Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Dominika Górecka

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2024 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa B. S.

przeciwko P. B.

o zachowek

1.  zasądza od pozwanego P. B. na rzecz powódki B. S. kwotę:

a)  101 000,00 zł (sto jeden tysięcy złotych) tytułem zachowku wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 lutego 2023 roku
do dnia zapłaty,

b)  11 212,11 zł (jedenaście tysięcy dwieście dwanaście złotych 11/100) tytułem zwrotu części kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty;

2.  umarza postępowanie w pozostałej części wobec cofnięcia pozwu.

UZASADNIENIE

B. S. wniosła o zasądzenie od P. B. kwoty 111 000,00 zł tytułem zachowku wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od 15 lutego 2023 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki
na jego rzecz kosztów procesu.

Na rozprawie w dniu 12 grudnia 2024 r. pełnomocnik powódki cofnął pozew w zakresie kwoty przekraczającej 101 000,00 zł wraz z zrzeczeniem się roszczenia.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Strony są dziećmi zmarłej T. B.. Mają jeszcze dwie siostry: E. K. oraz B. K., (bezsporne).

Postanowieniem z 6 grudnia 2022 r. Sąd Rejonowy w Zduńskiej Woli stwierdził, że spadek po T. B., zmarłej 1 sierpnia 2022 r.
w S., nabyli na podstawie testamentu i z dobrodziejstwem inwentarza: E. K. w ¼ części i P. B. w ¾ częściach, (dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli - k. 7; testament
- k. 6-6 verte i k. 32-32 verte).

W skład spadku po zmarłej T. B. wchodzi nieruchomość położona w Z., o powierzchni 0,1061 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Zduńskiej Woli prowadzona jest księga wieczysta (...), której wartość w chwili obecnej, ale według stanu
na 1 sierpnia 2022 r. wynosi 810 000,00 zł, (dowód: zeznania powódki - k. 249 verte - 250 i nagranie rozprawy z 12 rudnia 2024 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:07:52 do 00:18:38 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 188 - 189 i nagraniem rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:09:56 do 00:25:40 oraz od 00:30:08 do 00:41:08; zeznania pozwanego - k. 250 - 250 verte i nagranie rozprawy z 12 rudnia 2024 r. - płyta
- koperta - k. 251, minuta od 00:18:38 do 00:28:53 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 188 verte - 189 i nagraniem rozprawy z 14 grudnia 2023 r.
- płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:25:40 do 00:30:08 oraz od 00:41:08
do 00:43:50; odpis z księgi wieczystej - k. 8 - 8 verte; opinia biegłej K. P. - k. 201 - 230 verte).

T. B. chorowała na nowotwór pęcherza moczowego, nadciśnienie tętnicze nerkopochodne, zwężenie prawej tętnicy nerkowej, kardiomiopatię w stadium przewlekłej niewydolności serca, przewlekłą chorobą nerek w stadium 5. Ponadto miała cewnik permanentny implantowany do żyły szyjnej wewnętrznej prawej, nefrostomię prawostronną, wodonercze lewostronne, przepuklinę w bliźnie pooperacyjnej, przewleką obturacyjną chorobę płuc, nerwicę, nikotynizm, przewlekłe bóle głowy, cukrzycę, była po udarze, przechodziła hemodializoterapię, była po cystectomii radykalnej
i uretercutaneostomii prawostronnej oraz po usunięciu zaćmy. Miała orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, (dowód: zeznania powódki
- k. 249 verte - 250 i nagranie rozprawy z 12 rudnia 2024 r. - płyta - koperta
- k. 251, minuta od 00:07:52 do 00:18:38 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 188 - 189 i nagraniem rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta
- k. 251, minuta od 00:09:56 do 00:25:40 oraz od 00:30:08 do 00:41:08; zeznania pozwanego - k. 250 - 250 verte i nagranie rozprawy z 12 rudnia 2024 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:18:38 do 00:28:53
w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 188 verte - 189 i nagraniem rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:25:40 do 00:30:08 oraz od 00:41:08 do 00:43:50; zeznania świadka M. B. - k. 189 verte i nagranie rozprawy z 14 grudnia 2013 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta
od 00:46:44 do 01:00:41; zeznania świadka T. M. - k. 189 verte
- 190 i nagranie rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 01:00:41 do 01:12:37; zeznania świadka T. P. - k. 190 i nagranie rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 01:12:37
do 01:20:43; zeznania świadka M. W. - k. 190 i nagranie rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 01:20:43 do 01:26:25; dokumentacja medyczna - k. 33 - 160 verte).

Spadkodawczyni wymagała opieki i pomocy z uwagi na zły stan zdrowia. Zajmowali się nią pozwany i córka E. K., którzy razem z nią zamieszkiwali. Pomagali jej w codziennych czynnościach, opiekowali się
w chorobie, (dowód: zeznania powódki - k. 249 verte - 250 i nagranie rozprawy z 12 rudnia 2024 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:07:52 do 00:18:38
w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 188 - 189 i nagraniem rozprawy
z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:09:56 do 00:25:40 oraz od 00:30:08 do 00:41:08; zeznania pozwanego - k. 250 - 250 verte
i nagranie rozprawy z 12 rudnia 2024 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta
od 00:18:38 do 00:28:53 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 188 verte
- 189 i nagranie rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:25:40 do 00:30:08 oraz od 00:41:08 do 00:43:50; zeznania świadka M. B. - k. 189 verte i nagranie rozprawy z 14 grudnia 2013 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:46:44 do 01:00:41; zeznania świadka T. M. - k. 189 verte- 190 i nagranie rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta
- koperta - k. 251, minuta od 01:00:41 do 01:12:37; zeznania świadka T. P. - k. 190 i nagranie rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta
- k. 251, minuta od 01:12:37 do 01:20:43; zeznania świadka M. W. - k. 190 i nagranie rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 01:20:43 do 01:26:25).

Powódka nie miała dobrych relacji z matką z uwagi na nadużywanie alkoholu przez ojca i liczne kłótnie. Wcześnie wyprowadziła się z domu, w wieku 18 lat wyszła za mąż. Jej mąż zmarł dwa tygodnie po ślubie na raka płuc. Powódka została sama z małym dzieckiem. Przeszła załamanie nerwowe. Miała problem
z mieszkaniem, schronienie znalazła u teściów. Nie miała łatwego życia. Sama chorowała na stwardnienie rozsiane i biodro. Jej stan był ciężki, lekarze nie dawali jej dużych szans. Gdy przebywała w szpitalu, brat przyjechał ze swoją nowonarodzoną córką, by ją zobaczyła. Ich relacje były wówczas dobre. Stosunki powódki z matką poprawiły się w 2010 r., po śmierci ojca. Utrzymywała kontakt z matką, odwiedzała ją w szpitalu. Nigdy nie odmówiła jej pomocy. Nie bywała
u matki jedynie w czasie rekonwalescencji po operacji prawego biodra, ale miała z nią kontakt telefoniczny. W 2017 r. powódka odwiedziła matkę kilka razy, jednocześnie odwiedzała siostrę E.. W 2018 r. relacje powódki ponownie się pogorszyły, gdy powódka podczas odwiedzin matki powiedziała, że w domu jest bałagan i czuć jest moczem. Matka dowiedziała się o tym, osunęła się
od córki, nie chciała jeździć do niej na święta, nie chciała jej wpuścić do domu. Mimo to, powódka odwiedzała matkę podczas jej hospitalizacji i w domu.. Pozwany w tym czasie również nie utrzymywał relacji z powódką. Dotychczas się odwiedzali. W 2019 r. zmieniła się sytuacja rodzinna powódki. Jej drugi mąż zachorował, konieczna była operacja. Nie było ich stać na mieszkanie. Prosiła matkę, by ta wynajęła jej mieszkanie na ul. (...). Spadkodawczyni odmówiła. Siostra E. zapewniała, że zajmie się matką. Pozwany woził ją na dializy, czasem robiła to też powódka. Jej pomoc była jednak odrzucana, matka zapewniała, że da sobie radę sama. W opiece nad spadkodawczynią pomagała również córka pozwanego. W 2021 r. pozwany wraz z matką zaczęli odwiedzać powódkę. Był w tym czasie w konflikcie ze swoją żoną. Powódka wspierała
go w tej sytuacji. Relacje rodzeństwa uległy poprawie. W 2022 r. powódka przez dwa tygodnie zajmowała się matką, czasami nocowała u niej. Przed śmiercią spadkodawczyni powódka spędziła u niej noc. Pozwany przebywał w tym czasie w pracy za granicą, (dowód: zeznania powódki - k. 249 verte - 250 i nagranie rozprawy z 12 rudnia 2024 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:07:52
do 00:18:38 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 188 - 189 i nagraniem rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:09:56
do 00:25:40 oraz od 00:30:08 do 00:41:08; częściowo zeznania pozwanego
- k. 250 - 250 verte i nagranie rozprawy z 12 rudnia 2024 r. - płyta - koperta
- k. 251, minuta od 00:18:38 do 00:28:53 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 188 verte- 189 i nagranie rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta
- k. 251, minuta od 00:25:40 do 00:30:08 oraz od 00:41:08 do 00:43:50; częściowo zeznania świadka M. B. - k. 189 verte i nagranie rozprawy z 14 grudnia 2013 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:46:44
do 01:00:41).

Powódka jest osobą niezdolna do pracy, ma orzeczenie o znacznym, trwałym stopniu niepełnosprawności. Od 1993 r. otrzymuje rentę. Przeszła operację biodra, ma stwardnienie rozsiane. Jest mężatką, (dowód: zeznania powódki - k. 249 verte - 250 i nagranie rozprawy z 12 rudnia 2024 r. - płyta
- koperta - k. 251, minuta od 00:07:52 do 00:18:38 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 188 - 189 i nagraniem rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:09:56 do 00:25:40 oraz od 00:30:08
do 00:41:08; częściowo zeznania pozwanego - k. 250 - 250 verte i nagranie rozprawy z 12 rudnia 2024 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta od 00:18:38
do 00:28:53 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami - k. 188 verte - 189
i nagranie rozprawy z 14 grudnia 2023 r. - płyta - koperta - k. 251, minuta
od 00:25:40 do 00:30:08 oraz od 00:41:08 do 00:43:50; dokumentacja medyczna - k. 182 - 184).

Pozwany jest osobą samodzielną, prowadzi działalność gospodarczą.
Od śmierci matki nie chce utrzymywać relacji z powódką, (bezsporne).

Pozwany czynił remonty i nakłady za życia matki na nieruchomość wchodzącą w skład spadku, (bezsporne).

Pozwany otrzymał od matki dwie darowizny na łączną kwotę 7 400,00 zł, (bezsporne).

Pismem z 30 stycznia 2023 r. powódka wezwała pozwanego oraz E. K. do zapłaty na jej rzecz kwoty 150 000,00 zł w terminie 14 dni tytułem zachowku. Pozwany otrzymał to pismo 31 stycznia 2023 r., (dowód: wezwanie wraz potwierdzeniem nadania - k. 11-11 verte).

Powyższy stan faktyczny częściowo jest bezsporny, gdyż Sąd oparł
go o zgodne twierdzenia stron i o dokumenty, których prawdziwość i rzetelność nie była przez nie negowana. Sąd ustalił stan faktyczny również w oparciu
o opinię biegłej ds. wyceny nieruchomości, którą uznał za jasną i wnikliwą. Ponadto opinia ta nie była negowana przez strony.

Sąd nie dał wiary twierdzeniom powódki w części, w której wskazywała,
że pozwany otrzymał od spadkodawczyni szereg darowizn, gdyż są one gołosłowne. Pozwany przyznał jedynie, że otrzymał kwotę 7 400,00 zł.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Roszczenie powódki zasługiwało na uwzględnienie w części.

Podstawę prawną jej żądania stanowi art. 991 k.c., w myśl którego zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani
do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (§ 1). Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia (§ 2).

Jak wynika z poczynionych w sprawie ustaleń zmarła pozostawiła po sobie spadek w postaci prawa własności do nieruchomości położonej w Z. o wartości według stanu na dzień 1 sierpnia 2022 r. wynoszącej 810 000,00 zł.

Pozwany nie udowodnił, aby stan nieruchomości był inny, niż ten, który ustaliła biegła, nie udowodnił, jakie nakłady poczynił na tę nieruchomość i ile one wynoszą.

Osobą uprawnioną po myśli art. 991 § 1 k.c. do otrzymania zachowku
po T. B. jest powódka, jako spadkobierczyni ustawowa. Roszczenie powódki o pokrycie zachowku wynosi 2/3 wartości jej udziału spadkowego, czyli 2/12 spadku (2/3 x 1/4), co w wymiarze kwotowym wyraża się sumą 135 000,00 zł (810 000,00 zł x 2/12). Powódka żądała ¾ części tego zachowku, gdyż pozwany odziedziczył w tej właśnie części spadek. Zatem kwota należnego zachowku wynosić będzie 101 250,00 zł.

Powódka nie otrzymała należnego jej zachowku w postaci darowizny, powołania do spadku, bądź zapisu.

Jednakże w testamencie znalazł się zapis o wydziedziczeniu powódki
z uwagi na uporczywe niedopełnianie przez nią względem matki obowiązków rodzinnych.

Zgodnie z treścią art. 1008 k.c. pkt 3 spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Sąd Okręgowy - mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy - uznał, że okoliczności wskazane w testamencie, będące podstawą wydziedziczenia nie były rzeczywiste, a co za tym idzie wydziedziczenie powódki nie było skuteczne.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa, skuteczność wydziedziczenia wymaga, zgodnie z treścią art. 1008 i 1009 k.c., zarówno wskazania przez spadkodawcę w testamencie przyczyny wydziedziczenia, należącej do jednej z przyczyn zawartych w zamkniętym katalogu z art. 1008 k.c., jak i rzeczywistego istnienia wskazanych przez spadkodawcę okoliczności. Należy przy tym podkreślić, że podstawą do ustalenia przyczyny wydziedziczenia może być tylko treść testamentu, w którym spadkodawca ma obowiązek określić powody swojego rozporządzenia pozbawiającego wydziedziczonego zarówno prawa do spadku, jak i prawa
do zachowku. Dlatego też wydziedziczenie pozostaje nieskuteczne, jeżeli jego przyczyna nie wynika z treści testamentu - nawet gdyby w rzeczywistości przyczyna wydziedziczenia zachodziła, w związku z czym przyjmuje się,
że spadkodawca winien opisać w testamencie przykłady konkretnych zachowań uprawnionego do zachowku, które wypełniałyby ustawowe przesłanki, nie jest zaś wystarczające posłużenie się ogólnymi sformułowaniami, bez wskazania konkretnych zachowań lub rodzaju obowiązków. Przyczyna wydziedziczenia powinna więc zostać w testamencie skonkretyzowana, sprecyzowana, jednoznacznie sformułowana i opisana. Nie może być przyjmowana w sposób dorozumiany, wbrew treści testamentu, z pominięciem tej treści, a także nie może zostać ustalona jako realnie istniejąca w razie braku odpowiedniej dyspozycji testamentu (patrz: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16 listopada 2017 r., VI ACa 1018/16; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia
13 listopada 2013 r., VI ACa 578/13).

Tak więc w rozpoznawanej sprawie już sama treść testamentu pozwala stwierdzić nieskuteczność wydziedziczenia, skoro brak w nim zapisu
co do konkretnych zachowań powódki stanowiących, zdaniem testatorki, przyczynę wydziedziczenia.

Niezależnie od tego należy uznać, że materiał dowodowy zgromadzony
w sprawie nie wskazuje na to, aby powódka jako legitymowana do otrzymania zachowku po zmarłej matce dopuściła się względem niej rażących aktów, traktowała ją w sposób nieprzyjazny, godzących w życie i zdrowie, aby uporczywie niedopełniała względem niej obowiązków rodzinnych. Trudne relacje spadkodawczyni z córką faktycznie wynikały z jej postawy. Powódka czyniła starania, aby mieć kontakt z matką. Jako osoba schorowana, nie miała możliwości opiekowania się matką w takim wymiarze, w jakim czynił to pozwany i siostra E. lub w jakim oczekiwałaby tego spadkodawczyni. Trudno mówić
o uporczywym niewywiązywaniu się z obowiązków rodzinnych, kiedy sama spadkodawczyni utrzymywała chłodne relacje z córką. Nawet, jeżeli powódka odwiedzała siostrę, widziała się również z matką. W miarę możliwości i mimo oporów spadkodawczyni, próbowała odbudować z nią relację, pomagać w opiece, odwiedzać ją w szpitalu. Ponadto nie mieszkała z matką, zatem oczywistym jest, że w takim przypadku najczęściej schorowanymi rodzicami na co dzień opiekują się dzieci z nimi mieszkające. W toku postępowania nie zostały wykazane żadne okoliczności faktyczne, które uzasadniałyby decyzję spadkodawczyni
o wydziedziczeniu.

Na koniec Sąd rozważył możliwość zastosowania w niniejszej sprawie art. 5 k.c. Sąd stosuje prawo materialne z urzędu, dlatego nawet bez zarzutu pozwanego odnoszącego się do realizacji przez powoda jego uprawnienia
w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego sąd powinien rozważyć, czy ze strony uprawnionego nie zachodzi nadużycie prawa podmiotowego. Jednakże okoliczności, które miałyby stanowić podstawę do uznania,
że uprawnionemu nie przysługuje ta ochrona, powinny być udowodnione, a ciężar udowodnienia tych okoliczności spoczywa w tym wypadku na pozwanym (art. 6 k.c.).

W doktrynie i orzecznictwie konsekwentnie wskazuje się, iż zakres zastosowania powyższego przepisu powinien być jednak stosunkowo wąski, bowiem ocena sądu, czy żądanie zapłaty sumy odpowiadającej wysokości zachowku stanowi nadużycie prawa podmiotowego, nie powinna pomijać,
że prawa osoby uprawnionej do zachowku wynikają z ustawy i służą urzeczywistnieniu obowiązków moralnych, jakie spadkodawca ma wobec swoich najbliższych (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2004 r., PiP 2006, z.6, s.111). Względy te nakazują szczególną ostrożność przy podejmowaniu oceny o nadużyciu prawa żądania zapłaty sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości zachowku, która nie może opierać się jedynie na ogólnym odwołaniu się
do klauzuli generalnej zasad współżycia (patrz: wyrok Sądu Apelacyjnego
w P. z dnia 9 maja 2013 r., I ACa 334/13; wyrok Sądu Apelacyjnego
w W. z dnia 24 lutego 2014 r., I ACa 1204/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 31 marca 2011 r., OSAB 2011, z.1, poz.21; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 czerwca 2014 r., I ACa 1527/13). Zatem obniżenie wysokości zachowku może mieć miejsce w przypadkach zupełnie wyjątkowych. W doktrynie wskazuje się, że już samo pozbawienie uprawnionego do zachowku korzyści ze spadku w drodze dziedziczenia jest dla niego okolicznością krzywdzącą i dolegliwą, a stanu tego nie powinno jeszcze pogłębiać ograniczenie możliwości realizacji roszczeń z tytułu zachowku. W świetle zgodnego stanowiska orzecznictwa i doktryny prawa cywilnego przy ocenie istnienia podstaw do zastosowania art. 5 k.c. należy brać wszystkie okoliczności konkretnego przypadku, zachodzące tak po stronie zobowiązanego do zapłaty zachowku, jak i po stronie uprawnionego do zachowku (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2009 r., IV CSK 163/09, LEX nr 527197).

Zdaniem Sądu podane przez pozwanego okoliczności, że powódka rzadko odwiedzała matkę, nie pomagała w sposób wystarczający w opiece nad nią, zwracała uwagę na bałagan, nie uzasadniają pozbawienia powódki prawa
do zachowku. Jest bezsporne, że głównie pozwany wraz z siostrą E. opiekowali się matką i dobrze wywiązywali się z tego obowiązku. Pozwany podejmując taką decyzję zdawał sobie sprawę z dolegliwości z tym związanych - w zamian za to otrzymał większość majątku matki. Ponadto nie ma w niniejszej sprawie żadnych dowodów na to, że powódka zachowywała się niewłaściwie wobec matki.

Sąd Najwyższy dopuścił także możliwość obniżenia wysokości zachowku
na podstawie art. 5 k.c. ze względu na szczególne okoliczności występujące
w relacjach między uprawnionym do zachowku a zobowiązanym do jego zapłaty, a więc gdy z wyjątkowych przyczyn dotyczących okoliczności leżących po stronie tych osób, przyznanie zachowku w pełnej wysokości naruszałoby zasady współżycia społecznego. Zdaniem Sądu pozwany takich faktów nie udowodnił.
To on zrezygnował z relacji z siostrą bez jakiegokolwiek uzasadnionego powodu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł, jak w pkt 1 a wyroku, na podstawie art. 991 k.c.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu na podstawie art. 481 k.c., gdyż przed wytoczeniem powództwa powódka wezwała pozwanego do zapłaty 150 000,00 zł tytułem zachowku w terminie
14 dni. Pozwany otrzymał to wezwanie 31 stycznia 2023 r., zatem 14 lutego 2023 r. roszczenie stało się wymagalne, a od dnia następnego pozwany pozostawał
w zwłoce.

O kosztach procesu Sąd orzekł, jak w pkt 1 b wyroku, na podstawie art. 100 k.p.c., ponieważ powódka wygrała sprawę 91 %, a przegrała w 9 %.

Powódka poniosła koszty procesu w wysokości 12 321,01 zł, w tym koszty zastępstwa prawnego w wysokości 5 400,00 zł, które zostały ustalone
na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn., Dz. U. z 2023 r., poz. 1935 ze zm.), powiększone o kwotę 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, koszty opłaty stosunkowej od pozwu
w wysokości 2 000,00 zł oraz koszty zaliczki na opinię biegłej w wysokości 4 904,01 zł. W związku z tym, że powódka wygrała sprawę w 91 %, to należy uznać, iż wygrała koszty procesu w wysokości 11 212,11 zł (91 % z 12 321,01 zł).

W pozostałej części Sąd postępowanie umorzył, o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku, na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 203 k.p.c., gdyż cofnięcie pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia było skuteczne, nie było sprzeczne z prawem ani zasadami współżycia społecznego i nie prowadziło do obejścia prawa.