Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Powalska

Protokolant : sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2018 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa D. J.

przeciwko E. J.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  umarza postępowanie w zakresie cofniętej części pozwu;

3.  przyznaje adwokat Z. K. kwotę 8856 ( osiem tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć ) złotych brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu oraz kwotę 200,59 ( dwieście 59/100 ) złotych tytułem zwrotu wydatków, które nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu.

Sygn. akt I C 259/17

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 23 sierpnia 2017 r. ( data wpływu ) powód D. J. wniósł o zasądzenie od pozwanej E. J. kwoty 700.000 zł z ustawowymi odsetkami tytułem zwrotu pieniędzy za sprzedaż gospodarstwa rolnego. W uzasadnieniu swego pozwu powód podał, iż w czasie odbywania przez niego kary pozbawienia wolności jego ówczesna żona E. J. podrobiła jego podpisy i wyprzedała maszyny rolnicze i bydło hodowlane, co zostało udowodnione prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Łasku, mocą którego została skazana .

W piśmie procesowym z dnia 25 maja 2018 r. (data wpływu) pełnomocnik D. J. sprecyzował powództwo i wniósł o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kwoty 84.500 zł w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia się wyroku wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku uchybienia terminowi płatności. Argumentował, że dochodzona kwota stanowi zwrot pieniędzy za sprzedane przez pozwaną bez zgody powoda 10 sztuk jałówek o wartości 3.500 złotych każda i 7 sztuk krów przy wartości 6000 złotych za każdą (pismo pełnomocnika powoda k. 97).

Na rozprawie w dniu 22 czerwca 2018 r. pełnomocnik powoda oświadczył, że popiera powództwo w zakresie sprecyzowanym w powyższym pismie, zaś w pozostałym zakresie cofa powództwo zrzekając się roszczenia, (protokół rozprawy z dnia 22 czerwca 2018 r. 00:02:16-00:03:23 w zw. z k. 114).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Podnosiła, że pod nieobecność powoda, jej ówczesnego męża, wynikającą z faktu osadzenia go w zakładzie karnym, prowadziła sama całe gospodarstwo rolne objęte ich wspólnością małżeńską. Przyznała, że w tym czasie sprzedała dwie sztuki bydła, ale wynikało to z zasad racjonalnego prowadzenia hodowli ( były to sztuki, które przestały dawać mleko). Uzyskane zaś w ten sposób środki pieniężne przeznaczyła na utrzymanie całego gospodarstwa rolnego, gospodarstwa domowego i trojga dzieci stron, w których utrzymaniu powód nie partycypował.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 15 lutego 1992 r. powód D. J. zawarł związek małżeński z pozwaną E. J.. Po ślubie strony zamieszkały we wsi G., gminie S. w gospodarstwie rolnym rodziców powoda, które składało się z domu, dwóch obór, stodoły oraz gruntów rolnych. Gospodarstwo to zajmowało się także hodowlą bydła prowadzoną od wielu lat przez ojca powoda. W dniu 19 kwietnia 2000 r. T. J. oraz W. J. - rodzice powoda zawarli z powodem oraz pozwaną E. J. w formie aktu notarialnego, sporządzonego przed notariuszem M. P., umowę darowizny, mocą której darowali synowi i synowej gospodarstwo rolne o powierzchni 17,90 ha położone we wsi G., gmina S., województwie (...). Jednocześnie na żądanie darczyńców obdarowani ustanowili nieodpłatnie na przedmiotowej nieruchomości służebność osobistą polegającą na prawie korzystania z dwóch izb od zachodniej strony w budynku mieszkalnym.

W okresie od roku 1981 do 2012 D. J. był jedenastokrotnie karany, w tym często odbywał karę pozbawienia wolności między innymi za pobicie, w której kilkakrotnie orzekano przerwę, w tym w roku 2005 i 2007 (dowód: kserokopia aktu notarialnego z dnia 19 kwietnia 2000 r. Rep. (...) k. 40-42, zeznania pozwanej- protokół rozprawy z dnia 19 stycznia 2018 r. 00:11:57-00:40:23 w zw. z k. 53-53v, informacja z Krajowego Rejestru Karnego k. 85 i verte akt S.R. w Ł. I Ns 342/12).

W dniu 11 września 2006 r. zmarła matka powoda W. J.. W dniu 13 września 2008 r. zmarł ojciec powoda T. J.. ( bezsporne).

W czasie odbywania przez powoda kary pozbawienia wolności w jednostce penitencjarnej gospodarstwo rolne przy pomocy pracowników najemnych J. W. oraz R. C. prowadziła pozwana E. J.. W okresie tym pozwana sprzedawała byki oraz krowy, które nie nadawały się na mleko. Pieniądze ze sprzedaży bydła były przez E. J. przeznaczane na bieżące potrzeby gospodarstwa, domu oraz dzieci. Powód nie partycypował w jakichkolwiek kosztach ani gospodarstwa rolnego, hodowli bydła, ani wspólnych dzieci stron.

W dniu 23 października 2009 roku D. J. został zwolniony z zakładu karnego. W tym samym dniu pozwana wraz z dziećmi wyprowadziła się z gospodarstwa rolnego znajdującego się we wsi G. i zamieszkała w swoim domu rodzinnym w K., obawiając się agresji męża, której wcześniej doświadczała. Kiedy D. J. wrócił do gospodarstwa z zakładu karnego, nadal funkcjonowała tam hodowla bydła, był sprzęt rolniczy. Powódka po tym czasie nie wróciła już do wspólnej nieruchomości (dowód: kserokopia aktu notarialnego z dnia 19 kwietnia 2000 r. Rep. (...) k. 40-42, zeznania pozwanej- protokół rozprawy z dnia 19 stycznia 2018 r. 00:11:57-00:40:23 w zw. z k. 53-53v, zeznania świadka A. J.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2018 r. 00:06:29-00:22:34 w zw. z k. 92v, zeznania świadka J. W.-protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2018 r. 00:22:34-00:30:59 w zw. z k. 93, zeznania świadka R. C. -protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2018 r. 00:30:59-00:33:31 w zw. z k. 93, informacja z Krajowego Rejestru Karnego k. 85 i verte akt S.R. w Łasku I Ns 342/12).

Wyrokiem z dnia 03 grudnia 2010 r. Sąd Okręgowy w Sieradzu w sprawie o sygn. akt I 1 C 677/10 rozwiązał przez rozwód bez orzekania o winie związek małżeński D. J. oraz E. J. (dowód: kserokopia wyroku SO w Sieradzu w sprawie I1 C 677/10 k. 39).

W 2011 r. D. J. zawarł związek małżeński z A. J., z którą zaczął się spotykać jeszcze w 2010 roku ( dowód: zeznania świadka A. J.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2018 r. 00:06:29-00:22:34 w zw. z k. 92v).

W dniu 04 maja 2011 r. E. J. oraz D. J. zawarli z C. D. w formie aktu notarialnego przed notariuszem W. O. umowę sprzedaży nieruchomości położnej we wsi G., gmina S. oznaczonej jako działki o nr (...) o łącznej powierzchni 2,70 ha objętej księgą wieczystą KW nr (...) za kwotę 50.000 zł, (dowód: umowa sprzedaży-akt notarialny z dnia 04 maja 2011 r. Rep.(...) k. 49-52).

Wnioskiem z dnia 24 kwietnia 2012 roku D. J. zainicjował postępowanie o podział majątku wspólnego z E. J., w treści którego zawarł także informację o sprzedaży przez pozwaną 16 sztuk bydła. W dniu 27 maja 2012 r. powód i pozwana w toku postępowania przed Sądem Rejonowym w Łasku w sprawie o sygn. I Ns 342/12 w przedmiocie podziału majątku wspólnego zawarli ugodę sądową, mocą której dokonali podziału majątku wspólnego D. J. i E. J. w ten sposób, że wchodzące w skład majątku wspólnego gospodarstwo rolne obejmujące działki gruntu i numerach:(...) o powierzchni 0,5903 ha, 249 o powierzchni 0,47 ha, 272 o powierzchni 0,07 ha, 273 o powierzchni 0,07 ha, 312 o powierzchni 0,34 ha, 313 o powierzchni 0,36 ha, 418 o powierzchni 0,09 ha, 419 o powierzchni 0,05 ha położone w obrębie 5 G. gmina S. objęte księgą wieczystą Sądu Rejonowego w Łasku o nr (...), działki gruntu o numerach (...) o powierzchni 0,07 ha, 315 o powierzchni 0,41 ha położone w obrębie 5 G. gmina S. objęte księgą wieczystą Sądu Rejonowego w Łasku o nr KW (...), działki gruntu o numerach (...) o powierzchni 0,09 ha i 314 o powierzchni 0,43 ha położone w obrębie 5 G. gmina S. objęte księgą wieczystą Sądu Rejonowego w Łasku o nr KW (...) przyznali na wyłączną własność D. J.. Ten zaś zobowiązał się zapłacić na rzecz uczestniczki E. J. tytułem spłaty przypadającego jej udziału w majątku wspólnym kwotę 150.000 zł płatną w trzech ratach tj. pierwsza rata w kwocie 50.000 zł płatna do 31 grudnia 2013 r. wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi jej płatności, druga rata w kwocie 50.000 zł płatna o dnia 31 grudnia 2014 r. wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku uchybienia terminowi jej płatności, trzecia rata w kwocie 50.000 zł płatna do 31 grudnia 2012 r. wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi jej płatności, (dowód: ugoda sądowa w sprawie I Ns 342/12 Sądu Rejonowego w Łasku k. 115 akt I Ns 342/12 k. 115).

W lutym 2012 roku zarządzono wobec powoda wykonanie kary warunkowo zawieszonej. W dniu 08 kwietnia 2013 r. D. J. udzielił swojej żonie A. J. pełnomocnictwa. W dniu 12 kwietnia 2013 r. E. J. oraz A. J., działająca w imieniu i na rzecz swojego męża D. J. zawarły z D. S. w formie aktu notarialnego przed notariuszem M. B. umowę sprzedaży nieruchomości położonej we wsi G., gmina S. działki nr (...) o powierzchni 1,49 ha oraz nieruchomości opisanej w § 2 działki nr (...) o powierzchni 2,02 ha za cenę w kwocie 10.000 zł, (dowód: umowa sprzedaży nieruchomości-akt notarialny z dnia 12 kwietnia 2013 r. Rep. (...) k. 43-45).

W dniu 21 maja 2013 r. E. J. oraz A. J., działająca w imieniu i na rzecz swojego męża D. J. zawarły z D. S. w formie aktu notarialnego przed notariuszem M. B. umowę sprzedaży nieruchomości położnej we wsi G., gmina S. działki nr (...) o powierzchni 1,6729 ha za cenę w kwocie 8.000 zł, (dowód: umowa sprzedaży nieruchomości-akt notarialny z dnia 21 maja 2013 r. Rep.(...) k. 46-48).

Wyrokiem z dnia 16 stycznia 2014 r. Sąd Rejonowy w Łasku w sprawie o sygn. akt II K 305/13 uznał za winną E. J. tego, że w maju 2008 r. w m. G., gm. S., woj. (...) w celu użycia za autentyczny podrobiła dokument w postaci karty jałówki - krowy R. (...) numer identyfikacyjny (...) wydanej przez (...) Federację (...), w ten sposób, że złożyła na tej karcie czytelny podpis w miejscu hodowcy o treści J., tj. o czyn z art. 270§1 i 2a kk, co stanowiło wypadek mniejszej wagi, o to że w dniu 11 lipca 2008 r. w m. G., gm. S., woj. (...) w celu użycia za autentyczny podrobiła dokument w postaci karty jałówki - krowy R. (...) numer identyfikacyjny (...) wydanej przez (...) Federację (...), w ten sposób, że złożyła na tej karcie czytelny podpis w miejscu hodowcy o treści J., tj. o czyn z art. 270§1 i 2a kk - co stanowiło wypadek mniejszej wagi i wymierzył jej karę grzywny (dowód: wyrok SR w Łasku z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie II K 305/13 k. 153 akt II K 305/13).

W lutym 2014 r. powód D. J. rozwiódł się z żoną A. J., (dowód; zeznania świadka A. J.- protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2018 r. 00:06:29-00:22:34 w zw. z k. 92v).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o powołane przy nim dowody, dając w pełni wiarę załączonym dokumentom, których autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków A. J., J. W. i R. C. jako logicznym, spójnym i nie zawierającym sprzeczności. Tym samym jako korelującym z tymi dowodami należało przyznać walor wiarygodności zeznaniom pozwanej i odmówić wiary zeznaniom powoda, zwłaszcza co do okoliczności dokonania przez E. J. wyprzedaży bydła z hodowli powoda ponad zakres przez nią przyznany.

Sąd Okręgowy zważył :

Powództwo nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

W przedmiotowej sprawie powód dochodził ostatecznie odszkodowania twierdząc, że pozwana przywłaszczyła sobie środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży 17 sztuk bydła dokonanej bez jego wiedzy i zgody, podczas gdy cała hodowla stanowiła jego majątek osobisty, a dowodem na tę okoliczność miało być skazanie pozwanej wyrokiem sądu karnego za podrobienie dokumentów w postaci dwóch kart jałówki.

Okoliczność, z jakiej powód wywodzi swoją szkodę należy więc oceniać, mimo braku wskazania podstawy prawnej przez pełnomocnika powoda, z treści przepisu art. 415 k.c., statuującego odpowiedzialność deliktową sprawcy za wyrządzona szkodę . Do przesłanek odpowiedzialności w tym reżimie należy zaś zawinione zachowanie sprawcy, z którego wynika szkoda dla poszkodowanego i adekwatny związek przyczynowy pomiędzy szkodą a takim zachowaniem. Zgodnie zaś z normą art. 6 k.c. , określającą ciężar dowodowy w procesie cywilnym, obowiązek udowodnienia przesłanek odpowiedzialności spoczywa na powodzie, który z faktów tych wywodzi skutki prawne.

D. J., mimo profesjonalnej reprezentacji w procesie, nie zdołał wykazać którejkolwiek z tych przesłanek.

Przede wszystkim zarzucał swojej byłej żonie, że podczas jego nieobecności w gospodarstwie rolnym i hodowli bydła dokonała w sposób umyślny bez jego zgody i wiedzy sprzedaży 17 sztuk bydła, bo do tego ostatecznie ograniczył swoje roszczenia.

Tymczasem zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym zaoferowany przez stronę powodową, nie pozwala na przyjęcie owej okoliczności w kategoriach faktu. Powód zasadzał swoje twierdzenie głównie na tym, że pozwana została skazana za podrobienie dokumentów w postaci dwóch kart jałówki i twierdził, że kiedy w dniu 23 października 2009 roku wrócił z zakładu karnego w hodowli nie było już żadnego inwentarza żywego. Z wiarygodnych zeznań świadka R. C., który pracował w tej hodowli od 2005 do 2013 roku, a zatem jeszcze w okresie gdy powód wyszedł z zakładu karnego, wynika , że kiedy pozwana wyprowadziła się z gospodarstwa, zostały tam zarówno krowy, jak i maszyny rolnicze. Było to zaś niespornie tuż przed 23 października 2009 roku. Świadek ten nadto przyznał, iż w czasie pobytu powoda w jednostce penitencjarnej istotnie powódka zbyła ale jedynie 2-3 sztuki bydła w ramach odnowienia stada i zapewnienia środków utrzymania. Fakt sprzedaży dwóch sztuk przyznała zresztą sama pozwana. Co do ilości zbytego inwentarza żywego przez E. J. sam powód zaś twierdził różnie, w różnych okolicznościach. Kiedy wystąpił z wnioskiem o podział majątku wspólnego w kwietniu 2012 roku, w sprawie Ns 342/12 wskazywał w jego uzasadnieniu na 16 sztuk ale ostatecznie odstąpił od rozliczenia tej należności. Bezspornym jest w przedmiotowej sprawie, że bydło z tej hodowli było objęte stałą pieczą zootechnika i poszczególne sztuki miały prowadzone karty identyfikujące każdą z nich. Nie podlega także zaprzeczeniu fakt, że pozwana w maju 2008 roku dwie spośród takich kart : (...) o numerze PL (...) i (...) o numerze PL (...) podrobiła poprzez złożenie podpisu (...) w miejscu przeznaczonym dla hodowcy. Okoliczność ta bowiem jest objęta skazującym wyrokiem sądu karnego, a zatem wiąże sąd w niniejszej sprawie ( art. 11 k.p.c. ). Z akt sprawy karnej II K 305/13 Sądu Rejonowego w Łasku wynika także, iż w okresie od 8 sierpnia 2006 roku do 23 października 2009 roku sprzedano z tej hodowli bydło łącznie ośmiu osobom. Nie jest jednak wiadomo ile było to sztuk i jakie konkretne sztuki zbyto. Brak w tych okolicznościach dowodu, potwierdzającego, iż sprzedaż nieuprawniona przez pozwaną dotyczyła tych sztuk, których karty zostały przez nią podrobione, zwłaszcza, że sprzedawane były także inne sztuki. Nie ma podstaw zaś do jednoznacznego stwierdzenia, że wszystkich tych sprzedaży dokonała pozwana. Jest to istotne zwłaszcza w okolicznościach wynikających z materiału dowodowego, wskazujących, iż pozwana opuściła przedmiotowe gospodarstwo tuż przed powrotem do niego powoda, który zakończył odbywanie kary pozbawienia wolności, a wówczas stado jeszcze istniało. Nie bez znaczenia jest także okoliczność, którą podnosił sam powód w przedmiotowej sprawie, a także przywoływał we wniosku o podział majątku wspólnego, że miał wielotysięczne długi. Na poczet uregulowania tych właśnie należności były sprzedawane grunty i to w czasie gdy D. J. był w zakładzie karnym poprzez pełnomocnika, którym była jego druga żona A.. Nie można zatem wykluczyć, że po opuszczeniu placówki penitencjarnej powód sam dokonał sprzedaży pozostałego inwentarza żywego i to do czasu, gdy zaczął się spotykać z A. J. w 2010 roku, bo ta zeznała, że kiedy pojawiła się w tym gospodarstwie, to żadnego inwentarza żywego już tam nie było. Ponadto sama pozwana w sprawie o podział majątku wspólnego, która miała miejsce w 2012 roku czyli w trzy lata po opuszczeniu przez nią gospodarstwa, twierdziła wprost, iż w chwili jej wyprowadzki zostało w tej hodowli 10 sztuk bydła i 10 jałówek .

Przy tych wątpliwościach, na powodzie dochodzącym odszkodowania, spoczywał ciężar udowodnienia w tym procesie precyzyjnej okoliczności dokonania sprzedaży tj. kiedy miała miejsce każda z transakcji, czy wszystkie 17 sztuk było sprzedanych jednorazowo, czy każda oddzielnie, a jeśli oddzielnie to jaką konkretną sztukę posiadającą numer identyfikacyjny obejmowała dana transakcja. Przy takiej bowiem rozbieżności w tym zakresie , jaka wynika z zaoferowanego materiału dowodowego nie jest możliwe przyjęcie faktu o dokonaniu przez pozwaną sprzedaży w sposób nieuprawniony.

Poza tym zaś w sprawie brak dowodu na okoliczność wartości każdej z 17 sztuk bydła, a przecież każda z nich jest inna, choćby co do warunków fizycznych wpływających na cenę, a wartości wskazywane w tej mierze przez świadków, zmieniane przez samego powoda, były różne. Powód tymczasem był profesjonalnie reprezentowany w procesie, zatem w świetle art. 232 zdanie pierwsze k.p.c. na stronie spoczywał obowiązek dowodzenia, a sąd zwolniony był z obowiązku dopuszczania określonych dowodów z urzędu.

Natomiast co do okoliczności przyznanej przez pozwaną o sprzedaniu przez nią dwóch sztuk ze stada, to wiarygodne są jej twierdzenia, że były to zwykłe czynności w ramach prowadzenia hodowli. Stan liczebny stada był w przybliżeniu stały przez lata, a zatem oczywistym jest, że określonych sztuk wyzbywano się w ramach odnowienia stada i racjonalnej gospodarki. Pozwana mówiła o sprzedaży krów, które przestały być mleczne, choć i w tym zakresie brak precyzyjnych okoliczności, identyfikujących tak transakcje, jak i sztuki. Okoliczność tę potwierdza w sposób ogólny w swoich zeznaniach zootechnik, sprawujący nadzór nad stadem.

Wreszcie należy mieć na względzie także zgodność prawa powoda do dochodzenia niniejszego odszkodowania z zasadami współżycia społecznego ( art. 5 k.c. ). Niesporne jest bowiem, że powód często był osadzany w tamtych latach - do roku 2009, w zakładzie karnym. Wówczas całe gospodarstwo, w tym grunt w areale prawie 18 ha i stado bydła, gdzie stale było około 20 sztuk pozostawało w gestii E. J.. To ona musiała zajmować się uprawą tak rozległego areału, hodowlą, a poza tym domem i opieką nad trojgiem wspólnych dzieci stron. W utrzymaniu tego wszystkiego powód - osadzony w zakładzie karnym - nie partycypował w jakimkolwiek zakresie, co przyznał w swoich zeznaniach w tej sprawie. Alimenty na troje dzieci zostały zasądzone dopiero w wyroku rozwodowym w grudniu 2010 roku. Ponadto nawet środki, które pozwana lokowała na rachunkach bankowych jako dochód z gospodarstwa , przeznaczone na jego utrzymanie były przez powoda pobierane.

W tych okolicznościach wiarygodne są twierdzenia pozwanej, że poprzez między innymi sprzedaż dwóch sztuk bydła z hodowli uzyskiwała środki na bieżące utrzymanie siebie, dzieci i całego gospodarstwa rolnego. Zatem żądanie zwrotu od niej takich kwot przez powoda po upływie dziewięciu lat, jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Z tych wszystkich względów sąd oddalił powództwo jako niezasadne.

W zakresie cofniętej części pozwu umorzono postępowanie na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w związku z art. 203 § 1 k.p.c.

Wobec przegrania procesu przez powoda korzystającego z pomocy prawnej udzielonej z urzędu, orzeczono o kosztach w tym zakresie na podstawie § 8 pkt 7 w związku z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku, - w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu – Dz. U. poz. 17140.