Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Robert Pabin

Protokolant: Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 26 września 2023 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa M. S. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa – (...)

o odszkodowanie

oddala powództwo

nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kosztów procesu.

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 25 listopada 2022 roku wniesionym do Sądu Okręgowego w Płocku, M. S. (1) wniosła o zasądzenie na podstawie art. 417 k.c. oraz 417 ¹ § 2 i 3 k.c. od pozwanego Skarbu Państwa – reprezentowanego przez Prezesa Sądu Okręgowego w Płocku kwoty 164.844 zł lub ewentualnie 108.762 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 października 2022r. do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za szkodę wyrządzoną poprzez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem w postaci postanowienia Sądu Okręgowego w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 12 października 2022r. w sprawie IVCz 22/22. Powódka wniosła również o zasądzenie na jej rzecz od przeciwnika procesowego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje żądanie powódka wskazała, że od 2010r. przed Sądem Rejonowym w Płocku toczyło się postępowanie o dział spadku po E. i S. P. w skład którego wchodziła zabudowana nieruchomość położona przy S. 11 w P.. Powódka była jego uczestnikiem. W toku postępowania, w celu kompleksowego rozliczenia roszczeń przysługujących pomiędzy współwłaścicielami powódka w piśmie z dnia 26 lutego 2015r, opierając się na wnioskach płynących z opinii biegłego sądowego, zażądała zasądzenia na swoją rzecz kwoty 99.622 zł tytułem wynagrodzenia za sprawowany przez nią zarząd nad nieruchomością. Postanowienie kończące postępowanie w pierwszej instancji zapadło w grudniu 2016r. Sąd Rejonowy oddalił wniosek o dział spadku i rozstrzygnął o kosztach postępowania. W wyniku apelacji uczestniczki oraz zażalenia wnioskodawców na rozstrzygnięcie o kosztach, postanowienie to zostało uchylone przez sąd wyższej instancji a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy postanowieniem z dnia 6 marca 2018r. Sąd Rejonowy w Płocku w sprawie INs 768/17 w pkt 1 ponownie oddalił wniosek o dział spadku a w pkt 2 i 3 rozstrzygnął o kosztach postępowania, pozostawiając wnioskodawców i uczestniczkę przy poniesionych kosztach związanych z ich udziałem w sprawie oraz nakazując pobranie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Płocku tytułem zwrotu wydatków po 1.282,21 zł od każdego z wnioskodawców oraz 11.789,74 zł od uczestniczki. Apelacje od tegoż rozstrzygnięcia wnieśli wnioskodawcy oraz powódka. W wywiedzionym przez siebie środku odwoławczym M. S. (1) zarzuciła bezzasadne oddalenie wniosku o dział spadku, brak rozstrzygnięcia o zgłoszonym żądaniu wynagrodzenia za zarząd nieruchomością oraz nieprawidłowe rozstrzygnięcie o kosztach postępowania poprzez obciążenie jej obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa kwoty wyższej od zasądzonej od wnioskodawców. Apelacje te zostały oddalone postanowieniem SO w Płocku z dnia 20 września 2020r w sprawie IV Ca 455/18. W wyniku wywiedzionej przez powódkę skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2021r. w sprawie II CSKP 16/21 uchylił postanowienie SO w Płocku z dnia 20 września 2020r w zakresie dotyczącym uczestniczki i sprawę w tym zakresie przekazał sądowi okręgowemu do ponownego rozpoznania.

W toku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Okręgowy w Płocku ustalił, że będąca przedmiotem sporu nieruchomość została przez właścicieli sprzedana. W konsekwencji postanowieniem z dnia 22 czerwca 2022r. w sprawie IV Ca 361/22, SO w Płocku w pkt 1 odrzucił apelację M. S. (1) od postanowienia SR w Płocku z dnia 6 marca 2018r. w zakresie dotyczącym żądania zasądzenia od wnioskodawców wynagrodzenia za sprawowany zarząd nieruchomością, uznając, że postanowienie to nie zawiera substratu zaskarżenia. W pkt 2 uchylił zaskarżone postanowienie i umorzył postępowanie w przedmiocie działu spadku i zniesienia współwłasności uznając, że zbycie przez wnioskodawców i uczestniczkę nieruchomości w toku postępowania powoduje, że wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie jest zbędne. W pkt 3 oddalił apelację M. S. (1) w pozostałym zakresie tj. między innymi w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego o kosztach postępowania. W pkt 4 oddalił wniosek powódki o zasądzenie na jej rzecz od wnioskodawców zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego i apelacyjnego. Zażalenie poziome na rozstrzygnięcie zawarte w pkt 1, 3 i 4 postanowienia z dnia 22 czerwca 2022r. wniosła M. S. (1) zarzucając naruszenie przepisów prawa procesowego i materialnego poprzez odrzucenie apelacji pomimo nierozstrzygnięcia przez sąd I instancji żądania zapłaty wynagrodzenia za zarząd nieruchomością oraz oddalenie apelacji co do kosztów postępowania za pierwszą instancję w sytuacji oczywiście błędnego rozstrzygnięcia w tym zakresie wynikającego niewłaściwego rozłożenia kosztów sądowych wskutek bezpodstawnego przyjęcia, że interesy współwłaścicieli są sprzeczne.

Postanowieniem z dnia 12 października 2022r. Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy w sprawie IVCz 229/22 w pkt 1 odrzucił zażalenie powódki na pkt 3 postanowienia z dnia 22 czerwca 2022r. (co do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za I instancję) uznając zażalenie za niedopuszczalne oraz oddalił zażalenie co do pkt 1 (odrzucenia apelacji) oraz 4 uznając je za niezasadne. Zdaniem powódki wydane przez SO w Płocku postanowienie z dnia 12 października 2022r. w sprawie IVCz 229/22 w zakresie dotyczącym wynagrodzenia za zarząd nieruchomością oraz w części dotyczącej kosztów procesu obejmujących wynagrodzenie biegłych jest niezgodne z prawem w rozumieniu art. 417 ¹ § 2 i 3 k.c. a w efekcie stanowi źródło doznanj przez nią szkody odpowiadającej wartości niezasądzonego na jej rzecz wynagrodzenia za zarząd nieruchomością w kwocie 152.054 zł lub ewentualnie 99.622 zł oraz wartości niezasadnego obciążenia jej kosztami sądowymi w kwocie 12.790 zł lub ewentualnie 9.140 zł. Ponieważ postanowienie to nie należy do katalogu orzeczeń wskazanych w art. 424 ¹ § 1 i 2 kpc od których możliwe jest wniesienie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, zdaniem powódki może ona swych roszczeń dochodzić od Skarbu Państwa na podstawie art. 417 ¹ § 2 i 3 k.c. bez koniczności uprzedniego uzyskania prejudykatu o czym stanowi treść art. 424 ^1b kpc.

Postanowieniem z dnia 29 grudnia 2022r. wydanym w sprawie IACo 576/22 Sąd Apelacyjny w Łodzi na podstawie art. 44 ² pkt 1 k.p.c. przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Sieradzu.

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Płocku zastępowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych. Pozwany przyznał fakt wydania w dniu 12 października 2022r. przez Sąd Okręgowy w Płocku postanowienia opisanego w pozwie. Tym nie mniej zdaniem pozwanego działanie Sądu Okręgowego w Płocku nie było bezprawne, lecz zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Ponadto, zdaniem strony pozwanej powódka nie udowodniła tego by w wyniku czynności podejmowanych przez Sąd Okręgowy w Płocku doznała szkody majątkowej, zwłaszcza w związku z nie zasądzeniem na jej rzecz wynagrodzenia za zarząd nieruchomością. Zdaniem pozwanego z uwagi na fakt, że postępowanie o dział spadku i zniesienie współwłasności zakończyło się formalnym umorzeniem a nie merytorycznym postanowieniem działowym, do roszczeń powódki przysługujących jej wobec byłych współwłaścicieli nie znajduje zastosowania przepis art. 618 § 3 kpc wykluczający możliwość ich dochodzenia po zapadnięciu prawomocnego postanowienia działowego. W efekcie roszczeń tych powódka może nadal dochodzić w odrębnym procesie, co sprawia że jej majątek nie uległ uszczupleniu a zatem nie sposób przyjąć aby doznała z tego tytułu szkody.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 21 kwietnia 2010r. K. F., R. J., M. K., I. N., E. S. oraz M. S. (2) zainicjowały przed Sądem Rejonowym w Płocku postępowanie o dział spadku po E. i S. P. w skład którego wchodziła zabudowana nieruchomość położona przy S. (...) w P.. Uczestnikiem postępowania została M. S. (1). W toku postępowania współwłaściciele nie doszli do porozumienia w kwestii sposobu wyjścia ze współwłasności i składali w tym zakresie odmienne wnioski. Początkowo wnioskodawcy żądali ustanowienia odrębnej własności lokali a uczestniczka fizycznego podziału nieruchomości. Ostatecznie wnioskodawcy zażądali przyznania całej nieruchomości uczestniczce ze spłatą na ich rzecz. M. S. (1) podtrzymała wcześniejsze żądanie. Powołany w toku postępowania biegły sądowy w opinii z dnia 12 lipca 2013r. wyliczył stawkę za zarząd nieruchomością za okres od 21 kwietnia 2007 do 30 kwietnia 2013r na kwotę 15.729,84 zł rocznie. W efekcie w piśmie z dnia 26 lutego 2015r. powódka zażądała zasądzenia na swoją rzecz od wnioskodawców kwoty 74.399,18 zł tytułem wynagrodzenia za sprawowany przez nią zarząd nad nieruchomością, nie wskazując jednak dokładnie jakiej kwoty żąda od każdego z nich. Wnioskodawcy żądaniu temu oponowali. Postanowieniem z dnia 1 grudnia 2016r. w sprawie INs 203/14 Sąd Rejonowy w Płocku oddalił wniosek o dział spadku i rozstrzygnął o kosztach postępowania nakazując pobranie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Płocku tytułem zwrotu wydatków po 3.276,31 zł od każdej z wnioskodawczyń oraz 2.816,31 zł od uczestniczki. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie oparte na opinii biegłego Sąd Rejonowy wskazał, iż postulowany przez M. S. (1) fizyczny podział nieruchomości jest niedopuszczalny albowiem stojący na niej budynek pozostaje wpisany do rejestru zabytków co wyklucza możliwość jego fizycznego podziału. Jednocześnie wobec braku zgody uczestniczki na propozycję wnioskodawców o przyznanie jej całej nieruchomości ze spłatą na ich rzecz, sąd uznał za niedopuszczalny zaproponowany przez nich sposób zniesienia współwłasności skoro przyznanie własności całej nieruchomości nie może nastąpić wbrew woli współwłaściciela któremu ta rzecz ma przypaść. W konkluzji sąd uznał, że tak sformułowane żądania nie mogą zostać uwzględnione i wniosek oddalił. W sentencji wydanego postanowienia sąd nie rozstrzygnął odrębnie o żądaniu M. S. (1) zasądzenia na jej rzecz wynagrodzenia za zarząd, wskazując jedynie w uzasadnieniu na jego akcesoryjny wobec żądania działowego charakter, co wykluczało jego wyłącznie do odrębnego postępowania. Rozstrzygając o kosztach postępowania sąd wskazał, że każdy z uczestników powinien ponieść koszty związane ze swoim udziałem w sprawie (art. 520 § 1 kpc). Według tej samej zasady sąd na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych rozliczył wydatki Skarbu Państwa na koszty opinii biegłego tymczasowo pokryte z sum budżetowych w części nie pokrytej z zaliczek stron w łącznej wysokości 22.897,83 zł. Koszty te sąd podzielił w równych częściach na 6 osób i pomniejszył o uiszczoną przez każdą z nich zaliczkę. Od powyższego postanowienia uczestniczka wniosła apelację a wnioskodawcy zażalenia na rozstrzygnięcie o kosztach. Pośród wielu zarzutów apelacyjnych M. S. (1) powołując się na naruszenie prawa materialnego i procesowego zakwestionowała między innymi bezzasadne oddalenie wniosku o dział spadku, brak rozstrzygnięcia w postanowieniu sądu pierwszej instancji o jej żądaniu zasądzenia wynagrodzenia za zarząd nieruchomością. W konkluzji wniosła między innymi o przyznanie jej wynagrodzenia za sprawowany zarząd w kwocie 152.054 zł za okres od kwietnia 2007 roku do końca 2016r. W wyniku wniesionych środków odwoławczych, Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Odwoławczy postanowieniem z dnia 26 lipca 2017r. w sprawie IV Ca 287/17 i IV Cz 376/17 uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Dowód: postanowienie z uzasadnieniem w sprawie INs 203/14 (k.169-182); postanowienie z uzasadnieniem w sprawie IVCa 287/17 (k.183-204);

Po ponownym rozpoznaniu sprawy postanowieniem z dnia 6 marca 2018r. Sąd Rejonowy w Płocku w sprawie INs 768/17 w pkt 1 ponownie oddalił wniosek o dział spadku a w pkt 2 i 3 rozstrzygnął o kosztach postępowania, pozostawiając wnioskodawców i uczestniczkę przy poniesionych kosztach związanych z ich udziałem w sprawie oraz nakazując pobranie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Płocku tytułem zwrotu wydatków po 1.282,21 zł od każdego z wnioskodawców oraz 11.789,74 zł od uczestniczki. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy podobnie jak wcześniej wskazał, iż postulowany przez uczestniczkę fizyczny podział nieruchomości, jest niemożliwy do wykonania albowiem zgodnie z opinia biegłego jest on sprzeczny z zasadami gospodarki gruntami i prawa budowlanego. Jednocześnie wobec faktu, że żaden z właścicieli, w tym uczestniczka, nie wyraził woli przejęcia całej nieruchomości ze spłatą na rzecz pozostałych, przy tak ukształtowanych żądaniach - wniosek o dział spadku należało oddalić. W sentencji wydanego postanowienia (k.205) sąd ponownie nie rozstrzygnął o żądaniu M. S. (1) zasądzenia na jej rzecz wynagrodzenia za zarząd. W uzasadnieniu postanowienia sąd wskazał, że roszczenie w przedmiocie rozliczenia zarządu nieruchomością wspólną stanowi pochodną wniosku o dział spadku i zniesienie współwłasności, który został oddalony (k.80v). W efekcie, zdaniem sądu, roszczenie to może być dochodzone w odrębnym procesie po jego należytym zgłoszeniu w piśmie procesowym. Rozstrzygając o kosztach postępowania (k.81) sąd wskazał, że każdy z uczestników powinien ponieść koszty związane ze swoim udziałem w sprawie (art. 520 § 1 kpc). Według tej samej zasady sąd na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych rozliczył wydatki Skarbu Państwa na koszty opinii biegłego tymczasowo pokryte z sum budżetowych w części nie pokrytej z zaliczek stron w łącznej wysokości 21.900,83 zł, których wysokość uległa zmianie w wyniku zażaleń wniesionych przez uczestniczkę. Koszty te sąd rozdzielił pomiędzy wnioskodawców i uczestniczkę proporcjonalnie do ich udziału w nieruchomości oraz pomniejszył o kwotę uiszczonych zaliczek.

Dowód: postanowienie z uzasadnieniem w sprawie INs 768/17 (k.80v-81v, 205-210)

Apelacje od tegoż rozstrzygnięcia wnieśli wnioskodawcy oraz powódka. W wywiedzionym przez siebie środku odwoławczym M. S. (1) powołując się na naruszenie prawa materialnego i procesowego zarzuciła bezzasadne oddalenie wniosku o dział spadku twierdząc, że fizyczny podział nieruchomości jest dopuszczalny. Powódka zarzuciła także brak rozstrzygnięcia o zgłoszonym przez nią żądaniu wynagrodzenia za zarząd nieruchomością oraz nieprawidłowe rozstrzygnięcie o kosztach postępowania poprzez obciążenie jej obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa kwoty wyższej od zasądzonej od wnioskodawców. Apelacje te zostały oddalone postanowieniem SO w Płocku z dnia 20 września 2020r w sprawie IV Ca 455/18.

Dowód: postanowienie z uzasadnieniem w sprawie IVCa 455/18 (k.211-226)

W wyniku wywiedzionej przez powódkę skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2021r. w sprawie II CSKP 16/21 uchylił postanowienie SO w Płocku z dnia 20 września 2020r w zakresie dotyczącym apelacji M. S. (1) i sprawę w tym zakresie przekazał sądowi okręgowemu do ponownego rozpoznania. Motywem rozstrzygnięcia było stwierdzone przez Sąd Najwyższy naruszenie przez Sąd Okręgowy przepisów art. 211 i 212 § 2 kc (k.232v). Sąd Najwyższy uznał bowiem, że w sytuacji w której Sąd Okręgowy stwierdził brak możliwości fizycznego podziału nieruchomości nie powinien oddalać wniosku lecz na podstawie art. 212 § 2 kc dokonać podziału cywilnego w szczególności poprzez zarządzenie sprzedaży licytacyjnej.

Dowód: postanowienie SN z uzasadnieniem w sprawie II CSKP 16/21 (k.211-226)

W toku ponownego rozpoznania sprawy przez Sąd Okręgowy w Płocku współwłaściciele sprzedali nieruchomość. W konsekwencji postanowieniem z dnia 22 czerwca 2022r. w sprawie IV Ca 361/22, SO w Płocku w pkt 1 odrzucił apelację M. S. (1) od postanowienia SR w Płocku z dnia 6 marca 2018r. w zakresie dotyczącym żądania zasądzenia od wnioskodawców wynagrodzenia za sprawowany zarząd nieruchomością uznając, że zaskarżone postanowienie nie zawiera substratu zaskarżenia. W pkt 2 uchylił zaskarżone postanowienie i umorzył postępowanie w przedmiocie działu spadku i zniesienia współwłasności uznając, że zbycie przez wnioskodawców i uczestniczkę nieruchomości w toku postępowania skutkuj tym, że wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie jest zbędne. W pkt 3 oddalił apelację M. S. (1) w pozostałym zakresie tj. między innymi w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego o kosztach postępowania. W pkt 4 oddalił wniosek powódki o zasądzenie na jej rzecz od wnioskodawców zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego i apelacyjnego. Zażalenie poziome na rozstrzygnięcie zawarte w pkt 1, 3 i 4 postanowienia z dnia 22 czerwca 2022r. wniosła M. S. (1) zarzucając naruszenie przepisów prawa procesowego i materialnego poprzez odrzucenie apelacji pomimo nierozstrzygnięcia przez sąd I instancji żądania zapłaty wynagrodzenia za zarząd nieruchomością oraz oddalenie apelacji co do kosztów postępowania za pierwszą instancję w sytuacji oczywiście błędnego rozstrzygnięcia w tym zakresie wynikającego niewłaściwego rozłożenia kosztów sądowych wskutek bezpodstawnego przyjęcia, że interesy współwłaścicieli są sprzeczne.

Dowód: postanowienie z uzasadnieniem w sprawie IVCa 361/22 (k.238-252)

Postanowieniem z dnia 12 października 2022r. Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy w sprawie IVCz 229/22 w pkt 1 odrzucił zażalenie powódki na pkt 3 postanowienia z dnia 22 czerwca 2022r. (co do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za I instancję) uznając zażalenie za niedopuszczalne oraz oddalił zażalenie co do pkt 1 (odrzucenia apelacji) oraz 4 uznając je za niezasadne. Uzasadniając swoje orzeczenie Sąd Okręgowy podkreślił, że merytoryczna ocena zasadności wydanego przez Sąd Rejonowy rozstrzygnięcia co do kosztów postępowania należała do postępowania apelacyjnego (k.256). Sąd Okręgowy w pkt 3 zaskarżonego postanowienia oddalił apelację uczestniczki w zakresie dotyczącym tych kosztów. Na rozstrzygnięcie sądu drugiej instancji w przedmiocie kosztów postępowania przed sądem pierwszej instancji nie przysługuje zażalenie co skutkować musi jego odrzuceniem albowiem jest ono niedopuszczalne. W kwestii zażalenia na pkt 1 postanowienia z dnia 22 czerwca 2022r. którego przedmiotem było odrzucenie apelacji w zakresie żądania zasądzenia na rzecz M. S. (1) wynagrodzenia za zarząd nieruchomością wspólną, sąd powołując się na orzecznictwo sądu najwyższego wskazał, że kodeks postepowania cywilnego nie dopuszcza możliwości wniesienia środka zaskarżenia od orzeczenia nieistniejącego. Ponieważ sentencja postanowienia Sądu Rejonowego nie zawierała rozstrzygnięcia co do żądania uczestniczki przyznania jej wynagrodzenia za zarząd a jedynie rozstrzygnięcie wniosku o dział, apelacja uczestniczki przeciwko orzeczeniu nieistniejącemu jako niedopuszczalna podlegała odrzuceniu.

Dowód: postanowienie z uzasadnieniem w sprawie IVCz 229/22 (k.253-259)

Powyższy stan faktyczny był między stronami niesporny i został ustalony w oparciu o zgromadzony w aktach sprawy nieosobowy materiał dowodowy w postaci dokumentów prywatnych i urzędowych których wiarygodność, wobec braku skutecznych dowodów przeciwnych, nie budzi zdaniem sądu żadnych wątpliwości.

Sąd zważył co następuje

Powództwo jest niezasadne i podlega oddaleniu w całości. Zgodnie z treścią art. 321 § 1 k.p.c. sąd związany jest granicami żądania pozwu co oznacza, że nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Zarówno doktryna jak i orzecznictwo wskazują, że związanie sądu granicami żądania obejmuje nie tylko związanie co do samej treści żądania, ale również co do uzasadniających je elementów motywacyjnych. Zakaz orzekania ponad żądanie odnosi się tak do samego żądania (petitum), jak i jego podstawy faktycznej (causa petendi). Określone w art. 321 § 1 k.p.c. żądanie należy oceniać przez pryzmat art. 187 § 1 k.p.c., zgodnie z którym, obligatoryjną treść każdego pozwu stanowi określone żądanie i przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie. Wskazanie przez stronę powodową przepisów prawa materialnego, mających stanowić podstawę prawną orzeczenia, choć nie jest wymagane, to nie pozostaje bez znaczenia dla przebiegu i wyniku sprawy, albowiem pośrednio określa także okoliczności faktyczne uzasadniające żądanie pozwu. Jeżeli zatem osoba wnosząca pozew buduje zarazem jakąś konstrukcję swego żądania, osadzając ją na ściśle wskazanym przepisie prawa materialnego, to tym samym wytycza granice okoliczności spornych i niespornych, które mają stanowić podstawę faktyczną orzeczenia (por. Wyrok SA w Szczecinie z dnia 29.10.2020r. w sprawie IAGa 91/19).

Mając na względzie przywołane w pozwie podstawy faktyczne i prawne (art. 417 k.c. oraz 417 ¹ § 2 i 3 k.c.) zgłoszonego roszczenia, żądanie od Skarbu Państwa zapłaty na rzecz powódki kwoty 164.844 zł lub ewentualnie 108.762 zł tytułem odszkodowania należało ocenić wyłącznie przez pryzmat skutków jakie dla sfery majątkowej M. S. (1) spowodowało wydanie przez Sąd Okręgowy w Płocku postanowienia w sprawie IV Cz 229/22, albowiem jak wynika z treści pozwu powódka źródeł doznanej przez siebie szkody majątkowej upatruje w wydaniu tego właśnie orzeczenia, w sposób niezgodny z prawem.

Zgodnie z treścią art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Przy czym jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia (…), bądź niewydanie orzeczenia (…), gdy obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej (art. 417 ¹ § 2 i 3 k.c.).

Co do zasady więc warunkiem dopuszczalności dochodzenia odszkodowania w trybie art. 417 § 1 k.c. w zw. z art. 417 ¹ § 2 i 3 k.c. jest uzyskanie prejudykatu tj. orzeczenia stwierdzającego niezgodność z prawem wydanego prawomocnego orzeczenia (tj. po przeprowadzeniu postępowania uregulowanego przepisami art. 424 ¹ k.p.c. – 424 ¹² k.p.c. tj. ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia) lub też stwierdzenia niezgodności z prawem niewydania orzeczenia - we właściwym postępowaniu sądowym (np. postępowaniu odwoławczym w sprawie w której orzeczenie powinno być wydane lub postępowaniu uregulowanym ustawą z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki).

Żądanie stwierdzenia niezgodności z prawem może być skierowane przeciwko prawomocnemu wyrokowi sądu drugiej instancji kończącemu postępowanie w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego wyroku w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe (art. 424 ¹ § 1 k.p.c.). W wyjątkowych wypadkach, gdy niezgodność z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, żądanie to można skierować wobec wyroku sądu pierwszej lub drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie wyroku w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych.

W wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie przysługuje, odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem można domagać się bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba że strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych (art. 424 ^1b k.p.c.).

Tak więc niezależnie od tego czy szkoda wynikła z wydania prawomocnego wyroku pierwszej lub drugiej instancji, innego prawomocnego orzeczenia lub niewydania orzeczenia, gdy obowiązek jego wydania przewiduje przepis prawa, należy stwierdzić, że zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa odpowiedzialność majątkowa Skarbu Państwa przewidziana w art. 77 Konstytucji RP i art. 417 ¹ § 2 k.c. może wchodzić w grę tylko wtedy, gdy strona poszkodowana uczyniła wszystko co możliwe, aby nie dopuścić do powstania szkody. Inaczej mówiąc, obowiązkiem strony jest wykorzystanie wszystkich istniejących w systemie środków prawnych i dopiero ich bezskuteczność lub brak może - w wypadku wystąpienia szkody - uzasadniać odpowiedzialność Państwa (por. Postanowienie SN z 14 lipca 2020r. w sprawie IICNP 52/19).

Przy czym zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa niezgodnym z prawem w rozumieniu art. 424 ¹ § 1 k.p.c. w zw. z art. 417 ¹ § 2 k.c. jest tylko takie orzeczenie, którego nieprawidłowość jest rażąca, ma charakter kwalifikowany, elementarny i oczywisty. Orzeczenie powinno być sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej wykładni przepisami, z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć albo wydane w wyniku szczególnie rażąco błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania prawa (por. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2023r. w sprawie ICNP 197/22, LEX nr 3603334).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, że postanowienie Sądu Okręgowego w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 12 października 2022r. wydane w sprawie IV Cz 229/22 stanowiące zdaniem powódki źródło jej szkody, jest orzeczeniem prawomocnym, od którego nie przysługuje skarga o stwierdzenie jego niezgodności z prawem. W tym stanie rzeczy powódka może domagać się odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez jego wydanie bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi (art. 424 ^1b k.p.c.). Tym nie mniej Skarb Państwa nie może ponosić odpowiedzialności za skutki wydanego postanowienia albowiem orzeczenia tego nie można zakwalifikować jako niezgodnego z prawem.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy słusznie w pkt 1 postanowienia z dnia 12 października 2022r. w sprawie IV Cz 229/22 odrzucił zażalenie powódki na pkt 3 postanowienia z dnia 22 czerwca 2022r. w sprawie IVCa 361/22. Niezależnie bowiem od tego czy rozstrzygnięcie zawarte w pkt 3 postanowienia SO w Płocku w sprawie IVCa 361/22 w którym rozstrzygnął on apelację M. S. (1) od pkt 2 postanowienia SR w Płocku z dnia 6 marca 2018r w sprawie INs 768/17 było prawidłowe w świetle zastosowanego przez sąd art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 520 § 1 kpc, na postanowienie sądu drugiej instancji w przedmiocie rozstrzygnięcia apelacji co do kosztów postępowania przed sądem pierwszej instancji, zażalenie nie przysługuje. Zażalenie takie przysługuje jedynie na rozstrzygnięcie o kosztach postępowania drugoinstancyjnego i to o tyle o ile nie wniesiono kasacji (art. 394 ² § 1 pkt 3 kpc). W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy słusznie na podstawie art. 373 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 3 kpc odrzucił zażalenie M. S. (1) na pkt 3 postanowienia z dnia 22 czerwca 2022r. w sprawie IVCa 361/22 uznając je za niedopuszczalne.

Jak wskazano, zgodnie z treścią art. 321 § 1 k.p.c. sąd związany jest granicami żądania pozwu co oznacza, że nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Ponieważ powódka w sposób jednoznaczny i konsekwentny wskazywała, iż szkody majątkowej wynikającej z nieprawidłowego rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za pierwszą instancję upatruje w niezgodnym z prawem orzeczeniu Sądu Okręgowego w Płocku z dnia 12 października 2022r. w sprawie IV Cz 229/22, sąd zwolniony był z oceny tego czy ewentualnym źródłem zgłoszonej szkody mogły być inne jeszcze prawomocne orzeczenia wydane w sprawie. W kontekście ustalenia tego, że pkt 1 postanowienia SO w Płocku z dnia 12 października 2022r. w sprawie IV Cz 229/22, przywołanego jako podstawa roszczenia - odpowiada prawu, zbędna stała się zatem analiza zgodności z prawem pkt 2 postanowienia SR w Płocku z dnia 6 marca 2018r w sprawie INs 768/17 oraz pkt 3 postanowienia SO w Płocku z dnia 22 czerwca 2022r w sprawie IVCa 361/22.

Zdaniem sądu, Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy słusznie w pkt 2 postanowienia z dnia 12 października 2022r. w sprawie IV Cz 229/22 oddalił zażalenie powódki na pkt 1 postanowienia SO w Płocku z dnia 22 czerwca 2022r. w sprawie IVCa 361/22.

Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń powódka źródeł doznanej przez siebie szkody majątkowej upatruje w nierozstrzygnięciu przez sądy obu instancji w toku postępowania o dział spadku i zniesienie współwłasności nieruchomości, jej roszczenia o przyznanie od pozostałych współwłaścicieli na jej rzecz wynagrodzenia za sprawowanie zarządu nad nieruchomością wspólną. Niewątpliwie, tego rodzaju roszczenie należy do katalogu roszczeń o których mowa w art. 618 § 1 kpc. W konsekwencji z mocy art. 618 § 2 kpc nie może być ono dochodzone w odrębnym procesie o ile toczy się postępowanie o zniesienie współwłasności. Co więcej, po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności uczestnik nie może dochodzić roszczeń przewidzianych w art. 618 § 1 kpc, chociażby nie były zgłoszone w postępowaniu o zniesienie współwłasności.

W doktrynie (por. Manowska Małgorzata (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom II. Art. 478-1217, publ. LEX/el. 2022) podkreśla się, że żądania wynikające z posiadania rzeczy podlegają rozpoznaniu przez sąd dokonujący zniesienia współwłasności jedynie wówczas, gdy zostaną one przedstawione we wniosku lub w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji (zob. art. 383 oraz poglądy wyrażone w uchwale SN z 26.10.1961 r., IV CO 15/61, OSNCP 1963/1, poz. 3, a także odmienny pogląd wyrażony w postanowieniu SN z 30.10.1969 r., II CR 372/69, OSPiKA 1970/9, poz. 193). Należy przy tym podkreślić, że orzekając o roszczeniach z tytułu posiadania rzeczy, sąd jest bezwzględnie związany zakresem zgłoszonego roszczenia i nie może orzekać co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem ani ponad żądanie (postanowienie SN z 9.12.2014 r., III CSK 351/13, LEX nr 1646385). Specyficzny charakter postępowania o zniesienie współwłasności przejawiający się prekluzją wynikającą z art. 618 § 3 powoduje konieczność rozważenia sytuacji, w której roszczenia podlegające tej prekluzji (przede wszystkim z tytułu pożytków i nakładów) stają się wymagalne po zakończeniu postępowania przed sądem pierwszej instancji. W orzecznictwie wskazuje się, że w takiej sytuacji roszczenie musi być zgłoszone i rozpoznane w postępowaniu o zniesienie współwłasności, i nie sprzeciwia się temu charakter postępowania przed sądem drugiej instancji ani treść art. 383, który należy stosować z uwzględnieniem kompleksowego charakteru postępowania o zniesienie współwłasności. Pogląd wyrażony w orzecznictwie na tle przepisów o rewizji zachował swoją aktualność także w obecnym stanie prawnym (uchwała SN z 27.06.1969 r., III CZP 34/69, OSPiKA 1970/5, poz. 94, oraz wyrok SN z 27.01.2004 r., II CK 374/02, LEX nr 602373). Jednakże wadą tego rozstrzygnięcia jest to, że w odniesieniu do takich roszczeń postępowanie sądowe będzie miało w istocie charakter jednoinstancyjny.

Roszczenia dochodzone łącznie z żądaniem zniesienia współwłasności z tytułu posiadania rzeczy mają charakter roszczeń procesowych, które z uwagi na wyraźne wskazanie ustawowe dochodzone są w ramach postępowania nieprocesowego (art. 618 § 1 i 2 k.p.c.). Konsekwencją tego założenia jest to, że zgłoszenie tych roszczeń, jak i dalsze postępowanie ich dotyczące, prowadzone jest według zasad przewidzianych dla postępowania procesowego. Wniosek uczestnika powinien spełniać wymagania dotyczące pozwu, stosownie do art. 187 § 1 k.p.c., poprzez dokładne sprecyzowanie żądania co do wysokości i jego podstawy faktycznej. Niedopełnienie tych wymagań, prowadzić powinno do wdrożenia postępowania mającego na celu usunięcie stwierdzonych braków oraz zwrot pisma, jeżeli nie dojdzie do ich wyeliminowania. Zgłoszenie roszczenia do protokołu rozprawy, które nie spełnia wskazanych wymagań, Sąd po bezskutecznym upływie terminu na usunięcie braków, pozostawia bez dalszego biegu. Także w postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd jest związany roszczeniem zgłoszonym przez uczestnika i nie może, stosownie do art. 321 § 1 k.p.c., orzekać ponad żądanie. Za niedopuszczalne jest uznawane żądanie tak, jak i w pozwie, zasądzenia wynagrodzenia (odszkodowania) w wysokości sumy pieniężnej odpowiadającej wynikowi przeprowadzonego rozliczenia lub pozostawienie przez powoda w pozwie określenia wysokości sumy pieniężnej odszkodowania sądowi lub biegłemu. Rozszerzenie powództwa przez żądanie zasądzenia dalszych kwot, za dalszy okres należy ocenić jako zgłoszenie nowego żądania, które powinno spełniać takie same warunki, jak przewidziane dla pozwu (por. Postanowienie SN z dnia 22 czerwca 2018r. w sprawie IICSK 497/17 publ, LEX nr 2521688).

W orzecznictwie podkreśla się, że orzeczenie w przedmiocie zniesienia współwłasności (działu spadku) ma charakter kompleksowy i integralny (por. Postanowienie SN z dnia 12 kwietnia 2023r. w sprawie IICSKP 843/22, LEX nr 3567934). W konsekwencji z uwagi na treść art. 618 § 2 i 3 kpc w razie nierozstrzygnięcia przez sąd pierwszej instancji - w sentencji postanowienia dokonującego działu spadku - o roszczeniach z tytułu posiadania rzeczy należącej do spadku i pobierania z niej pożytków zainteresowanym uczestnikom postępowania przysługuje rewizja (obecnie apelacja), a nie wniosek o uzupełnienie postanowienia działowego (por. Uchwała SN z dnia 21 lipca 1988r w sprawie IIICZP 61/88, publ. OSNC 1989/10/160).

Niezależnie od powyższego judykatura stoi na stanowisku, że pominięcie w sentencji orzeczenia kończącego sprawę w instancji rozstrzygnięcia o całości żądania objętego pozwem, stwarza stronie uprawnienie do domagania się uzupełnienia orzeczenia. Nie daje jej natomiast podstawy do zaskarżenia z tej przyczyny orzeczenia. Nie można bowiem zaskarżyć orzeczenia, które nie istnieje. Substrat zaskarżenia jest nieodzowny. Zgłaszając roszczenie, o którym mowa w art. 618 § 1 k.p.c., uczestnik postępowania musi dokładnie oznaczyć jego wysokość i podstawę faktyczną. Skoro roszczenia przewidziane w art. 618 § 1 k.p.c. są rozpoznawane według zasad ogólnych i stosownie do tych zasad należy o nich orzekać, to dla zapewnienia postanowieniu pełnej jednoznaczności pożądane jest nie tylko ujmować poszczególne rozstrzygnięcia, zamieszczone w jego sentencji, w odrębnie oznaczone punkty, lecz także w razie uwzględnienia danego roszczenia jedynie w pewnym zakresie, dokładnie wskazywać, iż sąd żądanie (wniosek) częściowo oddala. Taka praktyka stwarza jasność co do dalszych środków prawnych przysługujących zainteresowanym uczestnikom postępowania: postanowienie podlega zaskarżeniu na zasadach ogólnych, w wypadku zaś niepełnego rozstrzygnięcia co do omawianego roszczenia - postanowienie, na podstawie art. 351 w zw. z 13 § 2 k.p.c., może zostać uzupełnione. Nie można więc aprobować koncepcji zastępowania sentencji, chociażby tylko częściowo, uzasadnieniem. Rozstrzygnięcie sądu o żądaniach stron wymienione jest tylko w art. 325 k.p.c. jako obligatoryjny element sentencji wyroku, a nie jego uzasadnienia, które aczkolwiek ma ścisły związek z jego wydaniem, gdyż stanowi odzwierciedlenie procesu myślowego i decyzyjnego sądu, to jednak nie może być surogatem sentencji (por. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2011r w sprawie ICSK 138/11, publ LEX nr 1112734).

Podsumowując, kompleksowy i integralny charakter orzeczeń w przedmiocie zniesienia współwłasności (działu spadku) przejawiający się tym, że z mocy art. 618 § 2 kpc wzajemne roszczenia z tytułu posiadania rzeczy nie mogą być dochodzone w odrębnym procesie o ile toczy się postępowanie o zniesienie współwłasności, a po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności uczestnik nie może dochodzić roszczeń przewidzianych w art. 618 § 1 kpc, chociażby nie były zgłoszone w postępowaniu o zniesienie współwłasności, sprawia że w przypadku nierozstrzygnięcia przez sąd pierwszej instancji - w sentencji postanowienia dokonującego działu - o roszczeniach z tytułu posiadania rzeczy zainteresowanym uczestnikom postępowania przysługuje apelacja, a nie wniosek o uzupełnienie postanowienia działowego.

Odmiennie przedstawia się jednak sytuacja w razie wydania innego rozstrzygnięcia. W przypadku bowiem oddalenia wniosku o dział lub zniesienie współwłasności postanowienie to nie zawiera implicite rozstrzygnięcia o wzajemnych roszczeniach z tytułu posiadania rzeczy albowiem postanowienie takie nie nosi cech integralności. Roszczenia te z uwagi na brak prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności nie podlegają prekluzji o której mowa w art. 618 § 3 kpc a zatem mogą być dochodzone w odrębnym postępowaniu procesowym. W tym stanie rzeczy w przypadku wydania przez sąd postanowienia oddalającego wniosek o dział spadku lub zniesienie współwłasności, rozstrzygnięcie o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy powinno zostać ujęte jako odrębne rozstrzygnięcie w sentencji postanowienia co jest uzasadnione, zwłaszcza w sytuacji w której żądanie to pochodzi od uczestnika a nie wnioskodawcy a zatem z orzeczenia o treści „oddala wniosek” nie można wywieść domniemania oddalenia także roszczeń uczestnika. Powyższe sprawia, że pominięcie w sentencji orzeczenia oddalającego wniosek o dział spadku, wydanego w pierwszej instancji rozstrzygnięcia o żądaniu wynikającym z wzajemnych roszczeń z tytułu posiadania rzeczy, uprawnienia wnioskodawców i uczestników do domagania się uzupełnienia orzeczenia. Nie daje jej natomiast podstawy do zaskarżenia z tej przyczyny orzeczenia. Nie można bowiem zaskarżyć orzeczenia, które nie istnieje. Substrat zaskarżenia jest nieodzowny.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, należy stwierdzić, że w postępowaniu toczącym się przed Sądem Rejonowym w Płocku błędnie procedowano wniosek powódki o zasądzenie na jej rzecz wynagrodzenia za sprawowanie zarządu nad nieruchomością wspólną. Jeżeli bowiem wniosek ten w ocenie sądu zawierał braki formalne to powinno zostać wdrożone postępowania mające na celu usunięcie stwierdzonych braków oraz zwrot pisma o ile nie doszło by do ich wyeliminowania. Natomiast jeżeli brakami takimi wniosek nie był obarczony, sąd wydając w dniu 6 marca 2018r. postanowienie w sprawie INs 768/17 powinien obok rozstrzygnięcia o żądaniu działu spadku, rozstrzygnąć także wniosek M. S. (1) o zasądzenie na jej rzecz wynagrodzenia za sprawowanie zarządu. Brak rozstrzygnięcia w tym zakresie mógł być uzupełniony w trybie art. 351 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc tj. poprzez złożenie wniosku o uzupełnienie postanowienia w terminie 14 dni od dnia jego ogłoszenia. M. S. (1) z powyższego trybu nie skorzystała. W konsekwencji przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd Okręgowy w Płocku w pkt 1 postanowienia z dnia z dnia 22 czerwca 2022r w sprawie IVCa 361/22 prawidłowo uznał, że w wobec braku w zaskarżonym orzeczeniu substratu zaskarżenia, apelacja podlega odrzuceniu. W efekcie zdaniem sądu, Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy słusznie w pkt 2 postanowienia z dnia 12 października 2022r. w sprawie IV Cz 229/22 oddalił zażalenie powódki na pkt 1 postanowienia SO w Płocku z dnia 22 czerwca 2022r. w sprawie IVCa 361/22. Tak więc zdaniem sądu także w tym aspekcie orzeczenie w sprawie IVCz 229/22 nie jest niezgodne z prawem albowiem nie zachodzi w nim rażąca nieprawidłowość, mająca charakter kwalifikowany, elementarny i oczywisty. Orzeczenie to nie jest sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej wykładni przepisami, z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć albo wydane w wyniku szczególnie rażąco błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania prawa.

Jak wskazano, zgodnie z treścią art. 321 § 1 k.p.c. sąd związany jest granicami żądania pozwu co oznacza, że nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie. Ponieważ powódka w sposób jednoznaczny i konsekwentny wskazywała, iż szkody majątkowej wynikającej z nieprawidłowego rozstrzygnięcia o kosztach postępowania za pierwszą instancję upatruje w niezgodnym z prawem orzeczeniu Sądu Okręgowego w Płocku z dnia 12 października 2022r. w sprawie IV Cz 229/22, sąd zwolniony był z oceny tego czy ewentualnym źródłem zgłoszonej szkody mogły być inne jeszcze prawomocne orzeczenia wydane w sprawie. W kontekście ustalenia tego, że pkt 2 postanowienia SO w Płocku z dnia 12 października 2022r. w sprawie IV Cz 229/22, przywołanego jako podstawa roszczenia - odpowiada prawu, zbędna stała się analiza zgodności z prawem pkt 2 postanowienia SO w Płocku z dnia 22 czerwca 2022r w sprawie IVCa 361/22, tym bardziej skoro w tym zakresie powódka nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych (skargi kasacyjnej – art. 398 ¹ § 1 kpc).

Marginalnie jedynie należy dodać, że prawomocne zakończenie postępowania o dział spadku bez merytorycznego rozstrzygnięcia, nie pozbawia po myśli art. 618 § 3 kpc możliwości dochodzenia przez M. S. (1) od byłych już współwłaścicieli nieruchomości roszczeń z tytułu wynagrodzenia za sprawowanie zarządu nad nieruchomością wspólną. Roszenie to bowiem nie wygasło w trybie art. 618 § 3 kpc. W konsekwencji powódka zachowując roszczenie przeciwko byłym współwłaścicielom nie doznała szkody albowiem jej stan majątkowy po prawomocnym zakończeniu postępowania działowego nie uległ pomniejszeniu.

Z tych względów powództwo podlegało oddaleniu w całości.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął w oparciu o art. 102 k.p.c. uznając, że powódka mogła mieć subiektywnie usprawiedliwione okolicznościami przekonanie o zasadności powództwa, tym bardziej że jej wniosek o rozstrzygnięcie żądania zasądzenie na jej rzecz wynagrodzenia za sprawowanie zarządu nad nieruchomością wspólną nie został prawidłowo procedowany. Z tych względów Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył jej obowiązkiem zwrotu na rzecz pozwanego kosztów procesu orzekając jak w pkt 2.