Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lipca 2022 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2022 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. B. (1), A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1)

przeciwko Towarzystwu (...) z siedzibą w W.

o zadośćuczynienia, odszkodowania i rentę

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki M. B. (1) tytułem zadośćuczynienia kwotę 100.000,00 (sto tysięcy) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 lipca 2018 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki A. B. (1) tytułem zadośćuczynienia kwotę 100.000,00 (sto tysięcy) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 lipca 2018 r. do dnia zapłaty,

3.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda K. B. (1) tytułem zadośćuczynienia kwotę 130.000,00 (sto trzydzieści tysięcy) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 lipca 2018 r. do dnia zapłaty,

4.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki M. B. (2) tytułem zadośćuczynienia kwotę 100.000,00 (sto tysięcy) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 lipca 2018 r. do dnia zapłaty,

5.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda J. B. (1) tytułem zadośćuczynienia kwotę 100.000,00 (sto tysięcy) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 lipca 2018 r. do dnia zapłaty,

6.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki M. B. (1) tytułem odszkodowania za poniesione koszty pogrzebu kwotę 10.400,00 (dziesięć tysięcy czterysta) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 lipca 2018 r. do dnia zapłaty,

7.  umarza postępowanie z powództwa M. B. (1) w zakresie kwoty 35.000,00 (trzydzieści pięciu tysięcy) złotych zadośćuczynienia i kwoty 26.300,00 (dwadzieścia sześć tysięcy trzysta) złotych odszkodowania,

8.  umarza postępowanie z powództwa A. B. (1) w zakresie kwoty 35.000,00 (trzydzieści pięciu tysięcy) złotych zadośćuczynienia i kwoty 14.000,00 (czternaście tysięcy) złotych odszkodowania,

9.  umarza postępowanie z powództwa K. B. (1) w zakresie kwoty 35.000,00 (trzydzieści pięciu tysięcy) złotych zadośćuczynienia i kwoty 14.000,00 (czternaście tysięcy) złotych odszkodowania,

10.  umarza postępowanie z powództwa M. B. (2) w zakresie kwoty 35.000,00 (trzydzieści pięciu tysięcy) złotych zadośćuczynienia i kwoty 14.000,00 (czternaście tysięcy) złotych odszkodowania,

11.  umarza postępowanie z powództwa J. B. (1) w zakresie kwoty 35.000,00 (trzydzieści pięciu tysięcy) złotych zadośćuczynienia i kwoty 14.000,00 (czternaście tysięcy) złotych odszkodowania,

12.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki M. B. (1) tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie kwotę 2.797,96 (dwa tysiące siedemset dziewięćdziesiąt siedem złotych dziewięćdziesiąt sześć groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty,

13.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki A. B. (1) tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie kwotę 2.236,54 (dwa tysiące dwieście trzydzieści sześć złotych pięćdziesiąt cztery grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty,

14.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda K. B. (1) tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie kwotę 2.236,54 (dwa tysiące dwieście trzydzieści sześć złotych pięćdziesiąt cztery grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty,

15.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki M. B. (2) tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie kwotę 2.236,54 (dwa tysiące dwieście trzydzieści sześć złotych pięćdziesiąt cztery grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty,

16.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda J. B. (1) tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie kwotę 2.236,54 (dwa tysiące dwieście trzydzieści sześć złotych pięćdziesiąt cztery grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty,

17.  w pozostałym zakresie powództwa oddala,

18.  nie obciąża powodów M. B. (1), A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) kosztami postępowania w sprawie.

19.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 9.872,16 (dziewięć tysięcy osiemset siedemdziesiąt dwa złote szesnaście groszy) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu z powództwa M. B. (1) wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa,

20.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 8.317,80 (osiem tysięcy trzysta siedemnaście złotych osiemdziesiąt groszy) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu z powództwa A. B. (1) wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa,

21.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 9.792,70 (dziewięć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt dwa złote siedemdziesiąt groszy) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu z powództwa K. B. (1) wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa,

22.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 8.317,80 (osiem tysięcy trzysta siedemnaście złotych osiemdziesiąt groszy) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu z powództwa M. B. (2) wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa,

23.  zasądza od pozwanego Towarzystwu (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 8.289,92 (osiem tysięcy dwieście osiemdziesiąt dziewięć złotych dziewięćdziesiąt dwa grosze) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu z powództwa J. B. (1) wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa,

24.  nakazuje zwrócić pozwanemu Towarzystwu (...) z siedzibą w W. zaliczkę w kwocie 50,00 (pięćdziesiąt) złotych zaksięgowaną pod pozycją księgi zaliczek 197/21.

Sygn. akt I C 24/19

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 22 stycznia 2019 r. skierowanym przeciwko pozwanemu Towarzystwu (...) z siedzibą w W.:

a) powódka M. B. (1) wniosła o zasądzenie na jej rzecz:

- kwoty 285.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę jakiej doznała na skutek śmierci męża A. B. (2),

- kwoty 141.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej na skutek śmierci męża,

- kwoty 28.734,18 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów pogrzebu męża,

- kwoty 1.500,00 zł miesięcznie tytułem renty płatnej do dnia 10 każdego miesiąca z ustawowym odsetkami za opóźnienie od dnia wymagalności do dnia zapłaty w przypadku nie dotrzymania terminu płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 1 czerwca 2018 r.,

b) powódka A. B. (1) wniosła o zasądzenie na jej rzecz:

- kwoty 285.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę jakiej doznała na skutek śmierci ojca A. B. (2),

- kwoty 144.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej na skutek śmierci ojca,

c) powód K. B. (1) wniósł o zasądzenie na jego rzecz:

- kwoty 285.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę jakiej doznał na skutek śmierci ojca A. B. (2),

- kwoty 144.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej na skutek śmierci ojca,

d) powódka M. B. (2) wniosła o zasądzenie na jej rzecz:

- kwoty 285.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę jakiej doznała na skutek śmierci ojca A. B. (2),

- kwoty 144.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej na skutek śmierci ojca,

b) powód J. B. (1) wniósł o zasądzenie na jego rzecz:

- kwoty 285.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę jakiej doznał na skutek śmierci ojca A. B. (2),

- kwoty 144.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 lipca 2018 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej na skutek śmierci ojca.

Ponadto wszyscy powodowie wnosili o zasądzenie na ich rzecz od pozwanego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(pozew- k.3-13)

W odpowiedzi na pozew pozwany podniósł, że dokonał wypłaty na rzecz każdego z powodów zadośćuczynień w kwotach po 35.000,00 zł i odszkodowań w kwotach po 14.000,00 zł na rzecz każdego z nich. Wnosił jednocześnie o oddalenie powództw i zwrot kosztów procesu według norm przepisanych.

(odpowiedź na pozew- k.146-149)

Na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2019 r. pełnomocnik powodów złożył pismo procesowe, w którym dokonał modyfikacji powództw. W piśmie tym cofnął on powództwo powódki M. B. (3) co do kwoty 35.000,00 zł zadośćuczynienia, co do kwoty 21.000,00 zł odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej i co do kwoty 5.300,00 zł zwrotu kosztów pogrzebu. Cofnął on też powództwa każdego z powodów A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) co do kwot 35.000,00 zadośćuczynienia i 14.000,00 zł odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej. Zrzekł się on też roszczeń w zakresie objętym cofnięciem powództw. Jednocześnie wnosił o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki M. B. (3) kwoty 1.597,53 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie od kwoty 35.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od chwili wytoczenia o nie powództwa do dnia zapłaty, kwoty 958,52 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie od kwoty 21.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od chwili wytoczenia o nie powództwa do dnia zapłaty i kwoty 241,91 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie od kwoty 5.300,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od chwili wytoczenia o nie powództwa do dnia zapłaty oraz wnosił o zasądzenie od pozwanego na rzecz każdego z powodów A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) kwot po 1.597,53 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie od kwot 35.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od chwili wytoczenia o nie powództw do dnia zapłaty oraz kwoty 639,01 zł tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie od kwot 14.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od chwili wytoczenia o nie powództw do dnia zapłaty. Wnosił on też o zasądzenie od pozwanego na rzecz każdego z powodów kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych także w zakresie objętym cofnięciem powództwa. Pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództw i zsądzenie kosztów według norm przepisanych.

(protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:02:12 – 00:05:50- koperta k.451, pismo procesowe powodów- k.160-164)

Na rozprawie w dniu 3 lipca 2020 r. pełnomocnik powodów popierał powództwa po zmodyfikowaniu a pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództw.

(protokół rozprawy z dnia 3 lipca 2020 r. na płycie CD 00:04:25 – 00:05:58- koperta k.451)

Na rozprawie w dniu 23 października 2020 r. pełnomocnik powodów popierał powództwa a w imieniu pozwanego nikt się nie stawił.

(protokół rozprawy z dnia 23 października 2020 r. na płycie CD 00:02:36 – 00:04:51- koperta k.451)

Na rozprawie w dniu 15 października 2021 r. pełnomocnik powodów popierał powództwa a pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództw.

(protokół rozprawy z dnia 15 października 2021 r. na płycie CD 00:04:15 – 00:06:43- koperta k.451)

Na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2022 r. pełnomocnik powodów popierał powództwa w zmodyfikowanym kształcie i wnosił o obciążenie pozwanego kosztami procesu oraz kosztami zastępstwa procesowego. Wnosił też o nieobciążanie małoletnich powodów kosztami procesu z uwagi na trudną sytuację materialną. Pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództw.

(protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:154:01 – 00:52:04- koperta k.451)

W piśmie procesowym z dnia 3 czerwca 2022 r. pozwany wnosił o oddalenie powództw.

(pismo procesowe pozwanego- k.460-462)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Mąż powódki M. B. (1) i ojciec powodów A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) był strażakiem Ochotniczej Straży Pożarnej w P.. W dniu 5 maja 2018 r. dostał on wezwanie na akcję, na którą pojechał samochodem specjalnym marki J. nr rej. (...), kierowanym przez J. G.. W samochodzie tym zajmował on miejsce pasażera z przodu pojazdu. Gdy kierujący tym pojazdem przejeżdżał przez miejscowość W., zjechał na prawe pobocze drogi co skutkowało przechyleniem się pojazdu na prawy bok a następnie uderzeniem prawym przednim narożnikiem kabiny pojazdu w drzewo w konsekwencji czego A. B. (2) doznał obrażeń ciała skutkujących jego śmiercią.

(bezsporne, zeznania powódki M. B. (1)- protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:16:44 – 00:40:04 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:05:50 – 00:42:31- koperta k.451, kserokopia meldunku- k.57-58, kserokopia odpisu skróconego aktu małżeństwa- k.109, kserokopie odpisów skróconych aktów urodzenia- k.110-113, kserokopia odpisu skróconego aktu zgonu- k.114)

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 3 grudnia 2018 r. wydanym w sprawie sygn. akt VII K 216/18 J. G. został uznany winnym spowodowania powyższego wypadku i skazany na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszenie jej wykonania.

(bezsporne, zeznania powódki M. B. (1)- protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:16:44 – 00:40:04 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:05:50 – 00:42:31- koperta k.451, kserokopia wyroku- k.59-60)

Samochód, którym kierował sprawca wypadku J. G., był ubezpieczony w zakresie OC u pozwanego.

(bezsporne, kserokopia polisy- k.56)

W chwili śmierci A. B. (2) miał 34 lata. Wraz z żoną i czwórką małoletnich dzieci mieszkał on na parterze domu, w którym na piętrze zamieszkiwał jego brat z rodziną.

(zeznania powódki M. B. (1)- protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:16:44 – 00:40:04 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:05:50 – 00:42:31- koperta k.451, kserokopia odpisu skróconego aktu zgonu- k.114)

A. B. (2) był technikiem budownictwa. W chwili śmierci miał gospodarstwo rolne o powierzchni prawie 3 ha i był ubezpieczony w KRUS. Utrzymywał się z wykonywania prac budowlanych. Jego działalność gospodarcza w zakresie usług remontowo – budowlanych, jaką prowadził on od 27 czerwca 2011 r. przed jego śmiercią była zamknięta. Jego dochody miesięczne wynosiły 2.000,00 – 3.000,00 zł miesięcznie, gdy pracował. W okresie jesienno – zimowym, gdy prac budowlanych nie było dużo, siedział on w domu i opiekował się dziećmi. W 2016 r. A. B. (2) za udział w działaniach ratowniczych i szkoleniach pożarniczych otrzymał 1.294,54 zł, w 2017 r. – 1.153,33 zł a w 2018 r. – 207,64 zł. W okresie od 12 marca 2014 r. do 12 marca 2015 r. A. B. (3) był zatrudniony na pełnym etacie jako pracownik budowlany. Jego wynagrodzenie wynosiło w tym czasie 1.680,00 zł brutto miesięcznie. Powódka M. B. (1) przed śmiercią męża pracowała jako aspirant pracy socjalnej i zarabiała 1.888,00 zł miesięcznie.

( zeznania świadków: T. B.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:44:05 – 00:59:44- koperta k.451, J. R.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:59:44 – 01:15:29- koperta k.451, M. J. - protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 01:15:29 – 01:28:15- koperta k.451, M. P. - protokół rozprawy z dnia 3 lipca 2020 r. na płycie CD 00:08:34 – 00:33:48- koperta k.451, częściowo zeznania powódki M. B. (1)- protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:16:44 – 00:40:04 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:05:50 – 00:42:31- koperta k.451, kserokopia zaświadczenia- k.78, kserokopia dyplomu- k.79, kserokopia świadectwa- k.80-81, kserokopia świadectwa pracy- k.82-83, kserokopia umowy o pracę- k.84, kserokopia zaświadczenia- k.85, kserokopia świadectwa czeladniczego- k.86, kserokopia wypisu aktu notarialnego- k.87-99)

Powódka M. B. (1) dowiedziała się o wypadku męża, gdy była z dziećmi w kościele. Pojechała ona na miejsce wypadku a gdy jej mąż został zabrany do szpitala, pojechała tam za nim. Po operacji lekarz powiadomił ją, że jej mąż zmarł. Powódka M. B. (1) bardzo źle przyjęła tę wiadomość. Do dzisiaj zresztą nie może ona uwierzyć, że jej mąż nie żyje. Następnego dnia powódka M. B. (1) poinformowała dzieci, że ich ojciec nie żyje. Po usłyszeniu tej wiadomości dzieci bardzo płakały i nie mogły uwierzyć w śmierć ojca.

(zeznania świadka J. R.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:59:44 – 01:15:29- koperta k.451, zeznania powódki M. B. (1)- protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:16:44 – 00:40:04 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:05:50 – 00:42:31- koperta k.451)

Powódka M. B. (1) brała udział w ceremonii pogrzebowej męża od samego początku a pozostali powodowie, zgodnie z zaleceniami psychologa, od czasu zamknięcia wieka trumny. Powódka M. B. (1) bardzo źle zniosła udział w tej ceremonii.

( zeznania świadków: T. B.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:44:05 – 00:59:44- koperta k.451, J. R.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:59:44 – 01:15:29- koperta k.451, zeznania powódki M. B. (1)- protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:16:44 – 00:40:04 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:05:50 – 00:42:31- koperta k.451)

Powódka M. B. (1) po śmierci męża była załamana, przez 5 miesięcy przebywała na zwolnieniu lekarskim. Przyjmowała ona wówczas leki i chodziła na wizyty do psychologa. Nie miała ona wówczas sił by zajmować się dziećmi. Pomagała jej wówczas przy dzieciach jej siostra, która wzięła zwolnienie i przyjechała do niej na dwa tygodnie. Powódka M. B. (1) musiała wrócić do pracy, by mieć z czego utrzymać dzieci, które po śmierci ojca nie dostały renty rodzinnej z uwagi na jego zbyt krótki staż pracy.

(zeznania świadków: T. B.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:44:05 – 00:59:44- koperta k.451, J. R.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:59:44 – 01:15:29- koperta k.451, M. J. - protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 01:15:29 – 01:28:15- koperta k.451, zeznania powódki M. B. (1)- protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:16:44 – 00:40:04 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:05:50 – 00:42:31- koperta k.451)

Powódka M. B. (1) i jej mąż tworzyli zgrane małżeństwo. Spędzali oni razem czas i wspólnie opiekowali się dziećmi. Powódka M. B. (1) często podczas weekendów jeździła z mężem i dziećmi do kina i na basen. Przed śmiercią A. B. (2) byli też oni sami na wycieczce w Czechach z okazji 10 rocznicy ślubu. Powódka M. B. (1) razem z mężem i dziećmi jeździła też na wczasy i do ZOO. Powódka M. B. (1) mogła liczyć na pomoc męża przy dzieciach. Gdy chorowały, to on zostawał z nimi w domu. Teraz musi ona sama zajmować się dziećmi, odwozić je do szkoły a gdy chorują chodzić na zwolnienia lekarskie. Czasami w opiece nad dziećmi pomaga jej teściowa. Jej rodzice i siostry nie mogą jej pomagać przy dzieciach, gdyż mieszkają daleko od niej. Mieszkający wraz z nią brat męża nie pomaga jej przy dzieciach, bo sam ma swoje dzieci, którymi musi się zająć. Po śmierci męża powódka M. B. (1) stała się smutna, nie umie już wychodzić ze znajomymi i się śmiać. Nie ma też czasu, by chodzić do kina, teatru i kosmetyczki. Wcześniej była ona radosna a teraz często płacze. Stała się nerwowa i boi się o to żeby jej dzieci nie zostały same. Nie może też jeździć z dziećmi na basen, bo ich tam nie upilnuje sama. Po śmierci męża spała ona ze wszystkimi dziećmi na jednym łóżku. Ma ona dużo zdjęć męża i często go wspomina razem z dziećmi. Przed świętami czy przed rocznicą śmierci męża przyjmuje ona leki psychotropowe, gdyż sobie nie radzi w takim czasie. Codziennie wraz dziećmi chodzi ona na cmentarz do męża. Nie związała się ona po śmierci męża z innym mężczyzną. Powódka M. B. (1) po śmierci męża radzi sobie z obowiązkami domowymi i służbowymi.

(zeznania świadków: T. B.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:44:05 – 00:59:44- koperta k.451, J. R.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:59:44 – 01:15:29- koperta k.451, M. J. - protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 01:15:29 – 01:28:15- koperta k.451, M. P. - protokół rozprawy z dnia 3 lipca 2020 r. na płycie CD 00:08:34 – 00:33:48- koperta k.451, zeznania powódki M. B. (1)- protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:16:44 – 00:40:04 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:05:50 – 00:42:31- koperta k.451)

Po śmierci męża powódka M. B. (1) nadal pracowała i pracuje dalej jako aspirant w Gminnym Ośrodku Pomocy (...) w P.. W 2018 r. zarabiała ona 2.004,93 zł miesięcznie. Obecnie zarabia ona 2.900,00 zł miesięcznie. Otrzymuje też ona świadczenie z programu 500+ na czworo dzieci. Gdy jej dzieci chorują i chodzi ona na zwolnienia otrzymuje zasiłek chorobowy w wysokości 80 % pensji. Po śmierci A. B. (2) przyznano jego dzieciom rentę specjalną, która wynosi 2.340,00 zł miesięcznie. Po przyznaniu dzieciom tej renty powódka M. B. (1) straciła zasiłek rodzinny, który wcześniej pobierała, gdyż wzrósł dochód na osobę w rodzinie. A. B. (2) wykonywał w domu wszystkie remonty, dokonywał też napraw samochodu, teraz za wszystkie tego typu remonty czy naprawy powódka M. B. (1) musi płacić. Utraciła ona zniżki na OC samochodu, które przysługiwały jej mężowi i musi płacić wyższe OC. Powódka M. B. (1) leczy się na przewlekłe zapalenie wątroby typu B i w związku z tym schorzeniem co 3 – 4 miesiące jeździ do lekarza do Ł.. Od 12 września 2019 r. jest ona leczona także w (...) w W. z powodu epizodu depresyjnego umiarkowanego. Uczęszcza też do psychologa. Obecnie jest po operacji na narządy kobiece i nie może dźwigać. Musi też jeździć co 2 miesiące do lekarza z córką M. B. (2), która choruje na astmę. Powódka M. B. (1) nie pracuje w gospodarstwie rolnym.

(zeznania świadków: T. B.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:44:05 – 00:59:44- koperta k.451, J. R.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:59:44 – 01:15:29- koperta k.451, M. J. - protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 01:15:29 – 01:28:15- koperta k.451, zeznania powódki M. B. (1)- protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:16:44 – 00:40:04 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:05:50 – 00:42:31- koperta k.451, kserokopia zaświadczenia- k.61-62, k.362, kserokopia dokumentacji medycznej- k.295-301)

A. B. (2) był bardzo dobrym ojcem dla dzieci. Zrobił im plac zabaw, karuzelę, zjeżdżalnię i piaskownicę. Lubił się z nimi wygłupiać i śmiać oraz bawić się z nimi. Pomagał im też w lekcjach.

(zeznania świadków: T. B.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:44:05 – 00:59:44- koperta k.451, M. J. - protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 01:15:29 – 01:28:15- koperta k.451, zeznania powódki M. B. (1)- protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:16:44 – 00:40:04 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:05:50 – 00:42:31- koperta k.451)

Najgorzej śmierć ojca zniósł powód K. B. (1). Zmienił się on psychicznie, zamknął się w sobie, nie chce się do nikogo odzywać i powódka M. B. (1) jeździ z nim do psychologa. Od 8 lutego 2021 r. jest on leczony w (...) w W.. Ma on teraz gorsze wyniki w szkole. Boi się on o powódkę M. B. (1) i jest niespokojny, gdy ona gdzieś wychodzi. Najmłodsze dziecko powódki M. B. (3) powód J. B. (1) pyta ją, kiedy tata wróci i chodzi wszędzie za nią. Jak słyszy, że jest on w niebie, pyta czy lata samolotami. Myli on mieszkającego z nimi brata ojca z ojcem. Najstarsza córka powódki M. B. (1) powódka A. B. (1) musiała szybciej dorosnąć, musi ona teraz pomagać matce i ma więcej obowiązków niż przed śmiercią ojca. Nie chce teraz ona wdawać się w rozmowy choć wcześniej była otwarta. Powódka M. B. (4) zadaje pytania dlaczego jej tata zginął. Powódka M. B. (1) zrobiła dzieciom książki pamiątkowe z wyjazdów rodzinnych aby pamiętały ojca.

(zeznania świadków: T. B.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:44:05 – 00:59:44- koperta k.451, J. R.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:59:44 – 01:15:29- koperta k.451, M. J. - protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 01:15:29 – 01:28:15- koperta k.451, M. P. - protokół rozprawy z dnia 3 lipca 2020 r. na płycie CD 00:08:34 – 00:33:48- koperta k.451, zeznania powódki M. B. (1)- protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:16:44 – 00:40:04 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:05:50 – 00:42:31- koperta k.451, kserokopie opinii Poradni P. – Pedagogicznej- k.243-245, k.443, kserokopia dokumentacji medycznej- k.363-370)

Powódka M. B. (1) po śmierci męża razem z teściową zorganizowała stypę. Postawiła ona też mężowi dwuosobowy nagrobek, za który zapłaciła 25.000,00 zł. Na usługę pogrzebową wraz z trumną wydała ona 4.200,00 zł. Za placowe zapłaciła 550,00 zł.

(zeznania powódki M. B. (1)- protokół rozprawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. na płycie CD 00:16:44 – 00:40:04 w zw. z protokołem rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. na płycie CD 00:05:50 – 00:42:31- koperta k.451, kserokopia faktury- k.100, k.106-107, wydruk fotografii- k.101, kserokopia polecenia przelewu- k.108)

Więzi łączące powódkę M. B. (1) ze zmarłym mężem były prawidłowymi bliskimi więziami małżeńskimi. Nagła i niespodziewana śmierć męża wywołała u niej cierpienia psychiczne w postaci wystąpienia u niej reakcji żałoby. Występujące aktualnie u niej objawy emocjonalne wskazują, że żałoba trwa u niej nadal a sposób jej przeżywania przebiega prawidłowo.

(opinia biegłego psychologa A. B. (4)- k.176-180, uzupełniająca opinia ustna biegłego psychologa A. B. (4)- protokół rozprawy z dnia 23 października 2020 r. na płycie CD 00:06:59 – 00:37:32- koperta k.451 )

Więzi łączące powoda K. B. (1) ze zmarłym ojcem były prawidłowe i bliskie a nagła i tragiczna śmierć ojca była dla niego wydarzeni traumatycznym, które wywołało znaczne cierpienie i poważnie obniżyło jego poczucie bezpieczeństwa. Śmierć ojca zapoczątkowała u niego proces żałoby, która trwa nadal i aktualnie nie wpływa w sposób znaczny zaburzająco na jego funkcjonowanie w sferach życiowych. Z uwagi na stosowanie nieprawidłowych mechanizmów radzenia sobie z traumą istnieje u niego ryzyko patologizacji tego procesu i istnieją wskazania do prowadzenia właściwych oddziaływań psychoterapeutycznych.

(opinia biegłego psychologa A. B. (4)- k.181-184, uzupełniająca opinia ustna biegłego psychologa A. B. (4)- protokół rozprawy z dnia 23 października 2020 r. na płycie CD 00:06:59 – 00:37:32- koperta k.451 )

Na skutek nagłej i tragicznej śmierci ojca, z którą powódkę A. B. (1) łączyły prawidłowe więzi rodzinne, wystąpiła u niej właściwa reakcja żałoby. Jej przebieg nie wpływa w sposób istotnie zaburzający na codzienne funkcjonowanie w żadnej ze sfer. Obecnie proces żałoby trwa u niej nadal i przebiega prawidłowo.

(opinia biegłego psychologa A. B. (4)- k.185-188, uzupełniająca opinia ustna biegłego psychologa A. B. (4)- protokół rozprawy z dnia 23 października 2020 r. na płycie CD 00:06:59 – 00:37:32- koperta k.451 )

Nagła, tragiczna śmierć ojca, z którą powódkę M. B. (2) łączyły prawidłowe relacje rodzinne, była dla niej wydarzeniem trudnym i bolesnym, które wywołało prawidłową reakcję żałoby. Proces żałoby trwa u niej nadal i przebiega prawidłowo.

(opinia biegłego psychologa A. B. (4)- k.189-192, uzupełniająca opinia ustna biegłego psychologa A. B. (4)- protokół rozprawy z dnia 23 października 2020 r. na płycie CD 00:06:59 – 00:37:32- koperta k.451 )

W chwili śmierci ojca powód J. B. (1) był trzyletnim dzieckiem. Biorąc pod uwagę prawidłowości rozwojowe i możliwości poznawcze dziecka w tym wieku, nie można mówić w jego przypadku o reakcji na śmierć ojca, gdyż z uwagi na możliwości poznawcze nie był on i nadal nie jest on w stanie zrozumieć oraz świadomie przeżywać tej sytuacji, Z uwagi na swoje możliwości poznawcze nie posiadał on żadnych własnych wspomnień związanych z osoba ojca. Posiada natomiast wiedzę o ojcu przekazywaną mu przez pozostałych członków rodziny, szczególnie przez matkę. Aktualnie negatywną konsekwencją śmierci ojca w jego życiu jest zmienione funkcjonowanie i stan psychiczny innych członków rodziny, który pośrednio wpływa na jego samopoczucie wywołując w nim lęk, obniżenie poczucia bezpieczeństwa. Wpływ tego wydarzenia na jego rozwój i jego sposób funkcjonowania również uzależniony jest od stopnia prawidłowego poradzenia siebie z tym doświadczeniem przez pozostałych członków rodziny, w tym szczególnie przez matkę.

(opinia biegłego psychologa A. B. (4)- k.193-195, uzupełniająca opinia ustna biegłego psychologa A. B. (4)- protokół rozprawy z dnia 23 października 2020 r. na płycie CD 00:06:59 – 00:37:32- koperta k.451 )

U powódki M. B. (1) w związku ze śmiercią jej męża wystąpił niepowikłany proces żałoby. Nie doznała ona w wyniku śmierci męża uszczerbku na zdrowiu psychicznym. Reakcja żałoby jest procesem naturalnym dla człowieka po stracie bliskiej osoby a jej przebieg i stopień nasilenia u powódki M. B. (1) nie wkraczał w zakres patologii. Śmierć męża i występujący w związku z nią proces żałoby wpływał na jej funkcjonowanie. Był to jednak typowy wpływ charakterystyczny dla niepowikłanego procesu żałoby. Rokowania co do stanu zdrowia psychicznego powódki M. B. (1) są dobre. Nie wykazuje ona żadnych zaburzeń psychicznych.

(opinia biegłego psychiatry M. G.- k.210-214, uzupełniająca opinia ustna biegłego psychiatry M. G.- protokół rozprawy z dnia 3 lipca 2020 r. na płycie CD 00:34:33 – 01:49:50- koperta k.451, uzupełniające opinie pisemne biegłego psychiatry M. G.- k.274-275, k.379-380)

U powódki A. B. (1) w związku ze śmiercią jej ojca wystąpił niepowikłany proces żałoby. W wyniku śmierci ojca nie doznała ona uszczerbku na zdrowiu psychicznym. Reakcja żałoby jest procesem naturalnym dla człowieka po stracie bliskiej osoby a jej przebieg i stopień nasilenia u niej nie wkracza w zakres patologii.

(opinia biegłego psychiatry M. G.- k.215-218, uzupełniająca opinia ustna biegłego psychiatry M. G.- protokół rozprawy z dnia 3 lipca 2020 r. na płycie CD 00:34:33 – 01:49:50- koperta k.451, uzupełniająca opinia pisemna biegłego psychiatry M. G.- k.276-277)

Śmierć ojca spowodowała u powódki A. B. (1) naturalną reakcję żałoby – smutek, płacz, labilność emocjonalną, zaburzenia snu. Nie spowodowała ona utrudnień ani ograniczeń w jej codziennym funkcjonowaniu. Nie wpłynęła też na jej funkcjonowanie szkolne. Nie spowodowała wystąpienia objawów psychopatologicznych wymagających leczenia. W związku ze śmiercią ojca u powódki A. B. (1) nie doszło do wystąpienia uszczerbku na zdrowiu w sferze psychicznej.

(opinia biegłego psychiatry K. O.- k.337340, uzupełniająca opinia pisemna biegłego psychiatry K. O.- k.388-389)

U powódki M. B. (2) w związku ze śmiercią jej ojca wystąpił niepowikłany proces żałoby. W wyniku śmierci ojca nie doznała ona uszczerbku na zdrowiu psychicznym. Rokowania co do jej stanu zdrowia są dobre. Nie wykazuje ona obecnie cech zaburzeń psychicznych.

(opinia biegłego psychiatry M. G.- k.219-222, uzupełniająca opinia ustna biegłego psychiatry M. G.- protokół rozprawy z dnia 3 lipca 2020 r. na płycie CD 00:34:33 – 01:49:50- koperta k.451, uzupełniająca opinia pisemna biegłego psychiatry M. G.- k.274-275)

Śmierć ojca spowodowała u powódki M. B. (2) naturalną reakcję żałoby – smutek, płacz, labilność emocjonalną, zaburzenia snu. Nie spowodowała ona utrudnień ani ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu powódki. Nie wpłynęła też na jej funkcjonowanie szkolne. Nie spowodowała wystąpienia objawów psychopatologicznych wymagających leczenia. W związku ze śmiercią ojca u powódki M. B. (2) nie doszło do wystąpienia uszczerbku na zdrowiu w sferze psychicznej.

(opinia biegłego psychiatry K. O.- k.341-343, uzupełniająca opinia pisemna biegłego psychiatry K. O.- k.388-389)

Podczas badania psychiatrycznego powoda K. B. (1) w grudniu 2019 r. zostało stwierdzone, że po śmierci jego ojca pojawiają się pewne nieprawidłowe elementy, które bez odpowiedniej korekty psychoterapeutycznej, mogą spowodować patologizację procesu żałoby i wpłynąć negatywnie, nawet w trwały sposób na jego życie i funkcjonowanie. Konieczna jest dalsza opieka psychologiczna nad nim.

(opinia biegłego psychiatry M. G.- k.223-226, uzupełniająca opinia ustna biegłego psychiatry M. G.- protokół rozprawy z dnia 3 lipca 2020 r. na płycie CD 00:34:33 – 01:49:50- koperta k.451, uzupełniająca opinia pisemna biegłego psychiatry M. G.- k.266-268)

Badanie psychiatryczne powoda K. B. (1) w marcu 2021 r. wykazało, że śmierć ojca spowodowała u niego wystąpienie zaburzeń emocjonalnych. Długotrwałość objawów, jak też ich nasilenie wykracza poza naturalną żałobę. Śmierć ojca spowodowała utrudnienia i ograniczenia w jego codziennym funkcjonowaniu. Wpłynęła też na jego funkcjonowanie szkolne – chłopiec jest wycofany z kontaktów z rówieśnikami, na lekcjach bywa bierny, nieaktywny. Znacząco pogorszył się on w nauce. Wystąpienie zaburzeń adaptacyjnych wymaga podjęcia leczenia psychiatrycznego. Skutkiem urazu psychicznego spowodowanego śmiercią ojca było wystąpienie zaburzeń adaptacyjnych i w związku z tym doszło do wystąpienia długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5 %.

(opinia biegłego psychiatry K. O.- k.333-336)

U powoda J. B. (1) w związku ze śmiercią jego ojca nie doszło do zaburzeń psychicznych. Ze względu na to, iż w chwili śmierci ojca miał on 3 lata nie był w stanie w pełni świadomie rozumieć i przeżywać sytuacji, w jakiej się znalazł. Był on jednak i jest nadal podatny na przekazywane mu emocje innych najbliższych członków rodziny (przede wszystkim matki) W związku z tym doświadczył poczucia lęku a jego poczucie bezpieczeństwa zostało obniżone. Jednocześnie najbliższa rodzina udziela mu wsparcia i otacza go opieką oraz troską co powoduje, że nie wystąpiły u niego istotne orzeczniczo zaburzenia stanu psychicznego a doświadczany przez niego lęk nie wkracza w zakres patologii i nie powoduje istotnych zaburzeń w funkcjonowaniu i rozwoju. W najbliższych latach jego stan psychiczny w dużej mierze będzie zależny od jego sytuacji rodzinnej i stanu psychicznego najbliższych mu osób. Analiza całej sytuacji rodzinnej wskazuje jednak z dużym prawdopodobieństwem, bliskim pewności, że będzie on funkcjonował prawidłowo a jego dalszy rozwój nie ulegnie istotnemu zaburzeniu.

(opinia biegłego psychiatry M. G.- k.227-229, uzupełniająca opinia ustna biegłego psychiatry M. G.- protokół rozprawy z dnia 3 lipca 2020 r. na płycie CD 00:34:33 – 01:49:50- koperta k.451, uzupełniająca opinia pisemna biegłego psychiatry M. G.- k.269-270)

Śmierć ojca spowodowała u powoda J. B. (1) wystąpienie naturalnej reakcji emocjonalnej, która przede wszystkim zaburzyła jego poczucie bezpieczeństwa. Nie spowodowała ona utrudnień ani ograniczeń w jego codziennym funkcjonowaniu ani wystąpienia objawów psychopatologicznych wymagających leczenia. W związku ze śmiercią ojca u powoda J. B. (1) nie doszło do wystąpienia uszczerbku na zdrowiu w sferze psychicznej.

(opinia biegłego psychiatry K. O.- k.330-332, uzupełniająca opinia pisemna biegłego psychiatry K. O.- k.388-389)

Żałoba u małoletnich powodów po śmierci ojca jeszcze się nie zakończyła. Wpływ na przedłużanie się okresu żałoby ma zły stan psychiczny ich matki i aktualna sytuacja epidemiologiczna nasilająca lęki i utrudniająca funkcjonowanie społeczne. Stopniowo funkcjonowanie dzieci będzie się poprawiać ale będzie na to miała wpływ atmosfera domowa. Śmierć ojca małoletnich powodów jest faktem dokonanym i zawsze będzie miała wpływ na ich przyszłe życie.

(uzupełniająca opinia pisemna biegłego psychiatry K. O.- k.388-389)

Koszt pojedynczego nagrobka tego typu jak nagrobek A. B. (2) wraz z kosztami jego montażu waha się w przedziale 10.000,00 – 12.000,00 zł.

(opinia biegłego z zakresu kamieniarstwa K. B. (2)- k.424)

Powodowie w piśmie z dnia 22 czerwca 2018 r. zgłosili szkodę pozwanemu określając w nim wysokość dochodzonych roszczeń. Powódka M. B. (1) zażądała zadośćuczynienia za śmierć męża w kwocie 300.000,00 zł, odszkodowania za pogorszenie się jej sytuacji życiowej po śmieci męża w kwocie 150.000,00 zł, renty w kwocie 1.500,00 zł miesięcznie i odszkodowania za poniesione koszty pogrzeby w kwocie 30.734,18 zł. Pozostali powodowie A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) zażądali zadośćuczynień za śmierć ojca w kwotach po 300.000,00 zł dla każdego z nich i odszkodowań za pogorszenie się ich sytuacji życiowej po śmieci ojca w kwotach po 150.000,00 zł dla każdego z nich. Pismo to pozwany otrzymał w dniu 26 czerwca 2018 r.

(bezsporne, kserokopie pism- k.20-27, k.36-42)

Decyzją z dnia 20 sierpnia 2018 r. pozwany przyznał powódce M. B. (1) zadośćuczynienie za śmierć męża w kwocie 15.000,00 zł, odszkodowanie za znaczne pogorszenie się jej sytuacji życiowej po śmierci męża w kwocie 9.000,00 zł i zwrot kosztów pogrzebu w kwocie 2.000,00 zł.

(bezsporne, kserokopia decyzji- k.42)

Decyzjami z dnia 20 sierpnia 2018 r. pozwany przyznał powodom A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) zadośćuczynienia za śmierć ojca w kwotach po 15.000,00 zł i odszkodowania za znaczne pogorszenie się ich sytuacji życiowej po śmierci ojca w kwotach po 6.000,00 zł.

(bezsporne, kserokopie decyzji- k.43-46)

Powodowie odwołali się od decyzji pozwanego pismem z dnia 6 września 2018 r. W odpowiedziach na odwołanie pozwany wskazał, iż ostateczne stanowisko w sprawie zajmie po zakończeniu postępowania karnego toczącego się przeciwko sprawcy wypadku.

(bezsporne, kserokopie pism- k.51-55)

Decyzją z dnia 18 marca 2019 r. pozwany przyznał powódce M. B. (1) dodatkowe zadośćuczynienie za śmierć męża w kwocie 35.000,00 zł, dodatkowe odszkodowanie za znaczne pogorszenie się jej sytuacji życiowej po śmierci męża w kwocie 21.000,00 zł i dodatkowy zwrot kosztów pogrzebu w kwocie 5.300,00 zł.

(bezsporne, kserokopia decyzji- k.165)

Decyzjami z dnia 18 czerwca 2019 r. pozwany przyznał powodom A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) dodatkowe zadośćuczynienia za śmierć ojca w kwotach po 35.000,00 zł i dodatkowe odszkodowania za znaczne pogorszenie się ich sytuacji życiowej po śmierci ojca w kwotach po 14.000,00 zł.

(bezsporne, kserokopie decyzji- k.166-169)

Jeśli chodzi o opinie biegłych to Sąd dał wiarę w całości wszystkim tym opiniom, jakie wydane zostały w przedmiotowej sprawie. Były one bowiem jasne, wewnętrznie niesprzeczne oraz naukowo i logicznie uzasadnione. Treść tych opinii oparta została na badaniu powodów i na analizie znajdujących się w aktach sprawy dokumentów ich dotyczących, przy czym sporządzono je z uwzględnieniem zasad fachowej wiedzy i doświadczenia. Sąd nie dostrzegł przy tym żadnych czynników osłabiających zaufanie do wiedzy biegłych i ich bezstronności, ani żadnych ważnych powodów, które zmuszałyby do dopuszczenia dowodu z opinii innych specjalistów.

Przy ustaleniu stanu faktycznego Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki M. B. (1) w tym zakresie, w którym podawała ona, że jej mąż przed śmiercią prowadził gospodarstwo rolne. Jej zeznania bowiem pozostawały w sprzeczności z zeznaniami świadków T. B. i J. R., z których to zeznań wynikało, iż A. B. (3) utrzymywał się wyłącznie z prac budowlanych.

Sąd nie dał też wiary zeznaniom powódki M. B. (1) w tej części, w której podawała ona, że 4 – 5 razy w miesiącu chodzi do psychologa, u którego wizyta kosztuje jednorazowo 70,00 zł. Jej zeznania w tym zakresie pozostawały bowiem całkowicie gołosłowne. Sąd nie dał też wiary jej zeznaniom w tej części, w której podawała ona, że do dzisiaj przyjmuje lek na depresję oraz że opakowanie tego leku kosztuje ją 50,00 zł. I w tym zakresie zeznania powódki nie znalazły potwierdzenia w przeprowadzonych dowodach i były gołosłowne.

Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki M. B. (1) również w tej części, w której twierdziła ona, że zarabiała w 2019 r. 1.888,00 zł miesięcznie. Jej zeznania w tym zakresie pozostają w sprzeczności z treścią jej oświadczenia o stanie majątkowym, w którym podała ona, że w październiku 2018 r. zarabiała 2.004,93 zł. Skoro powódka pracuje cały czas na tym samym stanowisku trudno uznać za wiarygodne, że jej wynagrodzenie maleje.

Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd nie dał wiary, by złożony przy pozwie rachunek na zakup 146,4 kg mięsa miał jakikolwiek związek ze stypą jaka miała się odbyć po śmierci A. B. (2). Przede wszystkim, nawet gdyby przyjąć, że stypa została urządzona na 150 osób, co jest wątpliwe a twierdzenia powódki w tym zakresie były gołosłowne, to i tak trudno uznać, by każda z tych osób na stypie zjadła po prawie 1 kg mięsa. Poza tym, skoro stypa miała być urządzona dla tak dużej ilości gości to z pewnością odbyłaby się ona w lokalu a powódka nie musiałaby sama kupować na nią mięsa.

Sąd nie dał też wiary, by faktura ze sklepu (...) miała jakikolwiek związek ze stypą po śmierci A. B. (2) zwłaszcza gdy się zważy, że zostały na nią zakupione między innymi donuty, bułeczki śniadaniowe, ręczniki kuchenne, parówki, zmywak kuchenny, fola aluminiowa, saszetki do prania i album „(...)”.

Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd nie dał też wiary, by dla zmarłego zostały zakupione dwie bluzki. Nawet bowiem, gdyby przyjąć, że był on pochowany w bluzce, co jest wątpliwe, gdy się weźmie pod uwagę panujące zwyczaje, to starczyłaby mu jedna.

Przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd pominął opinie psychologiczne dotyczące powodów wydane przez Gminny Ośrodek Pomocy (...) w P., gdyż były one wydane na zlecenie powódki M. B. (1), która jest pracownicą tego ośrodka i jest zainteresowana wynikiem tego postępowania i stąd nie mogły one stanowić podstawy ustaleń stanu faktycznego. Sąd pominął także opinię doradcy edukacyjnego, gdyż wydana ona została na zlecenie zainteresowanej wynikiem sprawy powódki M. B. (1). Ponadto Sąd pominął opinie o małoletnich powodach wydane przez dyrektora szkoły i przedszkola, gdyż wydane one zostały na zlecenie powódki M. B. (1) i w istocie zmierzały one do zastąpienia z jednej strony dowodu z zeznań świadków, który to dowód przeprowadzany jest bezpośrednio przed Sądem a z drugiej strony dowodu z opinii biegłych, którymi wystawiający opinie nie są.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Podstawą roszczenia powodów był w przedmiotowej sprawie art. 822 § 1 i 4 kc. Stosownie do treści art. 822 § 1 kc przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. W myśl natomiast art. art. 822 § 4 kc uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

W niniejszej sprawie nie było spornym, iż właściciel samochodu marki J., w którym jako pasażer jechał A. B. (2), zawarł z pozwanym zakładem ubezpieczeń umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem tego pojazdu. Zakres ochrony ubezpieczeniowej i odpowiedzialności ubezpieczyciela uregulowany został przez ustawę z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 621)

Zgodnie z art. 34 ust. 1 powołanego aktu prawnego z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Odpowiedzialność ubezpieczyciela jest więc uzależniona od zakresu odpowiedzialności sprawcy zdarzenia.

Art. 36 ust. 1 ustawy w brzmieniu obowiązującym na czas powstania szkody stanowił, iż odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych – w przypadku szkód na osobie 5.000.000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych – ustalana przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego w dniu wyrządzenia szkody.

Podstawę odpowiedzialności kierującego ubezpieczonym pojazdem J. G., który przewoził A. B. (2) i spowodował wypadek, na skutek którego ten zmarł, jest art. 436 § 1 kc stanowiący, iż samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego mechanicznego środka komunikacji. Odpowiedzialność ta nie ma charakteru absolutnego i z powodów wymienionych wyczerpująco w art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 § 1 kc może być wyłączona. Powodami tymi są natomiast siła wyższa, okoliczność, że szkoda nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego albo okoliczność, że szkoda nastąpiła wyłącznie z winy osoby trzeciej, za której czyny samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji nie ponosi odpowiedzialności.

J. G. został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za spowodowanie wypadku, w którym zginął A. B. (2). Stwierdzenie odpowiedzialności za szkodę kierującego ubezpieczonym u pozwanego samochodem jest w związku z tym równoznaczne z odpowiedzialnością za nią pozwanego na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia OC pojazdu. Pozwany zresztą nie kwestionował, by J. G. ponosił winę za spowodowanie wypadku i już w toku likwidacji szkody przyjął swoją odpowiedzialność za szkodę wynikłą z tego zdarzenia drogowego wypłacając powodom zadośćuczynienia i odszkodowania za śmieć A. B. (2).

Wyjątkiem od zasady, iż roszczenia odszkodowawcze przysługują jedynie osobom bezpośrednio poszkodowanym, w szczególności przeciwko którym skierowanym był czyn niedozwolony, są unormowania wynikające z art. 446 kc. Uruchomienie roszczeń z tych przepisów warunkuje bowiem śmierć poszkodowanego na skutek doznanego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia.

Powodowie swoje roszczenia wywodzili z art. 446 § 4 kc. Uznając swoją odpowiedzialność za szkodę doznaną przez powodów, pozwany wypłacił przed wszczęciem przedmiotowego procesu tytułem zadośćuczynienia każdemu z powodów kwoty po 15.000,00 zł. W przedmiotowym procesie powodowie dochodzili od pozwanego dalszych zadośćuczynień w kwotach po 285.000,00 zł dla każdego z nich. W toku procesu pozwany dopłacił każdemu z powodów po 35.000,00 zł zadośćuczynienia. W związku z częściowym zaspokojeniem dochodzonych przez powodów roszczeń z tytułu zadośćuczynień w toku procesu, powodowie cofnęli powództwa w zakresie żądań zadośćuczynień w zakresie kwot 35.000,00 zł i w tym zakresie zrzekli się roszczeń. Z tego powodu Sąd na podstawie art. 355 § 1 kpc w zw. z art. 203 § 1 kpc umorzył postępowania w zakresie dochodzonych przez nich zadośćuczynień w kwotach po 35.000,00 zł wobec każdego z nich. Po częściowym cofnięciu powództw w zakresie żądania zadośćuczynień powodowie żądali zasądzenia na ich rzecz zadośćuczynień w kwotach po 250.000,00 zł na rzecz każdego z nich.

Zgodnie z art. 446 § 4 kc sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Ponieważ do świadczenia tego mają prawo wyłącznie członkowie najbliższej rodziny zmarłego tym samym zadośćuczynienie ma kompensować nie tyle doznany ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej lecz przedwczesną utratę członka rodziny. Dobrem osobistym, którego naruszenie wymaga rekompensaty, jest zatem prawo do życia w rodzinie. Naruszenie tego dobra stanowi dalece większą dolegliwość psychiczną dla członka rodziny zmarłego, niż w przypadku innych dóbr a jej skutki rozciągają się na całe życie osób bliskich. (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 kwietnia 2010 r., I ACa 178/10, LEX nr 715515)

Ponieważ kodeks cywilny nie definiuje kogo należy uważać za członka najbliższej rodziny zmarłego, decyduje o tym układ faktycznych stosunków rodzinnych pomiędzy nim a członkami jego rodziny. (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1970 r., II CR 313/70, OSNCP 1971, z.3, poz.56) Konkretyzacja zatem tego, kto jest najbliższym członkiem rodziny zmarłego, należy do sądu orzekającego, który przeanalizować musi jego stosunki rodzinne. W przedmiotowej sprawie poza sporem pozostawało, iż powodowie byli najbliższymi członkami rodziny A. B. (2) i że jako takim przysługują im roszczenia o zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z jego śmierci.

Roszczenie z art. 446 § 4 kc ma na celu kompensatę doznanej krzywdy, to jest złagodzenie cierpienia wywołanego śmiercią osoby bliskiej oraz pomoc osobie pokrzywdzonej w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym rzeczywistości. Na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolność jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy oraz wiek pokrzywdzonego. Takie też stanowisko wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2012 r. wydanego w sprawie sygn. IV CSK 416/11, który wskazał, że czynnikami wpływającymi na wysokość zadośćuczynienia w sprawach z art. 446 § 4 kc są: faktyczna bliskość relacji, intensywność kontaktów, długotrwałość i stopień cierpień powoda, udzielane sobie wsparcie, wspólne zamieszkiwanie. Ustalając zatem wysokość należnego powodom zadośćuczynienia Sąd uwzględnił więc przede wszystkim intensywność więzi łączącej powodów ze zmarłym oraz rolę zmarłego w ich życiu.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, iż pomiędzy powódką M. B. (1) a jej mężem istniała silna więź emocjonalna jaka występuje w prawidłowo funkcjonującej rodzinie. Dla powódki M. B. (1), która była młodą mężatką, mąż był bardzo ważnym członkiem rodziny. Z nim bowiem powódka M. B. (1) zamieszkiwała i z nim spędzała wolny czas. Przy jego dużej pomocy wychowywała też ich czworo wspólnych dzieci. Z racji ilości obowiązków przy dzieciach jego wsparcie było dla niej najważniejsze. Miała ona przy nim poczucie bezpieczeństwa i wiedziała, że zawsze może na niego liczyć. Nie ulega zatem wątpliwości, iż zdarzenie drogowe z dnia 5 maja 2018 r. było źródłem cierpienia psychicznego powódki M. B. (1), które w znacznym stopniu zaburzyło jej funkcjonowanie emocjonalne.

Jak wynika z przeprowadzonych dowodów śmierć męża wywołała u powódki M. B. (1) znaczne cierpienia psychiczne. Po jego śmierci była ona zrozpaczona a jej poczucie bezpieczeństwa zostało zachwiane. Powódka M. B. (1) straciła oparcie, jakie miała w mężu i musiała przystosować się do tego, że musi sobie radzić sama w tym także w wychowaniu dzieci. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że powódka M. B. (1) przeżywała głęboką żałobę, która początkowo uniemożliwiała jej prawidłowe funkcjonowanie. Nie miała ona siły chodzić do pracy i przebywała na zwolnieniu lekarskim. W tym czasie pomagała jej siostra, która specjalnie w tym celu do niej przyjechała. Zaczęła też ona korzystać z pomocy psychologicznej, z której wcześniej nie korzystała. Nie była jej jednak niezbędna w tym czasie pomoc psychiatryczna. Powódka M. B. (1), choć była smutna po śmierci męża i choć zmieniło się jej funkcjonowanie, znalazła w sobie siły, by wrócić do pracy i na co dzień zajmować się dziećmi. Powódka M. B. (1) straciła męża i została w związku z tym obarczona dodatkowymi obowiązkami. Ta sytuacja nie jest dla niej komfortowa i jej smutek nie będzie szybko mijać a ze względu na to proces żałoby będzie trwać u niej dłużej. Powódka M. B. (1) nie doznała jednak uszczerbku na zdrowiu w związku ze śmiercią męża. Nie leczyła się ona psychiatrycznie bezpośrednio po śmierci męża a zgłosiła się do psychiatry dopiero we wrześniu 2019 r. i stwierdzono wówczas u niej zaburzenia adaptacyjne i skierowano ją na psychoterapię i nie zalecono przyjmowania leków. Na stan psychiczny powódki M. B. (1) w okresie pomiędzy śmiercią męża a zgłoszeniem się do psychiatry poza śmiercią męża miały też wpływ inne negatywne czynniki – problemy finansowe i trudności w samodzielnym zajmowaniu się dziećmi a także obawa o stan zdrowia psychicznego syna K. B. (1). Psychiatra zlecił jej przyjmowanie łagodnego leku przeciwdepresyjnego i przeciwlękowego – Z. podczas jej wizyty w marcu 2020 r. Zachowanie powódki M. B. (1) jest adekwatne do sytuacji w jakiej się znalazła. Występujące aktualnie u powódki M. B. (1) objawy emocjonalne wskazują na to, iż żałoba trwa u niej nadal a sposób jej przeżywania przebiega prawidłowo. Powódka nadal odczuwa stratę męża i nie pogodziła się z jego śmiercią. Nie związała się ona do tej pory z innym mężczyzną. Wskazane jest, by kontynuowała ona terapię psychologiczną jako formę wspierającą w prawidłowym przeżywaniu procesu żałoby.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, iż pomiędzy powodami A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) a ich ojcem istniała silna więź emocjonalna, charakterystyczna dla relacji pomiędzy rodzicem i dziećmi w prawidłowo funkcjonującej rodzinie. Dla tych powodów ojciec był bardzo ważnym członkiem rodziny. Z nim bowiem powodowie zamieszkiwali i z nim spędzali czas i bawili się. Jego śmierć spowodowała utratę ich obiektu miłości i pustkę. Powodowie utracili też męski wzorzec postępowania.

U powódek A. B. (1) i M. B. (2) w związku z utratą ojca wystąpiły objawy typowej żałoby – smutek, płacz, labilność emocjonalna i zaburzenia snu. Śmierć ojca nie spowodowała jednak utrudnień ani ograniczeń w ich codziennym funkcjonowaniu i nie wpłynęła też na funkcjonowanie szkolne. W związku ze śmiercią ich ojca nie doszło u nich do wystąpienia uszczerbku na zdrowiu w sferze psychicznej.

Powód J. B. (1) w chwili śmierci ojca był 3 – letnim dzieckiem i ze względu na swoje możliwości poznawcze nie był w stanie zrozumieć istoty śmierci. Po śmierci ojca mógł on doświadczać przykrych emocji wyłącznie poprzez pryzmat dokonywanych obserwacji reakcji matki, sióstr i brata na wspomnienia związane z bliską osobą. Śmierć ojca spowodowała wystąpienie u niego naturalnej reakcji emocjonalnej i przede wszystkim zaburzyła jego poczucie bezpieczeństwa. Nie spowodowała ona utrudnień ani ograniczeń w jego codziennym funkcjonowaniu a u powoda nie doszło w związku z nią do wystąpienia uszczerbku na zdrowiu w sferze psychicznej.

Najdalej idące skutki w sferze psychicznej śmierć A. B. (2) wywołała u powoda K. B. (1). Choć od śmierci A. B. (2) upłynęło już ponad dwa lata objawy żałoby jakie wystąpiły u powoda K. B. (1) występują u niego nadal. Jest on wycofany w kontaktach z rówieśnikami, źle funkcjonuje w szkole, praktycznie nie nawiązuje z nikim kontaktu i nie jest aktywny na lekcjach. Często nie radzi on sobie z emocjami, jego nastrój jest obniżony. Cały czas sypia on z matką. Choć pozostaje on pod opieką psychologa jego stan psychiczny nie poprawia się i wskazane jest, by podjął on leczenie psychiatryczne. Długotrwałość zaburzeń emocjonalnych, jakie wystąpiły u powoda K. B. (1) po śmierci ojca i stopień ich nasileni wykracza poza naturalną żałobę. Śmierć ojca spowodowała u powoda K. B. (1) utrudnienia i ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu i wpłynęła też na jego funkcjonowanie szkolne. Uraz psychiczny jakiego doznał powód K. B. (1) na skutek śmierci ojca spowodował u niego 5 % długotrwały uszczerbek na zdrowiu.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał zatem, iż zadośćuczynieniami, które zrekompensują krzywdy powodów M. B. (1), A. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) wynikającą ze śmierci A. B. (2) będą zadośćuczynienia w kwotach po 150.000,00 zł dla każdego z nich natomiast zadośćuczynieniem, które zrekompensuje krzywdę powoda K. B. (1) będzie zadośćuczynienie w kwocie 180.000,00 zł.

Ponieważ każdy z powodów otrzymał już od pozwanego zadośćuczynienie w kwocie 50.000,00 zł, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów M. B. (1), A. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) tytułem zadośćuczynień różnicę pomiędzy zadośćuczynieniami należnymi a ich wypłaconymi częściami w kwotach po 100.000,00 zł na rzecz każdego z nich a w pozostałym zakresie ich żądania w zakresie zasądzenia zadośćuczynień jako niezasadne oddalił. Ponieważ powód K. B. (1) otrzymał już od pozwanego zadośćuczynienie w kwocie 50.000,00 zł, Sąd zasądził od pozwanego na jego rzecz tytułem zadośćuczynienia różnicę pomiędzy zadośćuczynieniem należnym a jego wypłaconą częścią w kwocie 130.000,00 zł a w pozostałym zakresie jego żądanie w zakresie zasądzenia zadośćuczynienia jako niezasadne oddalił.

Przyznane powodom zadośćuczynienia, zdaniem Sądu, są adekwatne do rozmiaru ich cierpień i czasu ich trwania i uwzględniają nadal odczuwane przez nich negatywne emocje. Ponadto są one właściwe dla zatarcia negatywnych emocji lub co najmniej złagodzenia odczucia krzywdy i odpowiadają aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa a także rekompensują skutki zdarzenia, jakie powodowie będą odczuwać jeszcze w przyszłości.

Świadczenie z tytułu zadośćuczynienia, jak każde odszkodowawcze świadczenie pieniężne, podlega co do odsetek zasadom art. 481 § 1 kc. Zgodnie z tym przepisem, odsetki należą się wierzycielowi od chwili, gdy świadczenie pieniężne stało się wymagalne a dłużnik go nie spełnił. Dłużnik ma obowiązek spełnić świadczenie pieniężne dopiero od chwili, gdy wskazana została jego wysokość. Dopiero bowiem od tej chwili można mówić o "świadczeniu pieniężnym" w rozumieniu art. 481 § 1 kc.

Z charakteru świadczenia w postaci zadośćuczynienia, którego wysokość zależna jest od oceny rozmiaru doznanej krzywdy, ze swej istoty trudno wymiernej i zależnej od szeregu okoliczności związanych z następstwami naruszenia dobra osobistego, wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje po wezwaniu dłużnika. (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 1970 r. II PR 257/70, OSNC 1971/6/103).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych pozwany obowiązany był do zaspokojenia roszczeń powodów w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez nich zawiadomienia o szkodzie. Roszczenia o zadośćuczynienia wraz z ich wysokością zostały zgłoszone pozwanemu przez powodów pismem z dnia 22 czerwca 2018 r. Pismo to pozwany odebrał w dniu 26 czerwca 2018 r. Od dnia 27 lipca 2018 r. pozostawał on zatem w opóźnieniu z zapłatą zadośćuczynień. Wobec tego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów zadośćuczynienia za śmierć A. B. (2) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 lipca 2018 do dnia zapłaty a w pozostałym zakresie żądania zasądzenia odsetek oddalił.

Powodowie dochodzili ponadto w przedmiotowym postępowaniu odszkodowań za znaczne pogorszenie się ich sytuacji życiowej na podstawie art. 446 § 3 kc. Uznając swoją odpowiedzialność za szkodę doznaną przez powodów, pozwany wypłacił przed wszczęciem przedmiotowego procesu tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powódce M. B. (1) kwotę 9.000,00 zł a pozostałym powodom kwoty po 6.000,00 zł. W przedmiotowym procesie powódka M. B. (1) dochodziła od pozwanego dalszego odszkodowania za istotne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci męża w kwocie 141.000,00 zł a pozostali powodowie w kwotach po 144.000,00 zł dla każdego z nich. W toku procesu pozwany dopłacił powódce M. B. (1) odszkodowanie za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej w kwocie 21.000,00 zł a pozostałym powodom odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej w kwotach po 14.000,00 zł dla każdego z nich. W związku z częściowym zaspokojeniem dochodzonych przez powodów roszczeń z tytułu odszkodowań za istotne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci A. B. (2) w toku procesu, powódka M. B. (1) cofnęła powództwo w zakresie żądania odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci męża w zakresie kwoty 21.000,00 zł i w tym zakresie zrzekła się roszczenia a pozostali powodowie cofnęli powództwa w zakresie żądania odszkodowań za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci ojca w zakresie kwot po 14.000,00 zł i w tym zakresie zrzekli się roszczeń. Z tego powodu Sąd na podstawie art. 355 § 1 kpc w zw. z art. 203 § 1 kpc umorzył postępowanie w zakresie dochodzonej przez powódkę M. B. (1) odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci męża w kwocie 21.000,00 zł oraz umorzył postępowania w zakresie dochodzonych przez pozostałych powodów odszkodowań za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci ojca w kwotach po 14.000,00 zł wobec każdego z nich. Po częściowym cofnięciu powództw w zakresie żądania odszkodować za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci A. B. (2) powódka M. B. (1) żądała zasądzenia na jej rzecz odszkodowania w kwocie 120.000,00 zł a pozostali powodowie żądali zasądzenia na ich rzecz odszkodowań w kwotach po 130.000,00 zł na rzecz każdego z nich.

Jeśli chodzi o te odszkodowania, to należało ustalić czy na skutek śmierci A. B. (2) nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powodów. Odszkodowanie z tego przepisu obejmuje bowiem szkodę majątkową, często nieuchwytną lub trudną od obliczenia, obejmującą różne straty materialne. Nie podlegają natomiast wynagrodzeniu pieniężnemu same cierpienia moralne będące następstwem śmierci bezpośrednio poszkodowanego (patrz też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 października 1970 r., III PZP 27/70, OSN 1971, poz.120)

Szkoda majątkowa, o jakiej mowa w art. 446 § 3 kc, wyraża się w ogólnym, znacznym pogorszeniu warunków życiowych, w jakich znaleźli się najbliżsi członkowie rodziny zmarłego. Powoduje ono nie tylko uszczerbek w aktualnej sytuacji materialnej, ale również w możliwości polepszenia warunków życiowych w przyszłości i w ograniczeniu planów życiowych. Natomiast ocena „znacznego pogorszenia” zależna jest od rozmiarów ujemnych następstw natury majątkowej wywołanych przez śmierć osoby najbliższej (por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 października 1970 r., III PZP 22/70, OSNCP 1971/7-8/120, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 1977 r., IV CR 419/77 opubl. Lex nr 8025).

W świetle powołanych poglądów przesłanką zasądzenia odszkodowania jest wystąpienie znacznego pogorszenia sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego. Ocena czy żądanie jest uzasadnione wymaga ustalenia, jaka była sytuacja życiowa rodziny zmarłego przed wypadkiem oraz czy i o ile uległa ona pogorszeniu na skutek jego śmierci. Pogorszenia sytuacji życiowej, o którym mowa w art. 446 § 3 kc, nie można sprowadzać do prostego zmniejszenia dochodów lub zwiększenia wydatków najbliższych członków rodziny zmarłego. Szkody majątkowe prowadzące do znacznego pogorszenia bieżącej lub przyszłej sytuacji życiowej osoby najbliższej zmarłemu często wynikają z obniżenia aktywności życiowej i ujemnego wpływu śmierci osoby bliskiej na psychikę i stan somatyczny, co niekoniecznie przejawia się w konkretnej chorobie (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2004 r., sygn. V CK 269/03, LEX nr 238971). Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej uprawnionego w rozumieniu art. 446 § 3 kc zależne jest zatem od rozmiarów ujemnych następstw o charakterze majątkowym, a także zmian w sferze dóbr niematerialnych uprawnionego wywołanych przez śmierć osoby bliskiej, już istniejących oraz dających się przewidzieć w przyszłości na podstawie zasad doświadczenia życiowego. Jego ocena powinna być oparta na szczegółowej analizie sytuacji osoby uprawnionej z uwzględnieniem wszystkich okoliczności, które mają wpływ na jej warunki i trudności życiowe, stan zdrowia (w tym jego ewentualne pogorszenie wywołane śmiercią osoby najbliższej), wiek, stosunki rodzinne i majątkowe i na jej porównaniu z sytuacją, w jakiej znalazłby się uprawniony, gdyby nie śmierć osoby bliskiej. Prawidłowa wykładnia pojęcia „stosowne odszkodowanie” powinna uwzględniać nie tylko okoliczności konkretnej sprawy, ale także realną wartość ekonomiczną. Musi ono wyrażać się sumą wymierną, stanowiącą adekwatne przysporzenie dla uprawnionego, a zarazem uwzględniającą ocenę większości rozsądnie myślących ludzi. Odszkodowanie należne na podstawie art. 446 § 3 kc nie jest odszkodowaniem pełnym w rozumieniu art. 361 § 2 kc, lecz z woli ustawodawcy „stosownym”, to jest takim, które ułatwi przystosowanie się uprawnionemu do zmienionej sytuacji życiowej. Dyspozycja tego przepisu nie obejmuje zatem obowiązku wyrównania wszystkich szkód ustalonych detalicznie, pozostających w związku przyczynowym ze śmiercią członka bliskiej rodziny, gdyż ze swej natury jest to kompensacja o charakterze ryczałtowym (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2008 r., II CSK 143/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2008 r., V CSK 544/07, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2007 r., IV CSK 194/07).

W ocenie Sądu powódka M. B. (1) udowodniła, iż na skutek śmierci jej męża doszło do znacznego pogorszenia jej sytuacji życiowej. Powódka prowadziła razem ze zmarłym mężem wspólne gospodarstwo domowe i razem z nim ponosiła koszty utrzymania domu i dzieci. Dochody powódki M. B. (1) były dochodami stałymi, gdyż pracowała ona na etacie a dochody jej męża, z racji specyfiki prac budowlanych, były zróżnicowane w zależności od pory roku. Po śmierci męża powódka M. B. (1) koszty utrzymania dzieci pokrywa ze swoich dochodów i z renty specjalnej jaką otrzymała na dzieci. Renta ta wynosi obecnie 2.340,00 zł miesięcznie a dochody A. B. (2) wynosiły 2.000,00 – 3.000,00 zł miesięcznie. W gospodarstwie domowym powódki M. B. (1) ubyła jedna osoba wobec czego dochody na członka rodziny po śmierci A. B. (2) zwiększyły się przez co powódka utraciła prawo do zasiłku rodzinnego. Choć po śmierci A. B. (2) dochody na członka rodziny zwiększyły się, to jednak nie można pominąć, iż A. B. (2) jako budowlaniec potrafił przeprowadzać remonty w domu, umiał naprawiać samochód i inne sprzęty a obecnie powódka M. B. (1) przy tego typu pracach posiłkować się musi innymi osobami i płacić za wykonane przez nie usługi. Poza tym w czasie, gdy chorują jej dzieci, musi ona chodzić na zwolnienia lekarskie, podczas których traci 20 % wynagrodzenia, gdy wcześniej z dziećmi podczas ich chorób zostawał w domu jej mąż. Nie zostało natomiast udowodnione w przedmiotowej sprawie, by stan zdrowia powódki M. B. (1) po śmierci męża wpłynął w jakikolwiek sposób na jej aktywność zawodową i by odbił się on niekorzystnie na jej sytuacji zrobkowej.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż odszkodowaniem należnym powódce M. B. (1) za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci męża jest odszkodowanie w kwocie 30.000,00 zł. W ocenie Sądu kwota ta stanowi realnie odczuwalne przysporzenie i pomoże powódce M. B. (3) przystosować się do nowych realiów życia. Ponieważ odszkodowanie za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci męża w należnej kwocie zostało powódce M. B. (1) wypłacone przez pozwanego, jej żądanie zasądzenia odszkodowania w dalszej kwocie po ograniczeniu powództwa oddalono jako niezasadne.

Powodowie A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) po śmierci ojca uzyskali rentę rodzinną po nim a dochody na osobę w ich rodzinie po jego śmierci zwiększyły się. Biorąc pod uwagę przeciętne dochody ich ojca Sąd uznał przy tym, iż realnie nie miał on możliwości finansowych, by regularnie wspierać dzieci finansowo. Zdaniem Sądu jednak także i ci powodowie udowodnili, iż na skutek śmierci ich ojca doszło do znacznego pogorszenia ich sytuacji życiowej Nie można bowiem stracić z pola widzenia tego, że A. B. (2) był osobą zaradną i gdyby żył z pewnością pomógłby dzieciom urządzić się w dorosłym życiu wspomagając ich swoimi umiejętnościami. Przez to zatem powodowie A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (2) zaoszczędziliby wydatków na prace przy remontach mieszkań czy prace przy naprawach jakichś sprzętów.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż odszkodowaniem należnym powodom A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci ojca są odszkodowanie w kwotach po 20.000,00 zł na rzecz każdego z nich. W ocenie Sądu kwoty te stanowią realnie odczuwalne przysporzenia i pomogą powodom przystosować się do nowych realiów życia. Ponieważ odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci ojca w należnych kwotach zostały już powodom A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) wypłacone przez pozwanego, ich żądanie zasądzenia odszkodowań z tego tytułu w dalszych kwotach po ograniczeniu powództw oddalono jako niezasadne.

Powódka M. B. (1) domagała się ponadto zasądzenia na jej rzecz od pozwanego renty w kwocie 1.500,00 zł miesięcznie. Podstawę prawną roszczenia jej o rentę stanowi art. 446 § 2 kc, zgodnie z którym osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego. Nie budzi wątpliwości Sądu, że wdowa jest osobą, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny w rozumieniu art. 446 § 2 kc. Na podstawie art. 27 k.r. i o. bowiem oboje małżonkowie są obowiązani – każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych – przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. Istotną zasadą tego obowiązku jest równa stopa życiowa członków rodziny.

W okolicznościach niniejszej sprawy należy przyjąć, że możliwości zarobkowe A. B. (2) pozwalały mu na uzyskiwanie dochodu z pracy i działalności w straży pożarnej rzędu 2.600,00 zł miesięcznie. Powódka M. B. (1) uzyskiwała w chwili jego śmierci wynagrodzenie w wysokości 2.004,93 zł miesięcznie. Łączne dochody małżonków wynosiły 4.604,93 zł a zatem na członka rodziny przypadał dochód około 767,49 zł. Po śmierci męża dochody powódki M. B. (1) się nie zmieniły a jej dzieci otrzymały rentę rodzinną po ojcu w wysokości 2.200,00 zł. Powódka M. B. (1) na utrzymanie pięcioosobowej rodziny po śmierci męża miała do dyspozycji kwotę 4.204,93 zł. Dochód na osobę w rodzinie powodów wyniósł zatem po śmierci A. B. (3) 840,99 zł a więc więcej niż wynosił przed jego śmiercią.

Ponieważ zatem po śmierci męża powódka M. B. (1) ma na swoje utrzymanie wyższą kwotę niż przed jego śmiercią, roszczenie o rentę jako niezasadne Sąd oddalił.

Powódka M. B. (3) domagała się także w oparciu o art. 446 § 1 kc zwrotu kosztów pogrzebu w kwocie 28.734,18 zł. Wskazywała w nim, że poniosła wydatki na pogrzeb w łącznej kwocie 30.734,18 zł i wskazała, że na kwotę tą składają się: koszt organisty w kwocie 200,00 zł, koszt nagrobka w kwocie 23.000,00 zł, koszt placowego w kwocie 550,00 zł, koszt konsolacji w kwocie 1.898,88 zł, koszt odzieży żałobnej w kwocie 615,30 zł i koszt usługi pogrzebowej nie zwróconej przez ZUS w kwocie 4.200,00 zł. Kwoty, które jako składowe podała powódka, wynoszą łącznie 30.464,18 zł. Uznając swoją odpowiedzialność za szkodę doznaną przez powódkę M. B. (1) z tytułu poniesionych kosztów pogrzebu, pozwany wypłacił jej przed wszczęciem przedmiotowego procesu kwotę 2.000,00 zł. W toku procesu pozwany dopłacił jej odszkodowanie za poniesione koszty pogrzebu w kwocie 5.300,00 zł. W związku z częściowym zaspokojeniem dochodzonego przez powódkę M. B. (1) roszczenia z tytułu odszkodowania za poniesione koszty pogrzebu cofnęła ona powództwo w zakresie żądania odszkodowania z tego tytułu w zakresie kwoty 5.300,00 zł i w tym zakresie zrzekła się roszczenia. Z tego powodu Sąd na podstawie art. 355 § 1 kpc w zw. z art. 203 § 1 kpc umorzył postępowanie w zakresie dochodzonego przez powódkę M. B. (1) odszkodowania za poniesione koszty pogrzebu w kwocie 5.300,00 zł.

Obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu na podstawie art. 446 § 1 kc obejmuje zwrot kosztów bezpośrednio związanych z pogrzebem (jak przewóz zwłok, nabycie trumny, zakup miejsca na cmentarzu), jak również zwrot wydatków, odpowiadających zwyczajom danego środowiska. Do tych wydatków zalicza się koszt postawienia nagrobka (w granicach kosztów przeciętnych, jeżeli nawet koszty rzeczywiste były znacznie wyższe – np. z uwagi na materiał lub wystrój nagrobka), wydatki na wieńce i kwiaty, koszty zakupu odzieży żałobnej, koszty związane z pokryciem mszy żałobnej, posługi kapłańskiej na cmentarzu, oprawy ceremonii pogrzebowej i gratyfikacji dla organisty. Ponadto do tych wydatków zalicza się także wydatki na poczęstunek biorących udział w pogrzebie osób, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku, skoro jest to zwyczaj w zasadzie powszechnie przyjęty, a zwłaszcza jeżeli jest w danym środowisku stosowany i dotyczy przede wszystkim krewnych zmarłego (bliższych i dalszych członków rodziny), jak również innych osób bliżej ze zmarłym związanych, np. najbliższych współpracowników. Koszt takiego poczęstunku, utrzymany w rozsądnych, stosownie do okoliczności, granicach (nie mającego charakteru tzw. stypy pogrzebowej), podlega zwrotowi na równi z innymi kosztami pogrzebu zgodnie z art. 446 § 1 kc. gdzie Sąd uznał, że Przepis art. 446 § 1 kc uzasadnia żądanie zwrotu wydatków związanych z pogrzebem, które odpowiadają zwyczajom panującym w danym środowisku, a przy ocenie kosztów postawienia nagrobka można brać pod uwagę ceny nagrobków przeciętnych, zaś przy rozstrzyganiu o zwrocie kosztów wyżywienia uczestników uroczystości pogrzebowych jedynie zasadniczy posiłek (patrz orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1981 r. (sygn. akt II CR 600/80).

Oceniając zgłoszone przez powódkę M. B. (3) roszczenie o zwrot poniesionych kosztów pogrzebu Sad doszedł do przekonania, że zasadnymi są poniesione przez nią koszty organisty w kwocie 200,00 zł, koszty placowego w kwocie 550,00 zł i koszty usługi pogrzebowej w kwocie 4.200,00 zł, koszty wykonania jednoosobowego nagrobka takiego typu jak dwuosobowy wykonany dla zmarłego w wyliczonej przez biegłego kwocie 11.000,00 zł i przeciętne koszty poczęstunku dla 50 osób w kwocie 1.750,00 zł, gdyż powódka nie udowodniła w żaden sposób, by w konsolacji brało udział aż 150 osób ani też nie udowodniła wysokości poniesionych na nią wydatków. Stąd też koszty pogrzebu podlegające zwrotowi zamykają się kwotą 17.700,00 zł.

Ponieważ powódka M. B. (3) otrzymała już od pozwanego odszkodowanie za poniesione koszty pogrzebu w kwocie 7.300,00 zł, Sąd zasądził od pozwanego na jej rzecz różnicę pomiędzy odszkodowaniem należnym a jego wypłaconą częścią w kwocie 10.400,00 zł a w pozostałym zakresie jej żądanie w zakresie zasądzenia odszkodowania za poniesione koszty pogrzebu oddalił jako niezasadne.

Pozwany wypłacił powódce M. B. (1) w toku procesu w dniu 18 marca 2019 r. kwotę 61.300,00 zł z czego 35.000,00 tytułem zadośćuczynienia i kwotę 26.300,00 zł tytułem odszkodowania wobec czego powódka cofnęła powództwo w zakresie tej kwoty i wnosiła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 2.797,96 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych od tej kwoty od dnia wytoczenia o nie powództwa do dnia zapłaty. Sąd zasądził zatem od pozwanego na jej rzecz wskazaną kwotę z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty.

Pozwany wypłacił powodom A. B. (1), K. B. (1), M. B. (2) i J. B. (2) w toku procesu w dniu 18 marca 2019 r. kwoty po 49.000,00 zł wobec czego powodowie ci w dniu 26 kwietnia 2019 r. cofnęli powództwo w zakresie tych kwot i wnosili o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kwot po 2.236,54 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych od tych kwot od dnia wytoczenia o nie powództwa do dnia zapłaty. Sąd zasądził zatem od pozwanego na ich rzecz wskazane kwoty z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty.

Powódka M. B. (1) dochodziła pozwem zasądzenia kwoty 472.735.000,00 zł. Sąd uwzględnił jej żądanie w zakresie kwoty 110.400,00 zł a ponadto pozwany w toku procesu spełnił jej żądanie w zakresie kwoty 61.300,00 zł. Jej żądania okazały się więc zasadne w 36 %. Powodowie A. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) dochodzili pozwem zasądzenia kwot po 429.000,00 zł. Sąd uwzględnił ich żądania w zakresie kwoty 100.000,00 zł a ponadto pozwany w toku procesu spełnił ich żądania w zakresie kwot po 49.000,00 zł. Ich żądania okazały się wiec zasadne w 35 %. Powód K. B. (1) dochodził pozwem zasądzenia kwot po 429.000,00 zł. Sąd uwzględnił jego żądania w zakresie kwoty 130.000,00 zł a ponadto pozwany w toku procesu spełnił jego żądania w zakresie kwoty 49.000,00 zł. Jego żądania okazały się więc zasadne w 41 %.

Mimo tego, iż powódka M. B. (3) zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu powinna ponieść 64 % kosztów procesu, gdyż w takiej proporcji przegrała sprawę Sąd na podstawie art. 102 kpc nie obciążył jej tymi kosztami uznając, że sprzeciwiają się temu zasady słuszności. Jest ona bowiem przeciętnie zarabiającą wdową z czwórką małoletnich dzieci. Choć powodowie A. B. (1), M. B. (2) i J. B. (1) zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu powinni ponieść 65 % kosztów procesu, gdyż w takiej proporcji przegrali sprawę a powód K. B. (1) zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu powinien ponieść 59 % kosztów procesu, gdyż w takiej proporcji przegrał sprawę, Sąd na podstawie art. 102 kpc nie obciążył ich tymi kosztami uznając, że sprzeciwiają się temu zasady słuszności. Powodowie są bowiem małoletnimi dziećmi, które nie mają własnych dochodów i wychowują się bez ojca.

W sprawie z powództwa M. B. (1) pozostała nie pokryta opłata od pozwu w kwocie 23.637,00 zł oraz koszty opinii biegłych w łącznej kwocie 3.785,68 zł. Nie pokryte koszty procesu wyniosły 27.422,68 zł.

Co do nie pokrytych kosztów procesu to Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 785 ze zm.) zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 9.872,16 zł, która stanowi 36 % tych kosztów i odpowiada stosunkowi, w jakim pozwany przegrał sprawę.

W sprawie z powództwa A. B. (1) pozostała nie pokryta opłata od pozwu w kwocie 21.450,00 zł oraz koszty opinii biegłych w łącznej kwocie 2.315,13 zł. Nie pokryte koszty procesu wyniosły 23.765,13 zł.

Co do nie pokrytych kosztów procesu to Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 785 ze zm.) zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 8.317,80 zł, która stanowi 35 % tych kosztów i odpowiada stosunkowi, w jakim pozwany przegrał sprawę.

W sprawie z powództwa K. B. (1) pozostała nie pokryta opłata od pozwu w kwocie 21.450,00 zł oraz koszty opinii biegłych w łącznej kwocie 2.434,64 zł. Nie pokryte koszty procesu wyniosły 23.884,64 zł.

Co do nie pokrytych kosztów procesu to Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 785 ze zm.) zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 9.792,70 zł, która stanowi 41 % tych kosztów i odpowiada stosunkowi, w jakim pozwany przegrał sprawę.

W sprawie z powództwa M. B. (2) pozostała nie pokryta opłata od pozwu w kwocie 21.450,00 zł oraz koszty opinii biegłych w łącznej kwocie 2.315,13 zł. Nie pokryte koszty procesu wyniosły 23.765,13 zł.

Co do nie pokrytych kosztów procesu to Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 785 ze zm.) zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 8.317,80 zł, która stanowi 35 % tych kosztów i odpowiada stosunkowi, w jakim pozwany przegrał sprawę.

W sprawie z powództwa J. B. (1) pozostała nie pokryta opłata od pozwu w kwocie 21.450,00 zł oraz koszty opinii biegłych w łącznej kwocie 2.235,48 zł. Nie pokryte koszty procesu wyniosły 23.685,48 zł.

Co do nie pokrytych kosztów procesu to Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 785 ze zm.) zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 8.289,92 zł, która stanowi 35 % tych kosztów i odpowiada stosunkowi, w jakim pozwany przegrał sprawę.

W sprawie pozostała nie rozliczona uiszczona przez pozwanego zaliczka w kwocie 500,00 zł wobec czego na podstawie art. 84 ust. 1 i 2 w zw. z art. 80 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał zwrócić pozwanemu wpłaconą przez niego a nierozliczoną zaliczkę w kwocie 50,00 zł.