Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 stycznia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Robert Pabin

Protokolant: Kinga Brocka

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2023 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa G. P. i P. P.

przeciwko Skarbowi Państwa – (...) Zarządowi (...) w B.

o odszkodowanie

1.  zasądza od Skarbu Państwa - (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz G. P. i P. P. 86.500 zł (osiemdziesiąt sześć tysięcy pięćset złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie naliczanymi od kwoty:

a)  55.000 zł (pięćdziesięciu pięciu tysięcy złotych) od dnia 25 maja 2017r. do dnia zapłaty;

b)  31.500 zł (trzydziestu jeden tysięcy pięciuset złotych) od dnia 12 kwietnia 2023r. do dnia zapłaty;

2.  zasądza od Skarbu Państwa - (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz G. P. i P. P. 3.617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w tym 3.600 zł (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego;

3.  nakazuje pobrać od Skarbu Państwa - (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu 8.466,41 zł (osiem tysięcy czterysta sześćdziesiąt sześć złotych czterdzieści jeden groszy) tytułem zwrotu kosztów sądowych tymczasowo pokrytych z sum budżetowych.

Sygn. akt IC 262/23

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 04 września 2017 roku (data wpływu) wniesionym pierwotnie do Sądu Rejonowego w Łasku, G. P. i P. P. reprezentowani przez adw. E. B. wnieśli o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa– (...) Zarządu (...) w B. na ich rzecz solidarnie kwoty 40.000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wymagalności do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości nieruchomości posadowionych w gminie B., L. ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Łasku prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) i KW o nr (...), a które to nieruchomości znajdują się na terenie obszaru ograniczonego użytkowania wprowadzonego uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. nr (...) opublikowanej w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) w dniu 22.11.2016 r., poz.(...)

Uzasadniając swoje żądanie strona powodowa wskazała, że dochodzone kwoty stanowią odszkodowanie za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości nieruchomości strony powodowej znajdujących się na terenie podobszaru A ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł. wprowadzonego uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. nr (...) opublikowaną w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) z dnia 22 listopada 2016 r. poz. 4929. Zdaniem strony powodowej nieruchomość znalazła się w strefie A obszaru wyznaczonego uchwałą i została objęta szeregiem zakazów i nakazów w wyniku czego jej wartość uległa obniżeniu.

W odpowiedzi na pozew (k. 32) pozwany reprezentowany przez r.pr. M. K. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jego rzecz od przeciwnika zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany przyznał fakt utworzenia dla lotniska wojskowego w Ł. obszaru ograniczonego użytkowania. Potwierdził również fakt, że nieruchomości powodów położone są w podobszarze A. Tym nie mniej zdaniem pozwanego, po jego stronie nie istnieje obowiązek zapłaty odszkodowania albowiem sam fakt utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania nie spowodował zmniejszenia wartości znajdujących się na nim działek.

Strona powodowa w piśmie z dnia 24 marca 2023 r. (data wpływu k. 202) rozszerzyła powództwo i wniosła o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Szefa (...) Zarządu (...) w B. solidarnie kwoty 86.500,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie:

⚫

od kwoty 55.000,00 zł od dnia 25 maja 2017 r. do dnia zapłaty;

⚫

od kwoty 31.500,00 zł od dnia doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo do dnia zapłaty,

tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenia wartości nieruchomości stanowiąca własność strony powodowej. Ponadto, w związku ze zwiększonym poziomem hałasu generowanym przez lotnisko koniczna jest przebudowa nieruchomości zabudowanych w celu zapewnienia właściwego klimatu akustycznego. Roszczenie obejmuje zatem koszty rewitalizacji akustycznej nieruchomości zabudowanych.

W związku ze zmianą wartości przedmiotu sporu, sprawa została przekazana do Sądu Okręgowego w Sieradzu (k.213).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Uchwałą Sejmiku Województwa (...) z 25 października 2016 roku nr (...) opublikowaną w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) z dnia 22 listopada 2016r. poz. 4929 dla lotniska wojskowego w Ł. utworzono obszar ograniczonego użytkowania ( (...)). Obszar ten został podzielony na dwa podobszary tj. podobszar A ( (...)) którego wewnętrzną granicę wyznacza granica terenu lotniska, natomiast zewnętrzną granicę izolinia równoważnego poziomu dźwięku wynoszącego w porze dziennej 60dB a w porze nocnej 50 dB, oraz podobszar B ( (...)) którego wewnętrzną granicę wyznacza zewnętrzna granica podobszaru A, natomiast granicę zewnętrzną izolinia równoważnego poziomu dźwięku wynoszącego w porze dziennej 55dB a w porze nocnej 45 dB. W obszarze ograniczonego użytkowania dla podobszaru A wprowadzone zostały ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, sposobie korzystania z terenu oraz wymagania techniczne dotyczące budynków tj. m.in. zakaz przeznaczenia terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno i wielorodzinną, zakaz tworzenia terenów rekreacyjno– wypoczynkowych, zakaz tworzenia stref ochronnych A, uzdrowisk; zakaz przeznaczenia terenu pod budowę szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; zakaz budowy budynków jedno i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; zakaz zmiany sposobu użytkowania istniejących obiektów budowlanych na budynki mieszkalne jedno i wielorodzinne, zamieszkania zbiorowego, szpitale domy opieki społecznej, obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży oraz obowiązek zapewnienia w w/w obiektach właściwego klimatu akustycznego poprzez zastosowanie w istniejących budynkach zabezpieczenia zapewniającego izolacyjność ścian zewnętrznych, dachów i stropodachów zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi izolacyjności przegród w budynkach oraz izolacyjności akustycznej elementów budowlanych. W obszarze ograniczonego użytkowania dla podobszaru B wprowadzone zostały ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, sposobie korzystania z terenu oraz wymagania techniczne dotyczące budynków tj. zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk, zakaz przeznaczenia terenu pod budowę szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; zakaz zmiany sposobu użytkowania istniejących obiektów budowlanych na szpitale domy opieki społecznej, obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży oraz obowiązek zapewnienia w w/w obiektach właściwego klimatu akustycznego.

bezsporne

W dacie wejścia w życie uchwały G. P. i P. P. byli właścicielami nieruchomości położonych w miejscowości L. (obręb L., gmina B., powiat (...)) w skład których wchodzą działki o numerach ewidencyjnych:

⚫

545- działka niezabudowana;

⚫

646- działka zabudowana domem mieszkalnym;

⚫

615/2 działka zabudowana budynkami gospodarczymi;

⚫

645- działka niezabudowana;

⚫

546- działka niezabudowana

położone na terenie podobszaru A strefy ograniczonego użytkowania w związku z działaniem lotniska w Ł.. Dla dwóch z działek wchodzących w skład nieruchomości powodów wydział ksiąg wieczystych Sądu Rejonowego w Łasku prowadzi księgę wieczystą nr (...) tj działki o nr (...) oraz KW o nr (...) dla działek o nr (...).

Zgodnie z zaświadczeniem wydanym przez Burmistrza Ł. na powyższe działki nie ma obecnie obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego a miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy Ł. zatwierdzony uchwałą Nr (...) Rady Miasta i Gminy w Ł. z dnia 24 sierpnia 1993 r. / dz. Urz. Woj. (...) Nr 16, poz. 52 z dnia 30 września 1993 r./ utracił ważność dnia 31.12.2003 r. na podstawie art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Dla gminy Ł. opracowane zostało studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy przyjęte uchwałą Rady Gminy w B. nr (...)z dnia 15.02.2007 r. Pomimo, że studium nie jest źródłem prawa miejscowego, z uwagi na brak planu dla obszaru usytuowania nieruchomości informacje w nim zawarte zostały przyjęte jako źródło danych dotyczących zagospodarowania przestrzennego terenu, gdyż przy sporządzaniu planu ustalenia zawarte w studium są wiążące dla organów gminy. Dla poszczególnych działek przeznaczenie określone zostało za pomocą zapisów w studium oraz zaświadczenia wydanego przez Wójta Gminy B. (znak: (...). (...).35.2017).

Dowód: odpis zwykły księgi wieczystej (k.24-26), wypis z rejestru gruntów wraz z mapą (k.22-23); zaświadczenie (k. 21); opinia biegłego K. N. (k. 91-191);

Działka nr (...) w L. położona jest pod adresem (...) przy drodze gminnej . Uzbrojona jest w energie elektryczną i sieć wodociągową. Ścieki socjalno-bytowe odprowadzane są do przydomowego zbiornika bezodpływowego. W obrębie zabudowy posesja jest ogrodzona płytami prefabrykowanymi. Na działce posadowiony jest murowany budynek mieszkalny, parterowy z podpiwniczeniem oraz poddaszem użytkowym oddany do użytku w 1958 r., następnie modernizowany i rozbudowany w 2006 i 2011 roku. Na działce znajduje się murowany budynek gospodarczy.

Działka nr (...) położona jest przy drodze gminnej i uzbrojona jest w sieć elektryczną oraz wodociągową. Na jej terenie posadowione są parterowe budynki gospodarcze dla celów rolniczych oraz budynki garażowe, wykonane w technologii murowanej. Działka ogrodzona jest płotem z siatki metalowej na podmurówce. Ciągi komunikacyjne są nieutwardzone.

Pozostałe działki objęte pozwem są niezagospodarowane i nieogrodzone. Wszystkie mają bezpośredni dostęp do dróg publicznych, natomiast nie posiadają przyłączy do infrastruktury technicznej. Na terenie niezabudowanych działek brak jest utwardzonych ciągów komunikacyjnych.

Dowód: opinia biegłego K. N. (k. 91-191)

Działki wchodzące w skład nieruchomości posiadają różny status, co skutkuje zróżnicowaniem współczynników utraty wartości. W odniesieniu do działki zabudowanej domem mieszkalnym współczynnik ten został określony w wysokości 9%. Z kolei w odniesieniu do działek niezabudowanych wskaźniki kształtują się w zależności od przeznaczenia, co stanowi również kryterium doboru obiektów porównawczych. Działki numer (...) są przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, obecnie wykluczoną na skutek wprowadzenia (...), w związku z czym utrata wartości wynosi 36,2%. Na działce numer (...) przeznaczonej pod zabudowę mieszkaniowo-usługową występują zabudowania gospodarcze, które mogą być wykorzystywane dla celów rolniczych, jak również innego rodzaju działalności. Fakt występowania zabudowy wpływa na wartość rynkową nieruchomości, jednak ze względu na cel wyceny wobec tego rodzaju zabudowy biegły nie stwierdził utraty wartości, w związku z czym przyjął założenie jej pominięcia w wycenie. Nie można jednak pominąć potencjału mieszkaniowego działki, przy czym w tym przypadku dopuszczalna byłaby zabudowa mieszkaniowa jako funkcja towarzysząca na podstawie § 9 lit. d), dla której przy zachowaniu funkcji mieszkaniowej współczynnik utraty wartości został określony w wysokości 13%. Natomiast dla działki rolnej numer (...) w jej przydrożnej części należy uwzględnić ograniczenia zabudowy związane z wprowadzeniem (...), z powodu których współczynnik utraty wartości wynosi 14%. Na podstawie analizy rynku przyjęto współczynniki korygujące, kreujące wartość nieruchomości o porównywalnych parametrach do obiektów stanowiących przedmiot oszacowania.

Dowód: opinia biegłego K. N. (k. 91-191)

W następstwie objęcia działek strony powodowej podstrefą A obszaru ograniczonego użytkowania utworzonego uchwałą z 2016 r. jej wartości uległy obniżeniu:

⚫

działka zabudowana nr (...) utraciła wartość rynkową o 36.600 zł;

⚫

działka niezabudowana nr (...) utraciła wartość rynkową o 16.600zł;

⚫

działka niezabudowana nr (...) utraciła wartość rynkową o 26.600zł;

⚫

działka niezabudowana nr (...) utraciła wartość rynkową 3.300 zł.

Łącznie wartość nieruchomości stanowiąca własność strony powodowej uległa obniżeniu o 83.100 zł.

Dowód: opinia biegłego K. N. (k. 91-191)

Na nieruchomości strony powodowej działki nr (...) dochodzi do niewielkich przekroczeń dopuszczalnego poziomu hałasu lotniczego w środowisku w porze nocnej. W dacie budowy domu jego stan techniczny i konstrukcja gwarantowała spełnienie wymogów w zakresie izolacyjności akustycznej obowiązujących przez wprowadzeniem (...). Utworzenie obszaru, a co za tym idzie podwyższenie dopuszczalnych norm hałasu w środowisku w porze nocnej i dziennej spowodowało konieczność przeprowadzenia w domu powoda prac budowalnych w celu zapewnienia w nim właściwego klimatu akustycznego zgodnego z normą PN-B- (...) (...) oraz izolacyjności akustycznej przegród zewnętrznych zgodnie z normą PN-B- (...) (...). Z opinii biegłego wynika, że w celu skompensowania braku możliwości otwierania okien podczas występowania hałasu lotniczego, wynikającego z utworzenia (...), należy zainstalować łącznie pięć wentylatorów. Łączny, szacowany koszt prac budowlanych to 3.400 zł przy przyjęciu stawki VAT 8% na zakup i montaż wentylatorów.

Dowód: opinia biegłych Politechniki (...) (k.56-68); opinia uzupełniająca k. 79-84; opinia biegłego K. N. (k.91-191);

W następstwie objęcia nieruchomości strony powodowej podstrefą A obszaru ograniczonego użytkowania utworzonego uchwałą z 2016 r. obniżeniu uległa jej wartości a także konieczne są prace rewitalizacyjne domu na łączną kwotę 86.500 zł (k.149).

Dowód: opinia biegłego K. N. (k. 91-191);

Po zaistniałym zdarzeniu strona powodowa w piśmie z dnia 10 maja 2017r. zgłosiła szkodę pozwanemu, żądając w terminie 14 dni zapłaty łącznie kwoty 55.000,00 zł tytułem odszkodowania w związku z wejściem w życie w dniu 06 grudnia 2016 roku Uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 roku w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł., tytułem utraty wartości nieruchomości oraz utraconych dochodów z nieruchomości. W piśmie z dnia 24 maja 2017r. pozwany odmówił uznania zgłoszonych roszczeń.

Dowód: pismo z zgłoszeniem roszczeń wraz z wezwaniem do zapłaty (k.18-19); odpowiedź pozwanego (k.17).

Powyższy stan faktyczny, został ustalony w oparciu o zgromadzony w aktach sprawy nieosobowy materiał dowodowy. Sąd w całości uznał za wiarygodne dokumenty urzędowe oraz prywatne zgromadzone w toku postępowania w tym opinie biegłych sądowych zważywszy na fakt braku jakichkolwiek dowodów przeciwnych zgłoszonych przez stronę pozwaną.

Jako w pełni prawidłowe sąd uznał opinie biegłych Politechniki (...) i biegłego K. N.. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa, Sąd dokonując oceny opinii biegłego w świetle art. 233 k.p.c. nie ocenia jej wiarygodności (albowiem w tym zakresie nie posiada wiadomości specjalnych) lecz prawidłowość rozumowania biegłego zawartą w jej uzasadnieniu, przyjmując jako kryterium zasady logiki i doświadczenia życiowego. Mając powyższe na względzie Sąd uznał, że biegły w wydanych przez siebie opiniach w sposób logiczny i zgodny z doświadczeniem życiowym uzasadnił prezentowane stanowisko. Opina jest kompletna, jednoznaczna i konsekwentna. Jej prawidłowość nie budzi zdaniem sądu żadnych wątpliwości. Biegły opracowaną przez siebie opinie obszernie uzasadnił i wyczerpująco odpowiedział na pytania Sądu a także na pytania zawarte w zarzutach do opinii głównej, sporządzając opinię uzupełniającą.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo jest zasadne i podlega uwzględnieniu.

Zgodnie z treścią art. 135 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2022.2556 tj.) jeżeli z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaganej przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, albo z analizy porealizacyjnej wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to dla (…), lotniska (…) tworzy się obszar ograniczonego użytkowania ( (...)). Pod pojęciem „standardów jakości środowiska” należy rozumieć poziomy dopuszczalne substancji lub energii oraz pułap stężenia ekspozycji, które muszą być osiągnięte w określonym czasie przez środowisko jako całość lub jego poszczególne elementy przyrodnicze (art. 3 pkt 34 ustawy). Przy czym w świetle ustawy jedną z postaci energii jest hałas (art. 3 pkt 4 b ustawy).

Analiza treści wskazanych przepisów ustawy prowadzi do wniosku, że utworzenie (...) dla lotniska nie jest obligatoryjne. Jest ono uzasadnione tylko wówczas gdy zastosowane na lotnisku środki techniczne nie pozwalają (z uwagi na intensywność i rodzaj ruchu lotniczego) na dotrzymanie poza terenem lotniska dopuszczalnych poziomów hałasu określonych z załączniku do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. (Dz.U.2014.112 tj.) które dla terenów: zabudowy mieszkaniowej, rekreacyjno – wypoczynkowej, mieszkaniowo – usługowej i śródmiejskiej miast pow. 100 tys m wynoszą 60 dB w ciągu dnia i 50 dB w nocy a dla terenów obejmujących uzdrowiska, szpitale, (...) i tereny związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży 55 dB w ciągu dnia i 45 dB w nocy. Należy bowiem podkreślić, że zgodnie z art. 144 k.c. właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno- gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. Dlatego też w sytuacji gdy właściciel nieruchomości podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu (art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2022.2556 tj.). Tak więc prawna możliwość negatywnego oddziaływania jednej nieruchomości na grunty sąsiednie (sąsiadujące środowisko), jest wyjątkiem od zasady i została przewidziana jedynie dla najistotniejszych z punktu widzenia funkcjonowania gospodarki obiektów tj. oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej, obiektów sieci gazowej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej. Usankcjonowanie tej bezprawnej (bo negatywnie oddziałującej na środowisko), działalności następuje poprzez ustanowienie (...).

Utworzenie (...) zwalnia podmiot prowadzący lotnisko z obowiązku dochowania na obszarze (...) dopuszczalnych poziomów hałasu określonych w Rozporządzeniu z dnia 14 czerwca 2007r. i rzutuje bezpośrednio na sytuację prawną właścicieli nieruchomości objętych (...), stanowiąc jedną z przewidzianych ustawą form ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości, w związku z ochroną środowiska (Dział IX ustawy). Zalegalizowanie możliwości przekraczania przez lotnisko na obszarze (...) dopuszczalnych poziomów hałasu wywołanego ruchem lotniczym powoduje, że właściciele sąsiadujących nieruchomości nie mogą się w żaden sposób przeciwstawić tym ponadnormatywnym immisjom. I. hałasu przekraczającego dopuszczalne normy przestaje być bowiem bezprawna. W konsekwencji, z uwagi na brak możliwości przypisania podmiotowi prowadzącemu lotnisko bezprawności działania, właściciele nieruchomości położonych na obszarze (...) zostają pozbawieni możliwości dochodzenia odszkodowania zarówno na zasadach ogólnych (art. 415 kc w zw. z art. 322 ustawy) jak i na podstawie art. 323 ustawy. Nie mogą także żądać zaniechania immisji hałasu lotniczego i przywrócenia stanu poprzedniego na podstawie art. 222 § 2 k.c. w zw. z art. 144 k.c. i art. 363 § 1 k.c.

Należy zatem uznać, że wprowadzenie (...) nakłada na właścicieli położonych tam nieruchomości prawny obowiązek (nakaz) znoszenia ponadnormatywnych immisji hałasu. Co więcej, organy tworzące (...) określają nie tylko granice obszaru, ale także ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne dotyczące budynków oraz sposób korzystania z terenów wynikające z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko lub analizy porealizacyjnej albo przeglądu ekologicznego (art. 135 ust. 3a ustawy).

Ponieważ utworzenie (...) sprawa, że ponadnormatywne emitowanie hałasu przez lotnisko na terenie (...) nie stanowi naruszenia prawa, co wyklucza możliwość poszukiwania ochrony prawnej na zasadach ogólnych, ustawodawca przewidział szczególne środki ochrony. Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2022.2056 tj.) właściciel nieruchomości może żądać odszkodowania za szkodę poniesioną w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z tej nieruchomości. Przy czym szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. W razie ograniczenia sposobu korzystania ze środowiska w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania obowiązany do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania (art. 136 ust. 1 i 2 ustawy). W razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie (art. 136 ust. 3 ustawy).

Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych, nieruchomości strony powodowej zostały uchwałą Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. nr (...) włączone do obszaru ograniczonego użytkowania utworzonego dla lotniska Ł. i znalazły się w podobszarze A. W następstwie tego ograniczony został dotychczasowy sposób korzystania z nieruchomości, zniesieniu uległy dopuszczalne normy hałasu, wprowadzone zostały ograniczenia w możliwości jej zabudowy oraz użytkowania w wyniku czego jej wartość uległa obniżeniu. Niezależnie od innych ograniczeń sam prawny obowiązek (nakaz) znoszenia ponadnormatywnych immisji hałasu i brak możliwości przeciwdziałania temu zjawisku musi rzutować na wartość nieruchomości strony powodowej, co znajduje swoje potwierdzenie w opinii biegłego. W przypadku działki zabudowanej nr (...) objętej KW nr (...) położonej w miejscowości L. gmina B. powiat Ł. wartość nieruchomości uległa obniżeniu o 36.600 zł. Podwyższenie dopuszczalnych norm hałasu w środowisku w porze nocnej i dziennej nie spowodowało, że budynek mieszkalny przestał spełniać wymagania w zakresie właściwego klimatu akustycznego zgodnego z normą PN-B- (...) (...) oraz izolacyjności akustycznej przegród zewnętrznych zgodnie z normą PN-B- (...) (...). W efekcie, w celu przywrócenia właściwego klimatu akustycznego wewnątrz budynku konieczne jest wykonanie prac budowlanych polegających na montażu pięciu wentylatorów sufitowych, które to miały skompensować stronie powodowej brak możliwości otwierania okien podczas występowania hałasu. Łączny koszt rewitalizacji akustycznej wynosi 3.400,00 zł.

W przypadku działki niezabudowanej nr (...) objętej KW nr (...) położonej w miejscowości L. gmina B. powiat Ł. wartość nieruchomości uległa obniżeniu o 16.600 zł, natomiast w przypadku działki niezabudowanej nr (...) objętej KW nr (...) położonej w miejscowości L. gmina B. powiat Ł. wartość nieruchomości uległa obniżeniu o 26.600 zł, a w przypadku działki niezabudowanej nr (...) objętej KW nr (...) położonej w miejscowości L. gmina B. powiat Ł. wartość nieruchomości uległa obniżeniu o 3.300 zł.

W tym miejscu należy stwierdzić, że sądowi znane są uchwały Sądu Najwyższego w sprawach III CZP 80/22, III CZP 81/22 i III CZP 100/22. Odnosząc się do zawartych tam tez należy stwierdzić, że uchwała Sejmiku Województwa (...) z 25 października 2016 roku nr (...) wprowadza konkretne ograniczenia w możliwości korzystania z nieruchomości strony powodowej w dotychczasowy sposób a nadto nakłada na nią wynikający z ustawy prawny obowiązek (nakaz) znoszenia ponadnormatywnych immisji hałasu. W efekcie ograniczenia te rzutują na cenę rynkową nieruchomości, która jest niższa od tej jaką miałaby gdyby tych ograniczeń nie doznawała. Spadek wartości nieruchomości wynikający z wprowadzonych ograniczeń jest szkodą w rozumieniu art. 129 ust. 2 ustawy podlegającą naprawieniu.

Objęcie nieruchomości strony powodowej obszarem ograniczonego użytkowania nie spowodowało pogorszenia stanu technicznego domu. Tym, nie mniej pogorszyły się jego cechy użytkowe. Cechą domu jest bowiem ochrona domowników przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych (w tym hałasu). Zalegalizowanie możliwości przekraczania przez lotnisko na obszarze (...) dopuszczalnych poziomów hałasu wywołanego ruchem lotniczym powoduje, przy braku możliwości żądania zaniechania immisji, że dom strony powodowej przestał chronić domowników przed hałasem lotniskowym. Wprowadzenie (...) pozbawia stronę powodową możliwości żądania od pozwanego na podstawie art. 222 § 2 k.c. w zw. z art. 144 k.c. i art. 363 § 1 k.c. zaniechania immisji hałasu lotniczego i przywrócenia stanu poprzedniego. W efekcie, jedynym sposobem ochrony przed naruszeniem własności dostępnym dla strony powodowej jest wykonanie prac budowalnych w jej domu, co uzasadnia na podstawie art. 361 k.c. i art. 363 § 1 k.c. w zw. z art. art. 129 ust. 2 i art. 322 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, żądanie od pozwanego kwoty odpowiadającej szacowanym kosztom tych prac.

W ocenie sądu możliwość żądania odszkodowania z tego tytułu nie jest uzależniona od uprzedniego poniesienia przez stronę powodową wydatków na koszty rewitalizacji akustycznej budynku. Zgodnie bowiem z treścią art. 136 ust. 3 ustawy w razie określenia na (...) wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. Przy czym szkodą o której mowa w art. 136 ust. 3 ustawy będą nie tylko wydatki na zakup materiałów i usług niezbędnych do wykonania samej przebudowy budynku, lecz także wszystkie inne wydatki poniesione w celu wypełnienia wymagań przez istniejący budynek (np. z tytułu opłat administracyjnych w celu uzyskania uzgodnień i pozwoleń niezbędnych w procesie budowlanym). Wprowadzenie do porządku prawnego, normatywnego mechanizmu ustalania wysokości szkody (tj. według kosztów/wydatków rzeczywistych) nie jest niczym szczególnym. Podobne do zastosowanego w art. 136 ust. 3 ustawy rozwiązanie przewiduje np. art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2023.2500 tj.).

Tym nie mniej, wprowadzenie przez ustawodawcę normatywnego mechanizmu ustalania wysokości szkody o którym mowa w art. 136 ust. 3 ustawy nie oznacza, że do powstania szkody po stronie właściciela nieruchomości dochodzi dopiero z chwilą poniesienia przez niego wydatków na rewitalizację akustyczną. Szkoda powstaje bowiem w momencie utraty przez budynek cech pozwalających chronić domowników przez hałasem lotniczym w dotychczasowy sposób. Przywrócenie budynkowi pożądanych cech użytkowych (izolacyjności akustycznej) wymaga zatem nakładów finansowych co przekłada się na powiększenie pasywów w ogólnej masie majątkowej strony powodowej i stanowi o powstaniu w jej majątku szkody. Zgodnie bowiem z utrwalonym poglądem doktryny i orzecznictwa szkoda to wymierny finansowo i wyrażalny w pieniądzu uszczerbek w całym majątku poszkodowanego niezależny od tego którego składnika dotyczy. Pojęcia szkody nie można zatem zawężać jedynie do konkretnego składnika, którego wartość uległa obniżeniu wskutek uszkodzenia lub zniszczenia. Szkoda stanowi bowiem różnicę pomiędzy obecnym stanem majątkowym, a stanem majątkowym, jaki zaistniałby, gdyby nie zdarzenie wywołujące szkodę. Szkoda, nawet jeśli dotyczy konkretnego składnika majątkowego osoby poszkodowanej, winna być zatem rozumiana szeroko tj. jako uszczerbek majątkowy w całej masie majątkowej tej osoby, a nie w składniku dotkniętym uszczerbkiem. W tym stanie rzeczy działania poszkodowanego mające na celu przywrócenie możliwości korzystania ze składnika dotkniętego uszczerbkiem (np. rewitalizacja akustyczna domu czy też naprawa uszkodzonego w wypadku pojazdu) finansowane z innej części majątku poszkodowanego, nie prowadzą do zmniejszenia lub zwiększenia rozmiaru jego szkody, lecz stanowią wyłącznie transfer środków majątkowych z jednego składnika na drugi, w ramach tej samej masy majątkowej. Innymi słowy mówiąc działania naprawcze poszkodowanego, nawet jeśli finansowane są z jego masy majątkowej, nie mogą rzutować ani na zwiększenie ani na zmniejszenie rozmiaru szkody. W wyniku podjęcia takich działań saldo masy majątkowej poszkodowanego nie ulega bowiem zmianie. Szkoda nie powstaje zatem dopiero w momencie poniesienia przez poszkodowanego wydatków w celu przywrócenia stanu poprzedniego, lecz z chwilą zaistnienia sytuacji uzasadniającej przywrócenie stanu poprzedniego. Tak więc, zdaniem sądu, w rozpoznawanej sprawie obowiązek naprawienia szkody aktualizuje się na podstawie art. 361 k.c. i art. 363 § 1 k.c. w zw. z art. 129 ust. 2 i art. 322 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. z chwilą powstania sytuacji uzasadniającej przywrócenie stanu poprzedniego (utraty przez dom właściwości chroniących przez ponad normatywnym hałasem) a nie z chwilą poniesienia przez właściciela wydatków na rewitalizację akustyczną budynku, co stanowi jedynie warunek dochodzenia na podstawie art. 136 ust. 3 ustawy szczególnego roszczenia zwrotnego (tj. zwrotu kosztów rzeczywiście poniesionych a nie kosztów szacowanych).

Tak więc w ocenie sądu przepis art. 136 ust. 3 ustawy nie wyłącza co do zasady stosowania art. 129 ust.2 art. 361 k.c. i art. 363 § 1 k.c. w zw. z art. art. 129 ust. 2 i art. 322 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska lecz stanowi w stosunku do niego lex specialis skutkujący rozszerzeniem a nie zawężeniem odpowiedzialności podmiotu obowiązanego do wypłaty odszkodowania. Znajduje on bowiem zastosowanie i deroguje przepis ogólny z art. 129 ust 2 ustawy tylko wówczas gdy właściciel nieruchomości dochodzi zwrotu kosztów rzeczywiście poniesionych na rewitalizację akustyczną budynku. Na podstawie wskazanego przepisu właściciel nieruchomości, który dokonał przebudowy budynku w celu dostosowania go do nowych wymagań technicznych w celu zapewnienia właściwego, zgodnego z normami komfortu akustycznego, nabywa bowiem prawo do żądania zwrotu kosztów „rzeczywiście poniesionych” (tj. rzeczywistych wydatków potwierdzonych rachunkami) a nie jedynie kosztów „szacowanych” ustalanych w sposób najbardziej prawdopodobny i odpowiadając rozmiarowi szkody o której mowa w art. 129 ust. 2 ustawy. Jak wynika bowiem z ustawy, uprzednie poniesienie kosztów rewitalizacji istniejącego budynku jest warunkiem roszczenia o ich zwrot w pełnej wysokości, w przypadku gdy w uchwale zostały określone wymagania techniczne dotyczące budynków, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie (art. 136 ust. 3 ustawy). W takiej sytuacji właściciel zabudowanej nieruchomości może więc żądać zwrotu kosztów rzeczywiście poniesionych, które mogą okazać się wyższe od kosztów szacowanych, nawet jeśli nie miał obowiązku rewitalizacji akustycznej budynku.

Powyższe nie pozbawia jednak właściciela nieruchomości prawa do żądania naprawienia szkody z tytułu koniecznej (lecz nie przeprowadzonej jeszcze) rewitalizacji akustycznej budynku na zasadach ogólnych o których mowa w art. 129 ust.2 art. 361 k.c. i art. 363 § 1 k.c. w zw. z art. art. 129 ust. 2 i art. 322 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, w których wysokość szkody ustalana w sposób hipotetyczny (szacunkowy) w celu uzyskania zgodnie z art. 363 § 1 kc „odpowiedniej sumy pieniężnej” kompensującej powstała szkodę.

Zgodnie z treścią art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej - umożliwiającej przywrócenie stanu poprzedniego. Biorąc pod uwagę treść opinii biegłego Sąd uznał, że naprawienie szkody powinno nastąpić poprzez zapłatę przez zarządcę lotniska wojskowego w Ł. stronie powodowej solidarnie kwoty 86.500,00 zł. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 31.500 zł od dnia 12 kwietnia 2023r. tj. dnia następnego po doręczeniu pozwanemu pisma o rozszerzeniu powództwa (k. 216) a od kwoty 55.000 zł od dnia 25 maja 2017r. tj. od dnia następnego po sporządzeniu przez pozwanego odpowiedzi na wezwanie do zapłaty. Żądana kwota stała się wymagalna z chwilą wezwania pozwanego do zapłaty kwoty 55.000 zł (k.17). Strona powodowa nie przedstawiła jednak dowodu dotyczącego daty doręczenia wezwania. W konsekwencji jako datę pewną sąd przyjął datę sporządzenia przez pozwanego odpowiedzi na wezwanie (24.05.2017r). Najpóźniej bowiem w tej dacie bank miał świadomość kierowanego wobec niego żądania oraz jego wysokości. Tak więc pozwany pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia pieniężnego dochodzonego w pozwie od dnia następnego tj. od dnia 25 maja 2017 roku. W ocenie sądu pozwany co najmniej od tego dnia pozostaje w myśl art. 481 k.c. w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia Zgodnie bowiem z treścią art. 455 k.c. normującego kwestię terminu wykonania wszelkich zobowiązań, w tym także zobowiązań z czynów niedozwolonych, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Pozwany został wezwany do spełnienia świadczenia najpóźniej w dniu 24 maja 2017r. Bez wątpienia, zobowiązanie strony pozwanej mające charakter odszkodowania pieniężnego, jest świadczeniem bezterminowym, płatnym na wezwanie wierzyciela. Charakteru tego zobowiązania nie zmienia okoliczność, że ostateczne potwierdzenie i konkretyzacja jego wysokości następuje w wyroku sądowym. Wyrok ten nie ma bowiem charakteru prawo-kształtującego tj. kreującego nowe, nieistniejące wcześniej zobowiązanie, lecz charakter deklaratoryjny – potwierdzający stan rzeczy wynikający z prawa materialnego. W tym stanie rzeczy opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego w kwocie 55.000 zł powstało po stronie pozwanego następnego dnia po doręczeniu wezwania.

Mając powyższe na względzie sąd orzekł jak w pkt. 1 wyroku.

O kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął w oparciu o art. 98 k.p.c. uznając, że pozwany który przegrał spór w 100 % zobowiązany jest zwrócić w całości poniesione przez powoda koszty procesu tj. 3.617 zł w tym opłata od pełnomocnictwa – 17 zł, koszty zastępstwa prawnego obliczone od pierwotnie wskazanej wartości przedmiotu sporu – 3.600 zł na podstawie § 2 pkt 5 w zw. z § 19 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. O kosztach należnych Skarbowi Państwa – Sądowi Okręgowemu w Sieradzu Sąd orzekł stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, obciążając pozwanego kwotą 8.466,41 zł (k.69,85,194,266) z tytułu kosztów opinii biegłego.

W tym stanie rzeczy Sąd orzekł jak w pkt. 2 i 3 wyroku.