Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 czerwca 2023r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Przemysław Majkowski

Protokolant : Joanna Wołczyńska – Kalus

po rozpoznaniu w dniu 18 maja 2023 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa R. O. i M. O.

przeciwko Skarbowi Państwa – (...) Zarządowi (...) w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powódki R. O. kwotę 37.750,00 ( trzydzieści siedem tysięcy siedemset pięćdziesiąt) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie zł od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda M. O. kwotę 37.750,00 ( trzydzieści siedem tysięcy siedemset pięćdziesiąt) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie zł od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty,

3.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powódki R. O. kwotę 1.887,50 ( jeden tysiąc osiemset osiemdziesiąt siedem 50/100) zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz kwotę 3.600,00 ( trzy tysiące sześćset) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

4.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. na rzecz powoda M. O. kwotę 1.887,50 ( jeden tysiąc osiemset osiemdziesiąt siedem 50/100) zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz kwotę 3.600,00 ( trzy tysiące sześćset) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

5.  nakazuje pobrać od pozwanego Skarbu Państwa – (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 3.678,43 ( trzy tysiące sześćset siedemdziesiąt osiem 43/100) zł tytułem zwrotu wydatków w sprawie poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 417/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 04 kwietnia 2019 r. (data wpływu do Sądu Rejonowego w Łasku) pełnomocnik powodów R. O. oraz M. O. wniósł przeciwko Skarbowi Państwa – Szefowi (...) Zarządu (...) w B. o:

1.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwoty 10.100,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości nieruchomości należących do powodów;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu według norm przepisanych

Pismem z dnia 18 sierpnia 2022 r. (data wpływu) pełnomocnik strony powodowej zmodyfikował powództwo, wnosząc o zasądzenie solidarnie od pozwanego na rzecz powodów 75.500,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty.

Na skutek powyższego rozszerzenia powództwa, Sąd Rejonowy w Łasku postanowieniem z dnia 27 września 2022 r. wydanym w sprawie I C 335/19 stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu jako sądu właściwego, gdzie sprawa zawisła pod sygn. akt I C 417/22.

Pismem z dnia 27 lutego 2023 r. strona powodowa zmieniła powództwa w ten sposób, że wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów R. O. i M. O. kwot po 37.750,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie począwszy od 1 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty – z uwagi na rozwód powodów i związane z tym ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej.

Strona pozwana nie uznała powództwa, wniosła o jego oddalenie i zasądzenie kosztów procesu od powodów na rzecz strony pozwanej.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powodowie są właścicielami zabudowanej budynkiem mieszkalnym działki gruntu o numerze 474/1 oraz działki budowlanej o numerze 473/2 położonej w miejscowości B., gm. S.. Dla nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta nr (...).

(bezsporne, wypis z księgi wieczystej k. 8-8v, wypis z rejestru gruntów k. 9-10)

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął nową uchwałę nr XXIX/379/16 w sprawie utworzenia strefy ograniczonego użytkowania, w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie poprzednią uchwałę w tym przedmiocie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego w Ł.. Zgodnie z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo- usługową,

b) zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

c) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

d) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2) w podobszarze B:

a) zakaz tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk,

b) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy.

§ 9. W obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz budowy budynków jedno- i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo- usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo- usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

d) dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

2) w podobszarze B:

a) zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

c) dopuszcza się rozbudowę odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

§ 10. W obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w podobszarze A:

a) w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

2) w podobszarze B:

a) w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej.

Nieruchomość strony powodowej znajduje się na terenie podobszaru B obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł..

Zgodnie ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy S. uchwalonym Uchwałą Rady Gminy S. Nr V/40/19 z 28 lutego 2019 r. przedmiotowa nieruchomość położona jest na terenach zabudowy zagrodowej.

Oszacowany przez biegłą L. B. (1) łączny spadek wartości nieruchomości powodów opiewa na łączną kwotę 75.500,00 zł.

(opinia biegłej L. B. (1) k. 33-60)

Sąd uznał wszystkie wyżej wymienione dokumenty za wiarygodne, przede wszystkim dokumenty urzędowe. Zostały sporządzone w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji, odpowiadając tym samym dyspozycji art. 244 § 1 k.p.c. Zgodnie z treścią art. 244 § 1 k.p.c., dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Dokumenty prywatne, a za takie uznać należy korespondencję wymienioną przez strony przed zawiśnięciem między nimi sporu, zostały również uznane za wiarygodne. W postępowaniu cywilnym dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie - art. 245 k.p.c. Autentyczność dokumentów prywatnych i urzędowych oraz prawdziwość treści dokumentów urzędowych nie była kwestionowana przez żadną ze stron w oparciu o treść art. 232 k.p.c. w zw. z art. 252 k.p.c. i art. 253 k.p.c. Także Sąd nie znalazł podstaw do tego, aby uczynić to z urzędu. Tym samym okazały się one przydatne w sprawie, stając się podstawą powyższych ustaleń faktycznych.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów. Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd oparł przede wszystkim na opinii biegłej L. B. (2) w zakresie, w jakim oszacowała utratę wartości nieruchomości powoda wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania. W ocenie sądu opinie zostały sporządzone w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty. Z tych powodów w treści niniejszego uzasadnienia Sąd ograniczył przytaczanie poszczególnych opisów metod szacowania nieruchomości zastosowanych przez biegłą, ograniczając się przede wszystkim do wniosków końcowych. Sąd aprobuje jednak opinie biegłej w całej rozciągłości, zarówno co do sposobu szacowania nieruchomości jak i identyfikacji działek również w kontekście zagospodarowania przestrzennego poszczególnych nieruchomości.

Biegła wskazała, na czym oparła się wydając opinię, z jakich korzystała źródeł i jaką posłużyła się metodologią. W sposób zrozumiały przedstawiła wnioski oraz w jaki sposób do nich doszła. Sąd nie miał też wątpliwości co do tego, że biegła posiada kompetencje i doświadczenie potrzebne do wydania opinii w sprawie. Biegła wyjaśniła w szczególności, a Sąd te wyjaśnienia w pełni podziela, jakie okoliczności legły u podstaw dokonania opisanych w opiniach oszacowania wartości nieruchomości. Wskazała z jakiej literatury fachowej korzystała przy sporządzaniu opinii. Biegła uzasadniła również przyjętą metodologię obliczeń. Wyjaśniła, z jakich przyczyn przyjęta przez nią metoda jest prawidłowa i prowadzi do uzyskania adekwatnych wyników. Wskazać należy, że w ocenie sądu opinia biegłej L. B. w zakresie szacującym spadek wartości nieruchomości powoda została sporządzona w sposób prawidłowy, z zachowaniem wszelkich zasad szacowania nieruchomości. W konsekwencji nie można jej postawić zarzutu, że nie jest przydatna dla poczynienia ustaleń faktycznych w rozpoznawanej sprawie. Opinia ta została opracowana przez osobę posiadającą kwalifikacje i wiedzę ze wskazanej wyżej dziedziny, specjalistę o wieloletnim doświadczeniu na polu praktyki i teorii. Stąd też jej istotny walor pomocniczy przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy. Przydatność w/w opinii wynika również z tego, iż odpowiada ona postawionej tezie dowodowej, a autorka tej opinii jako osoba obca do stron niewątpliwie nie jest zainteresowana treścią rozstrzygnięcia, jakie zapadnie w niniejszej sprawie. Patrząc przez pryzmat pozostałego materiału dowodowego, uznanego za wiarygodny i spójny, znajdującego się w aktach sprawy, nie sposób kwestionować wywodów powyższych opinii, ich spójności i fachowości. Sąd nie znalazł ponadto żadnych podstaw, aby którąkolwiek z opinii zakwestionować z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesione powództwo okazało się zasadne.

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami wynikającej z powyższej regulacji odpowiedzialności są: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c, przez którą rozumie się, między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. W judykaturze funkcjonuje pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej, natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela, wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX 528219).

W niniejszej sprawie, strona powodowa wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego nieruchomość stanowiącą jej własność, poniosła szkodę polegającą na ograniczeniu w sposobie korzystania z niej, a w konsekwencji – zmniejszeniu jej wartości. Z załącznika graficznego oraz wykazu obrębów ewidencyjnych ze spisem działek wynika, że działki strony powodowej znajdują się w podobszarze B tegoż obszaru. Wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Nr XXIX/379/16 Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 roku w podobszarze B, na terenie którego usytuowane są działki strony powodowej objęte pozwem, uległo zmianie korzystanie z nich przez wprowadzenie ograniczeń dotychczasowego sposobu korzystania. Strona powodowa nie może skutecznie dochodzić zaniechania imisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do zawężenia przysługujących jej, wynikających z prawa własności, uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności. Niewątpliwie zatem, wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości oraz zmuszenia właściciela do zmiany dotychczasowego jej przeznaczenia, co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania w obrębie, którego usytuowana jest nieruchomość stanowiąca własność powoda, doznał on szkody obejmującej obniżenie wartości nieruchomości. Nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 30 września 2009 r., I ACa 484/09, lex 756606, I Aca 772/09 z 17 czerwca 2010 r., lex 756717). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (wyrok Sądu Najwyższego z 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 503415). Wartość należących do powoda nieruchomości uległa obniżeniu z uwagi na położenie w okolicach lotniska wojskowego w Ł. i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem, niewątpliwie negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska spadło, a potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałas (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, lex 756735). Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłej L. B., uwzględniając obliczony dla podobszaru B współczynnik utraty wartości Sąd Okręgowy ustalił, że wartość rynkowa należących do powodów nieruchomości uległa obniżeniu o kwotę łączną 75.500,00 zł.

Reasumując, wynikające z powyższych rozważań wnioski potwierdzają, że w sprawie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania, a szkodą poniesioną przez powoda w postaci zmniejszenia wartości nieruchomości. W związku z tym Sąd Okręgowy uznał, iż stronie powodowej przysługuje odszkodowanie w łącznej wysokości 75.500,00 zł o którą to kwotę zmniejszyła się wartość nieruchomości strony powodowej na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego w Ł.. Wobec żądania pozwu oddzielnego zasądzenia połowy tejże kwoty do rąk każdego z powodów – wobec ustania w trakcie procesu wspólnoty majątkowej małżeńskiej powodów – Sąd zasądził po 37.750,00 zł na rzecz każdego z powodów, o czym orzeczono w punktach 1. i 2. wyroku. O odsetkach O odsetkach od zasądzonego roszczenia Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., zasądzając je od dnia 1 stycznia 2019 roku, a zatem od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin wynikający z wystosowanego przez powodów wezwania do zapłaty.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy. Ponieważ każdy z powodów wygrał niniejszy proces w całości, to na pozwanym spoczywać będzie obowiązek zapłaty kosztów procesu powstałych w niniejszej sprawie. Wobec tego, zasądzono od pozwanego na rzecz każdego z powodów po 3.600,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na które to składa się wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika każdego z powodów, ustalone w oparciu w oparciu o § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 w sprawie opłat za czynności adwokackie o czym orzeczono w punktach 3. i 4. wyroku.

Ponieważ w pełni przegrywającym sprawę był pozwany, nakazano pobrać od Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 3.678,43 zł tytułem wydatków poniesionych w sprawie tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Sieradzu, na które to wydatki składa się wynagrodzenie biegłej powołanej w procesie – o czym orzeczono w punkcie 5. wyroku.