i kompensująca powodowi rozmiar doznanych przez niego krzywd. Oparto się przy tym pomocniczo na określonym przez biegłą psychiatrę stopniu uszczerbku na zdrowiu 8 %.

Odsetki zasądzono od dnia 4 kwietnia 2013 r. - 30 dni od daty zgłoszenia szkody.

W pozostałym zakresie powództwo o zadośćuczynienie zostało oddalone

Sąd pierwszej instancji zwrócił również uwagę, iż powód wniósł także o zasądzenie
od pozwanego odszkodowania w kwocie 1693 zł. Jednakże wobec nie udowodnienia w toku postępowania dowodowego, aby powód wymagał pomocy osób trzecich w zakresie czynności zaspokajających potrzeby życiowe, a także aby musiał ponosić koszty leczenia nie refundowane przez NFZ, powództwo w tym zakresie oddalono w oparciu o art. 444 § 1 k.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., nakazując pobrać
od pozwanego, który przegrał sprawę w około 50%, na rzecz Skarbu Państwa kwoty 1075,66 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów postępowania, związanych z opiniami biegłego, wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Koszty zastępstwa prawnego zniesiono wzajemnie między stronami, mając
na względzie charakter sprawy, szczególnie rodzaj zasądzonego roszczenia, a także okoliczność, iż określenie należnej powodowi sumy zależało od oceny Sądu i dlatego
nie obciążono stron pozostałymi kosztami postępowania.

W apelacji od powyższego wyroku pozwany, w zakresie dotyczącym pkt. 1 w części zasadzającej kwotę 6400 zł tytułem zadośćuczynienia oraz w zakresie odsetek ustawowych oraz pkt. 3 i 4 dotyczącym rozstrzygnięcia o kosztach procesu, zarzucił naruszenie:

- art. 233 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie skutkujące dokonaniem przez Sąd dowolnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, z pominięciem jego wszechstronnego rozważenia, w oparciu o zasady logiki i doświadczenia życiowego,
a w konsekwencji przyjęcie przez Sąd, iż obecny stan zdrowia psychicznego powoda stanowi wyłączną konsekwencję zdarzenia z dnia 27 lutego 2013 r., pomimo znacznej dysproporcji miedzy rodzajem wypadku, stopniem uszkodzenia samochodu, brakiem wystąpienia
u powoda uszczerbku na zdrowiu o charakterze fizycznym, a zgłaszanymi przez powoda zaburzeniami psychicznymi, uznaniem przez Sąd wbrew zebranemu materiałowi dowodowemu, iż powód nadal kontynuuje leczenie psychiatryczne, zażywa leki przepisywane przez psychiatrę, przez co Sąd uznał, iż 8% uszczerbek orzeczony przez lekarza psychiatrę stanowi wyłączną konsekwencje zdarzenia z dnia 27 lutego 2013 r.;

- art. 822 k.c. oraz art. 445 § 1 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, iż kwota 14400 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę jest kwotą "odpowiednią" w rozumieniu
art. 445 k.c. i odpowiada pojęciu umiarkowanego zadośćuczynienia, w sytuacji gdy powód nie doznał uszczerbku na zdrowiu o charakterze fizycznym i trwałym, a uszczerbek związany z reakcją lękową został przez biegłą psychiatrę określony jako długotrwały i nie jest wynikiem wyłącznie zdarzenia komunikacyjnego;

- art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 445 k.c. oraz 455 k.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie przez Sąd w sposób nieprawidłowy odsetek ustawowych od kwoty 12400 zł od dnia 4 kwietnia 2013r. zgodnie z żądaniem pozwu, a nie jak winno
być prawidłowo od kwoty 9000 od dnia 14 września 2013 r. tj. od dnia następnego od dnia doręczenia pozwu pozwanemu, zaś od kwoty 3400 zł od dnia 22 maja 2015 r. tj. od dnia następnego od doręczenia pozwanemu pisma obejmującego rozszerzenie powództwa.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku, poprzez oddalenie powództwa ponad kwotę 6000 zł, zasądzenie odsetek ustawowych od obniżonej kwoty zadośćuczynienia od dnia 14 września 2013 r., zmianę rozstrzygnięcia
o kosztach procesu w zakresie stosownym do dokonanej zmiany wyroku oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję, według norm przepisanych.

Na terminie rozprawy apelacyjnej pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie apelacji
i postępowania za drugą instancję, w tym kosztów zastępstwa, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy rozpoznając apelację zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się do podniesionych w apelacji zarzutów naruszenia prawa materialnego
i procesowego, trzeba zwrócić uwagę, że prawidłowość zastosowania lub wykładnia prawa materialnego może być dopiero właściwie oceniona na podstawie prawidłowo ustalonej podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Dlatego właśnie skuteczne zgłoszenie zarzutu dotyczącego naruszenia prawa materialnego, zasługuje na uwzględnienie tylko wtedy,
gdy ustalony przez Sąd pierwszej instancji stan faktyczny, będący podstawą zaskarżonego wyroku, nie budzi zastrzeżeń (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 1997 r., II CKN 60/97, OSNC 1997/9/128). Powyższe rodzi konieczność rozpoznania w pierwszym rzędzie zmierzających do zakwestionowania stanu faktycznego zarzutów naruszenia prawa procesowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 1997 r., II CKN 18/97, OSNC 1997/8/112).

Przechodząc do zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c., należy stwierdzić, iż pozbawiony jest on uzasadnionych podstaw. Wbrew temu zarzutowi, Sąd pierwszej instancji przeprowadził wszechstronne postępowanie dowodowe, poczynił w sprawie szczegółowe ustalenia faktyczne i wyciągnął z nich właściwe wnioski, które Sąd Okręgowy w pełni podziela, a więc nie zachodzi potrzeba ich powtarzania. W pisemnych motywach rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy w sposób wyczerpujący wyjaśnił swoje stanowisko
i zasadność przyjętych ustaleń, dokładnie rozważając zebrany materiał dowodowy,
nie naruszając zasad logicznego rozumowania, nie przekraczając granic swobodnej oceny dowodów wyznaczonych treścią art. 233 § 1 k.p.c., ani zasad doświadczenia życiowego przy ich ocenie. (art. 328 § 2 k.p.c.).

Zarzuty naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. byłby skuteczny wówczas, gdyby skarżący wykazał uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 16 grudnia 2005 r. , sygn. Akt III CK 314/05, Lex nr 172176), czego skarżący nie uczynił.

W tym miejscu należy dodać, że pozwany starał się zdyskwalifikować wnioski wypływające z opinii biegłej psychiatry, który to dowód wyróżniają szczególne kryteria oceny, którymi są: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych
w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej (postanowienie
SN z dnia 7 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001, nr 4, poz. 64). Dlatego też,
aby skutecznie podważyć miarodajność opinii biegłego należy wskazać, którym
z wymienionych kryteriów uchybia złożona przez niego opinia.

Pozwany nie sprostał temu zadaniu, gdyż jego twierdzenia kierowane pod adresem opinii biegłej psychiatry, są całkowicie gołosłowne i nie poparte żadnymi dowodami,
a ponadto stanowią jedynie subiektywne zdanie skarżącego odnośnie wskazanych tam przyczyn i skutków jakie wystąpiły u powoda w związku z wypadkiem.

Należy zgodzić się z Sądem pierwszej instancji, iż w świetle opinii psychiatrycznej, występujące u powoda zaburzenia psychiczne pod postacią zespołu depresyjnego są następstwem stresu powypadkowego. Podkreślenia wymaga też to, że pomimo zastosowania leczenia psychiatrycznego, u powoda nadal występują dolegliwości natury psychicznej, które w znacznym stopniu ograniczają jego zdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Jeżeli do tego doda się , że powód przed wypadkiem z 27 lutego 2013 r. nie wykazywał zaburzeń psychicznych(leczenie psychiatryczne podjął po wypadku), to za w pełni usprawiedliwione należy uznać zapatrywanie, że pogorszenie jego sfery życia psychicznego ma oczywisty związek ze wspomnianym wypadkiem.

Nie można także zgodzić się ze skarżącym, że Sąd Rejonowy w sprawie niniejszej niewłaściwie zastosował art. 822 k.c. oraz art. 445 § 1 k.c. i zasądził zadośćuczynienie w zbyt dużej wysokości, nieadekwatnej do krzywdy powoda.

Trzeba zwrócić uwagę, że orzekanie o wysokości zadośćuczynienia, z zachowaniem postulatu „odpowiedniości”, wyrażonego wprost w przepisie art. 445 § 1 k.c., należy
do swobodnego uznania Sądu, przede wszystkim Sądu pierwszej instancji, a tej dyskrecjonalnej władzy sędziego Sąd Odwoławczy zmieniać nie może, o ile Sąd pierwszej instancji prawidłowo zbadał i ocenił wszystkie okoliczności sprawy.

Swoboda orzekania o wysokości zadośćuczynienia wynika z faktu, iż nie istnieją żadne zobiektywizowane, ustawowo określone kryteria pozwalające Sądowi na rozstrzygnięcie o zadośćuczynieniu we wprost określonych przedziałach pieniężnych. Ponadto Sąd Odwoławczy może dokonać jedynie korekty wysokości zasądzonego zadośćuczynienia za krzywdę, tylko wtedy, gdyby w wyniku rozpoznania przez niego apelacji okazało się, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, że jest ono rażąco wygórowane, w której to kwestii wielokrotnie wypowiadała się judykatura (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2004 roku, sygn. akt I CK 219/04, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2004 roku, sygn. akt V CK 282/03, wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 9 lipca 1970 r., III PRN 39/70, OSNCP 1971, Nr 3, poz. 53).

Ponadto w pojęciu „odpowiednia suma zadośćuczynienia", zawiera się uprawnienie do dokonania swobodnej oceny przez sąd, uzasadnionej dodatkowo niematerialnym - a zatem z natury rzeczy, trudnej do precyzyjnego oszacowania wartości krzywdy. Z tego względu korygowanie przez sąd II instancji zasądzonego zadośćuczynienia może być aktualne
w zasadzie tylko wtedy, gdy przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy, mających wpływ na jego wysokość, jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie, tj. albo rażąco wygórowane, albo rażąco niskie. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, w sprawie
VI ACa 1407/13, Lex 1509124). Wreszcie suma odpowiednia, o jakiej mowa w art. 445 § 1 k.c. to nie suma dowolna, określona wyłącznie według uznania sądu. Dla jej prawidłowego ustalenia wymagane jest uwzględnienie wszystkich mających znaczenie okoliczności. Okoliczności wpływające na wysokość zadośćuczynienia zawsze muszą być rozważane indywidualnie. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie w sprawie I ACa 460/14, LEX
nr 1544816).

Mając na uwadze powyższe oraz takie okoliczności sprawy jak wysokość uszczerbku na zdrowiu powoda , konieczność podjęcia przez powoda leczenia psychiatrycznego czy nie możność odzyskania przez niego dawnej sprawności psychicznej (równowagi psychicznej) należy stwierdzić , iż kwota przyznanego zadośćuczynienia na poziomie 14 400 zł nie jest rażąco wysoka i nie zachodzi konieczność jej obniżenia.

Reasumując powyższe wywody należy stwierdzić, iż pozwany nie wykazał,
że przyznane powodowi zadośćuczynienie jest rażąco wygórowane.

Nie można również zgodzić się ze skarżącym, iż Sąd Rejonowy orzekając o odsetkach w przedmiotowej sprawie naruszył przepisy art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 445 k.c. oraz 455 k.c.. W tym miejscu należy przywołać treść art. 14 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych , Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U z 2013 r., poz. 392). Zgodnie z tym przepisem zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Jak podnosi się piśmiennictwie w tym terminie winno nastąpić ustalenie wysokości odszkodowania, a rolą sądu w ewentualnym procesie jest kontrola prawidłowości ustalenia wysokości odszkodowania.( Małgorzata Serwach-komentarz do art. 14 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych)

W żadnym razie powyższy przepis nie nakłada na poszkodowanego wskazanie wysokości dochodzonego odszkodowania czy zadośćuczynienia wystarczy bowiem samo zgłoszenie szkody . W tej sytuacji zapatrywanie skarżącego, iż powód powinien „ w treści zgłoszenia wskazać dochodzone kwoty” nie znajduje uzasadnionych podstaw.

Ponadto jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 28 czerwca 2005 r., sygn. akt I CK 7/05, niepubl., zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego, przewidzianego w art. 445 k.c. ma charakter bezterminowy, stad o przekształceniu go w zobowiązanie terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do wykonania. W świetle art. 14 w/wym ustawy jest oczywistym, że termin początkowy płatności odsetek ustawowych od przyznanego powodowi zadośćuczynienia należy ustalić
od 4 kwietnia 2013 r. (t.j. po upływie 30 dni od daty zgłoszenia szkody).

Z tych wszystkich względów, bezzasadna apelacja z mocy art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu

O kosztach zastępstwa prawnego powoda w postępowaniu apelacyjnym orzeczono
na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i § 2 pkt. 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 i § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku
w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800), zasądzając
od pozwanego na rzecz powoda kwotę 600 zł, ustaloną według stawki obwiązującej w dniu wniesienia apelacji, a więc na podstawie § 6 pkt. 4 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 i § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat
za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 461).