Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2023 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2023 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa E. N. i J. N.

przeciwko Skarbowi Państwa – Szefowi (...) Zarządu (...) w B.

o ochronę naturalnego środowiska człowieka

1.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz powodów E. N. i J. N. kwotę 177.900,00 (sto siedemdziesiąt siedem tysięcy dziewięćset) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 150.000,00 (sto pięćdziesiąt tysięcy) złotych od dnia 8 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 27.900,00 (dwadzieścia siedem tysięcy) złotych od dnia 21 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na rzecz powodów na rzecz powodów E. N. i J. N. kwotę 4.417,00 (cztery tysiące czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 3.600,00 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

4.  zasądza od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 6.703,32 (sześć tysięcy siedemset trzy złote trzydzieści dwa grosze) tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 531/22

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 7 grudnia 2018 r. wniesionym do Sądu Rejonowego w Łasku powodowie E. N. i J. N. wnieśli o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. solidarnie na ich rzecz kwoty 14.000,00 zł z odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartość należących do nich nieruchomości:

- położonej w O., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...),

- położonej w O., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...),

- położonej w O., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...),

oraz kwoty 2.000,00 zł z odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego budynku mieszkalnego posadowionego na działce nr (...) położonej w O. i zasądzenie od pozwanego solidarnie na ich rzecz zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą od pełnomocnictwa.

(pozew- k.3-6)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od strony powodowej na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(odpowiedź na pozew- k.44-52)

Pismem procesowym z dnia 12 października 2021 r. powodowie rozszerzyli powództwo i wnosili o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kwoty 158.600,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty w tym kwoty 119.900,00 zł tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości należących do nich objętych pozwem nieruchomości i kwoty 38.700,00 zł tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego budynku mieszkalnego posadowionego na działce nr (...) położonej w O..

(pismo procesowe powodów- k.88)

Pismem procesowym z dnia 29 listopada 2022 r. powodowie rozszerzyli powództwo i wnosili o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kwoty 177.900,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty w tym kwoty 132.400,00 zł tytułem odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartość należących do nich objętych pozwem nieruchomości i kwoty 45.500,00 zł tytułem odszkodowania w wysokości koniecznych kosztów rewitalizacji akustycznej i zapewnienia należytego klimatu akustycznego budynku mieszkalnego posadowionego na działce nr (...) położonej w O..

(pismo procesowe powodów- k.117-123)

Postanowieniem z dnia 30 listopada 2023 r. Sąd Rejonowy w Łasku stwierdził swoją niewłaściwość rzeczową i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Sieradzu.

(postanowienie Sądu Rejonowego w Łasku- k.124)

W piśmie procesowym z dnia 30 stycznia 2023 r. powodowie popierali powództwo w kształcie po rozszerzeniach i wnosili o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.

(pismo procesowe powodów- k.141)

W piśmie procesowym z dnia 1 lutego 2023 r. pozwany wnosił o oddalenie powództwa i zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.

(pismo procesowe pozwanego- k.142-147)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powodowie E. N. i J. N. są współwłaścicielami na prawach wspólności ustawowej nieruchomości:

- położonej w O., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...),

- położonej w O., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...),

- położonej w O., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...).

(bezsporne, wypisy z rejestru gruntów- k.8-10, odpisy z ksiąg wieczystych- k.9-11, k.12-30, wydruki z mapy- k.35-37)

W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla miejsca położenia nieruchomości nie ma aktualnie opracowanego planu miejscowego a istniejący uprzednio przestał obowiązywać. Dla Gminy Ł. opracowane jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy ze zmianami przyjętymi uchwałą (...) Rady Miejskiej w Ł. z dnia 30 października 2018 r. Pomimo, że studium nie jest źródłem prawa miejscowego, z uwagi na brak planu dla obszaru usytuowania nieruchomości informacje w nim zawarte zostały przyjęte jako źródło danych dotyczących zagospodarowania przestrzennego terenu, gdyż przy sporządzaniu planu ustalenia zawarte w studium są wiążące dla organów gminy. Z informacji przedstawionych w studium wynika, że:

- działka nr (...) położona jest na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniowo – usługową o niskiej intensywności. Ponadto działka ta położona jest w strefie obszarów zdegradowanych oraz w granicy obszaru ograniczonego użytkowania – linia równoważnego poziomu dźwięku dla pory nocy 50 dB – podobszar A i w granicy części pierwszej powierzchni podejścia 1:100,

- działka nr (...) położona jest na terenach dolinnych wykluczonych z zabudowy oraz na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią p = 10 %. Ponadto jest ona położona w granicach obszaru Natura 200, G. (...), w strefie ochrony archeologicznej oraz w granicy obszaru ograniczonego użytkowania – linia równoważnego poziomu dźwięku dla pory nocy 50 dB – podobszar A i w granicy części pierwszej powierzchni podejścia 1:100,

- działka nr (...) położona jest na terenach upraw rolnych wysokiej klasy bonitacyjnej I – IV oraz w części na terenach upraw rolnych niskich klas bonitacyjnych V – VI a także na terenach rezerw inwestycyjnych dla funkcji produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno – usługowej. Jest ona także położona na terenach przeznaczonych w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego pod lokalizację ogniw fotowoltaicznych o mocy powyżej 100 kW wraz z maksymalną dopuszczalną strefą oddziaływania. W południowej części działki studium uwarunkowań określa przeznaczenie działki jako tereny usług, handlu, oświaty, administracji, kultury i innych. Działka ta powstała w wyniku wyodrębnienia jej z działki (...) wobec, której wydana została przez Burmistrza Ł. w dniu 23 kwietnia 2010 r. decyzja o warunkach zabudowy nr (...). (...)- (...). Decyzja ta ustala warunki zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie 13 budynków mieszkalnych jednorodzinnych na działce nr (...). Działka ponadto położona jest w granicy obszaru ograniczonego użytkowania – linia równoważnego poziomu dźwięku dla pory nocy 50 dB – podobszar A i w granicy części pierwszej powierzchni podejścia 1:100.

(bezsporne, kserokopia decyzji- k.31-32 , opinia biegłego z zakresu szacunku nieruchomości K. N. z załącznikami- koperty k.69-70)

W dniu 25 października 2016 roku Sejmik Województwa (...) podjął nową uchwałę nr (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł., w której nastąpiło przesunięcie granic poszczególnych podobszarów oznaczonych wyodrębnionymi izoliniami, która to uchwała uchyliła jednocześnie poprzednią uchwałę w tym przedmiocie z dnia 9 lutego 2010 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł.. Zgodnie z § 8 powołanej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno-i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego, a także mieszkaniowo – usługową,

b) zakaz tworzenia terenów rekreacyjno- wypoczynkowych,

c) zakaz tworzenia stref ochronnych „A” uzdrowisk,

d) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

2) w podobszarze B:

a) zakaz tworzenia stref ochronnych „A” uzdrowisk,

b) zakaz przeznaczania terenu pod budowę: szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy.

W myśl § 9 tej uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące ograniczenia w zakresie korzystania z terenu:

1) w podobszarze A:

a) zakaz budowy budynków jedno- i wielorodzinnych oraz zamieszkania zbiorowego, zagrodowego, mieszkaniowo – usługowego, szpitali, domów opieki społecznej, a także obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na budynki mieszkalne jedno- i wielorodzinne oraz zamieszkania zbiorowego, zabudowę zagrodową, mieszkaniowo – usługowe, szpitale, domy opieki społecznej, a także obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,

d) dopuszcza się zmianę sposobu użytkowania budynków w całości lub części na cele mieszkaniowe oraz budowę nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych jako towarzyszących innym funkcjom, na warunkach określonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku planu miejscowego, na warunkach określonych w decyzji o warunkach zabudowy.

2) w podobszarze B:

a) zakaz budowy szpitali, domów opieki społecznej, obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

b) zakaz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych w całości lub części na szpitale, domy opieki społecznej oraz obiekty związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, działających w porze nocy,

c) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i obiektów związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży.

Zgodnie z § 10 uchwały w obszarze ograniczonego użytkowania wprowadza się następujące wymagania techniczne dotyczące budynków:

1) w podobszarze A:

a) w budynkach istniejących oraz nowoprojektowanych należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie z obowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej,

2) w podobszarze B:

a) w budynkach szpitali, domów opieki społecznej i budynkach związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży należy zapewnić właściwy klimat akustyczny w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej, zgodnie zobowiązującymi normami, poprzez zastosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej.

(bezsporne, kserokopia uchwały- k.33-34)

Nieruchomości powodów znajdują się w całości w podobszarze A. Działka nr (...) stanowi zabudowaną nieruchomość gruntową. Jest

zabudowana budynkiem mieszkalnym jednokondygnacyjnym niepodpiwniczonym, wybudowanym około 2000 r. Nieruchomość uzbrojona jest w energię elektryczną i wodociąg z przyłączami do nieruchomości. Ma ona dostęp do drogi publicznej z dwóch stron. Ścieki socjalno – bytowe odprowadzone są do przydomowej oczyszczalni ścieków. Ogrzewanie budynku zapewnia piec na paliwo stałe. Nieruchomość ma duży zadbany ogród porośnięty liczną roślinnością ogrodową. Na posesji znajduje się też staw. Powierzchnia zabudowy wynosi 312,00 m ², powierzchnia użytkowa budynku wynosi 251,92 m ² a kubatura 1.217,00 m. Fundamenty są z betonu żwirowego B – 15, mury z cegły ceramicznej, strop jest żelbetowy w układzie mieszanym, dach ma konstrukcję drewnianą, pokryty jest blachą powlekaną tłocznią na łatach i deskach dystansowych.

(opinia biegłego z zakresu szacunku nieruchomości K. N. z załącznikami- koperty k.69-70)

Działka nr (...) zgodnie z ewidencją gruntów i budynków składa się z terenów zadrzewionych i zakrzewionych na użytkach rolnych oznaczone symbolem Lzr oraz łąk trwałych – Ł. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ł. obszar, na którym jest ona zlokalizowana, został określony jako tereny dolinne wykluczone z zabudowy oraz na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią. Na działce tej nie ma możliwości zabudowy wobec czego jej wartość nie uległa zmianie na skutek ustanowienia OOU.

(opinia biegłego z zakresu szacunku nieruchomości K. N. z załącznikami- koperty k.69-70)

Utrata wartości nieruchomości powodów oznaczonej numerem działki (...) w następstwie wprowadzenia OOU i posadowienia jej w podobszarze A wynosi 83.600,00 zł. Utrata wartości nieruchomości powodów oznaczonej numerem działki (...) w następstwie wprowadzenia OOU i posadowienia jej w podobszarze A wynosi 43.800,00 zł.

(opinia biegłego z zakresu szacunku nieruchomości K. N. z załącznikami- koperty k.69-70, uzupełniająca opinia pisemna biegłego z zakresu szacunku nieruchomości Konstantego Nowaka- k.96-102)

Budynek powodów posadowiony na działce nr (...) przed utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania spełniał wymogi Prawa budowlanego w zakresie izolacyjności akustycznej. Zapewnienie odpowiedniego klimatu akustycznego po wprowadzeniu OOU wymaga poniesienia dodatkowych nakładów mających na celu poprawę izolacyjności akustycznej przegród budowlanych. Nakłady dodatkowe są konsekwencją wymogów wprowadzonych uchwałą z 2016 r. o wprowadzeniu OOU. Zapewnienie właściwego mikroklimatu w pomieszczeniach podlegających ochronie akustycznej podczas występowania hałasu lotniczego wymaga instalacji dodatkowych urządzeń (wentylatorów sufitowych). Wymagane prace dostosowawcze obejmują wymianę istniejących 16 okien na okna o odpowiednio wyższej izolacyjności akustycznej, wykonanie zaprawek malarskich po wymianie okien, zamontowanie 16 nowych okapników, montaż 15 nawiewników okiennych i montaż 9 wentylatorów sufitowych. Wartość robót dostosowawczych niezbędnych w celu uzyskania pożądanego efektu podwyższonej izolacyjności akustycznej budynku powodów wynosi 45.500,00 zł.

(opinia biegłego z zakresu szacunku nieruchomości K. N. z załącznikami- koperty k.69-70, uzupełniająca opinia pisemna biegłego z zakresu szacunku nieruchomości (...))

Pismem z dnia 6 grudnia 2018 r. powodowie wezwali pozwanego Skarb Państwa – Szefa (...) Zarządu (...) w B. do zapłaty na ich rzecz w terminie 1 dnia od otrzymania tego pisma kwoty 150.000,00 zł tytułem odszkodowania w związku z obniżeniem wartości oraz ograniczeniem w sposobie korzystania z nieruchomości położonej w O., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...), położonej w O., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...) i położonej w O., gmina Ł., oznaczonej numerem działki (...) objętej księgą wieczystą KW nr (...) a także tytułem kosztów koniecznych do wygłuszenia budynków mieszkalnych znajdujących się na tych nieruchomościach w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania na mocy uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. Pismo to przesłane zostało pozwanemu zarówno pocztą jak i e-mailem.

(bezsporne, kserokopia pisma powodów- k.38, kserokopia dowodu nadania pisma- k.39, wydruk e-maila- k.40)

Ustaleń stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie Sąd dokonał w oparciu o dokumenty złożone przez powodów. Złożone przez nich dokumenty urzędowe sporządzone były w odpowiedniej formie przez uprawnione do tego organy i w ramach ich kompetencji. Zgodnie natomiast z treścią art. 244 § 1 kpc dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Autentyczność tych dokumentów oraz ich prawdziwość nie była przy tym kwestionowana przez pozwanego. Podstawą ustaleń stanu faktycznego były także złożone przez powodów kserokopie dokumentów prywatnych w postaci pisma powodów przesłanego pozwanemu przed wszczęciem postępowania w przedmiotowej sprawie. Dokument prywatny w myśl art. 245 kpc stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Autentyczność dokumentu prywatnego złożonego przez powodów także nie była kwestionowana przez pozwanego. Okoliczność, że żadna ze stron nie kwestionowała treści kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach sprawy pozwoliła na potraktowanie tych kopii jako dowodów pośrednich istnienia dokumentów o treści im odpowiadającej.

Ustalenia faktyczne w sprawie Sąd poczynił także w oparciu o opinię pisemną i uzupełniającą opinię pisemną biegłego sądowego K. N.. Biegły ten w wydanej opinii oszacował utratę wartości nieruchomości powodów wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania. W ocenie sądu opinia sporządzona została w sposób jasny, rzeczowy i przejrzysty. Biegły wskazał przy tym szczegółowo na czym oparł się wydając opinię, z jakich korzystał źródeł i jaką posłużył się metodologią. W sposób zrozumiały przedstawił też wnioski oraz sposób, w jaki do nich doszedł. Sąd nie miał przy tym wątpliwości co do tego, że biegły posiada kompetencje i doświadczenie potrzebne do wydania opinii w tego rodzaju sprawie. Biegły sądowy K. N. sporządzał bowiem opinie w wielu zbliżonych rodzajowo sprawach dotyczących obniżenia wartości nieruchomości w związku z utworzeniem strefy ograniczonego użytkowania dla lotniska Ł., co pozwala uznać, że posiada on doświadczenie i wiedzę w przedmiocie objętym zakresem opinii w niniejszej sprawie. W tej sytuacji opinię biegłego sądowego K. N. w zakresie szacującym spadek wartości nieruchomości wskutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania oraz szacującym koszty nakładów niezbędnych do rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego należało uznać za w pełni wiarygodną.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 1396) w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę. Szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Przesłankami odpowiedzialności za szkodę w myśl powyższego przepisu są zatem: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika przy tym, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 kc, przez którą rozumie się, między innymi zmniejszenie aktywów.

Zastosowanie art. 129 ust. 2 p.o.ś. jako podstawy roszczenia odszkodowawczego właściciela nieruchomości z tytułu obniżenia jej wartości w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z niej w następstwie ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania było przedmiotem obszernego orzecznictwa. W judykaturze funkcjonuje pogląd, w świetle którego, mówiąc o obszarze ograniczonego użytkowania trzeba dostrzegać z jednej strony związane z jego utworzeniem ograniczenia w zakresie sposobu korzystania z nieruchomości, z drugiej natomiast przyczyny, które legły u podstaw utworzenia tego obszaru. Wspomniane ograniczenia są związane z nieruchomością położoną na obszarze ograniczonego użytkowania i dotyczą każdego jej właściciela. Dopóki bowiem będzie istniał obszar ograniczonego użytkowania, dopóty będą obowiązywały wprowadzone na jego terenie ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenów, wymagań technicznych dotyczących budynków oraz sposobu korzystania z gruntów. Obszar ograniczonego użytkowania ingeruje w prawo własności i w sferę wolności właściciela wobec czego wyszczególnienie sytuacji, w których dojdzie do utworzenia go, jest wyczerpujące i wymaga uprzednio stwierdzenia, że zastosowanie najlepszych dostępnych metod i środków nie doprowadziło do utrzymania dopuszczalnych warunków środowiska. Konieczność utworzenia obszaru wynika z tego, iż jest to jedyny sposób uzyskania efektu w postaci ochrony zasobów środowiska, która uwzględnić powinna wyczerpanie dostępnych środków i zasadę proporcjonalności przewidzianą w art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samo już zatem utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania wskazuje na negatywne oddziaływanie lotniska na środowisko w stopniu wymagającym wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu prawa własności. Ograniczenia te musi respektować każdy właściciel nieruchomości (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 528219).

W przedmiotowej sprawie powodowie wskutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania, obejmującego stanowiące ich własność nieruchomości oznaczone numerami działek (...), ponieśli szkodę polegającą na ograniczeniu w sposobie korzystania z nich, a w konsekwencji na zmniejszeniu ich wartości. Działki te znajdują się w całości w podobszarze A. Dla działek tych brak jest aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego. Przeznaczenie nieruchomości wynika ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Wynika z niego, że działka nr (...) położona jest na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniowo – usługową o niskiej intensywności. Ponadto działka ta położona jest w strefie obszarów zdegradowanych oraz w granicy obszaru ograniczonego użytkowania – linia równoważnego poziomu dźwięku dla pory nocy 50 dB – podobszar A i w granicy części pierwszej powierzchni podejścia 1:100 a działka nr (...) położona jest na terenach upraw rolnych wysokiej klasy bonitacyjnej I – IV oraz w części na terenach upraw rolnych niskich klas bonitacyjnych V – VI a także na terenach rezerw inwestycyjnych dla funkcji produkcyjnej, magazynowej i produkcyjno – usługowej. Jest ona także położona na terenach przeznaczonych w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego pod lokalizację ogniw fotowoltaicznych o mocy powyżej 100 kW wraz z maksymalną dopuszczalną strefą oddziaływania. W południowej części działki studium uwarunkowań określa przeznaczenie działki jako tereny usług, handlu, oświaty, administracji, kultury i innych. Działka ponadto położona jest w granicy obszaru ograniczonego użytkowania – linia równoważnego poziomu dźwięku dla pory nocy 50 dB – podobszar A i w granicy części pierwszej powierzchni podejścia 1:100,

Wskutek ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania uchwałą Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. w podobszarze A, na terenie którego usytuowane są działki powodów oznaczone numerami działek (...), wprowadzono ograniczenia dotychczasowego sposobu korzystania z tych działek. Powodowie nie mogą skutecznie dochodzić zaniechania immisji hałasu przez lotnisko, w związku z czym doszło do zawężenia przysługujących im a wynikających z prawa własności uprawnień związanych z podejmowaniem działań ochronnych wobec swojej własności. Ponadto z § 9 uchwały wynika między innymi zakaz przeznaczania terenu pod zabudowę mieszkaniową jedno- i wielorodzinną, zagrodową i zamieszkania zbiorowego oraz mieszkaniowo – usługową. Podkreślenia przy tym wymaga, że wbrew twierdzeniom pozwanego, w przedmiotowej sprawie nie można oceniać zasadności dochodzonego przez powodów roszczenia odszkodowawczego przez pryzmat ograniczeń w sposobie dotychczasowego korzystania ze stanowiącej ich własność nieruchomości. Nieruchomości powodów należy badać więc pod kątem utraty zdolności swobodnego wykorzystania ich na cele na przykład budownictwa i poddawać ocenie pod kątem spadku jej wartości.

Niewątpliwie wskutek uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości oraz zmuszenia właściciela do zmiany dotychczasowego jej przeznaczenia, co wynika z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, w obrębie którego usytuowane są nieruchomości powodów oznaczone numerami działek (...), doznali oni szkody polegającej na obniżeniu ich wartości. Nieruchomość jest dobrem inwestycyjnym i o ile nie jest wyłączona spod obrotu podlega regułom rynkowym, a jej wartość jest weryfikowana przez wolny rynek, niezależnie od tego czy jej właściciel zamierza zbyć swoją własność, czy też nie poczynił w tym zakresie żadnych kroków. (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17 czerwca 2010 r., I ACa 772/09, LEX nr 756717). W orzecznictwie przyjmuje się, iż obniżenie wartości nieruchomości generuje stratę niezależnie od tego, czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Przesłanką roszczenia odszkodowawczego przewidzianego w art. 129 ust. 2 p.o.ś. nie jest bowiem jej zbycie. Odszkodowanie nie jest też ograniczone do rzeczywistej straty, gdyż obowiązuje zasada pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej za wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 546/08, niepubl., LEX nr 503415). Wartość nieruchomości powodów oznaczonych numerami działek (...) uległa obniżeniu z uwagi na ich położenie w okolicach lotniska wojskowego Ł. i na skutek hałasu związanego z jego funkcjonowaniem, niewątpliwie negatywnie postrzeganego przez potencjalnych nabywców nieruchomości. Zainteresowanie nabyciem nieruchomości w okolicach lotniska spadło, a potencjalni nabywcy mogą być skłonni do kupna nieruchomości położonych w obszarze ograniczonego użytkowania, ale za odpowiednio niższą cenę. Do zakresu szkody podlegającej naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś. należy więc obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że jej właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje np. hałas (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 18 listopada 2010 r., I ACa 884/10, LEX nr 756735).

Powodowie są właścicielami nieruchomości oznaczonych numerami działek (...) położonych w O. i jako ich właściciele dochodzili oni w tym procesie odszkodowania za ograniczenie sposobu korzystania i zmniejszenie wartości tych nieruchomości. Wobec powyższego oraz mając na uwadze opinię biegłego rzeczoznawcy K. N. Sąd Okręgowy ustalił, że wartość rynkowa nieruchomości powodów uległa obniżeniu o kwotę 132.400 zł.

Choć należąca do powodów działka nr (...) po wprowadzeniu obszaru ograniczonego użytkowania także znalazła się w całości w podobszarze A to jednak z uwagi na to, iż zgodnie ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy położona jest ona na terenach dolinnych wykluczonych z zabudowy oraz na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią p = 10%. Ponadto jest ona położona w granicach obszaru Natura 200, G. (...), w strefie ochrony archeologicznej oraz w granicy obszaru ograniczonego użytkowania – linia równoważnego poziomu dźwięku dla pory nocy 50 dB – podobszar A i w granicy części pierwszej powierzchni podejścia 1:100 i nie ma na niej możliwości zabudowy, wartość tej działki na skutek wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania nie uległa zmianie.

Oceny zasadności drugiego z dochodzonych przez powodów roszczeń – żądania zwrotu nakładów potrzebnych na rewitalizację akustyczną stanowiącego ich własność budynku mieszkalnego, Sąd Okręgowy dokonał na podstawie regulacji przewidzianej w art. 136 ust. 1 i 3 w zw. z art. 129 ust. 2 p.o.ś. Zgodnie z art. 136 ust. 3 p.o.ś. w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków, szkodą, o której mowa w przepisie art. 129 ust. 2 ustawy, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą jej wyrządzenia i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący w chwili jej wyrządzenia do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób prawem przewidziany (patrz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC z 2002 r., z 6., poz. 74).

Obowiązek strony pozwanej naprawienia szkody polegający na uiszczeniu odpowiedniej sumy pieniężnej powstał z chwilą wyrządzenia tej szkody powodom, to jest z chwilą wejścia w życie uchwały Nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 25 października 2016 r. kształtującej zakres koniecznych do wykonania nakładów rewitalizacyjnych i obligującej do ich poczynienia. Poniesienie nakładów pozwala zaś na uniknięcie hałasu przekraczającego poziomy normatywne i przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności nieruchomości, jednak nie wpływa na podniesienie jej ceny z uwagi na lokalizację w strefie ograniczonego użytkowania (porównaj wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 września 2009 r., I ACa 484/09, LEX nr 756606). Koszty związane z zapewnieniem w budynku mieszkalnym, którego właścicielami są powodowie, właściwego klimatu akustycznego są bezpośrednim uszczerbkiem związanym z ustanowieniem strefy ograniczonego użytkowania. Budynek przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe wymaga ochrony akustycznej, podlegając tym samym ochronie przed hałasem na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 1065). Usytuowany na należącej do powodów działce budynek mieszkalny nie spełnia obowiązujących wymogów, nie zapewniając należytego klimatu akustycznego. W celu ochrony akustycznej konieczne jest zatem poczynienie nakładów, których łączne koszty biegły określił na kwotę 45.500,00 zł. Koszty te mają zapewnić właściwy klimat akustyczny obiektu i odzwierciedlają zakres nakładów, których powodowie dotychczas nie poczynili, co jednak nie stoi na przeszkodzie w dochodzeniu odszkodowania, ponieważ zgodnie z funkcjonującym w doktrynie i judykaturze poglądem, roszczenie o zasądzenie kosztów potrzebnych do rewitalizacji akustycznej budynku nie jest uzależnione od uprzedniego poniesienia wydatków (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 kwietnia 2008r., I ACa 2/2008, LEX nr 580137).

Jak wynika z powyższych rozważań w przedmiotowej sprawie zachodzi związek przyczynowy pomiędzy ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania a szkodą poniesioną przez powodów w postaci zmniejszenia wartości ich nieruchomości oznaczonych numerami działek (...) oraz konieczności poniesienia przez nich nakładów na utrzymanie prawidłowego klimatu akustycznego w budynku mieszkalnym. Sąd zasądził zatem od pozwanego solidarnie na rzecz powodów odszkodowanie w łącznej kwocie 177.900,00 zł, na które składa się kwota 132.400,00 zł, o którą zmniejszyła się wartość tych nieruchomości na skutek utworzenia strefy ograniczonego użytkowania wokół lotniska wojskowego Ł. oraz kwota 45.500,00 zł stanowiąca koszt nakładów, jakie powodowie mają obowiązek poczynić w celu rewitalizacji akustycznej budynku mieszkalnego posadowionego na ich nieruchomości.

O odsetkach od zasądzonego roszczenia Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 kc. Powodowie zgłosili pozwanemu żądanie zapłaty kwoty 150.000,00 zł tytułem zmniejszenia wartości nieruchomości i tytułem odszkodowania za szkodę obejmującą koszty zapewnienia odpowiedniego klimatu akustycznego budynku mieszkalnego posadowionego na ich nieruchomości w piśmie z dnia 6 grudnia 2018 r. żądając zapłaty tej kwoty w terminie 1 dnia od doręczenia pisma. Pozwany otrzymał e – maila obejmującego to pismo w dniu 6 grudnia 2018 r. a zatem roszczenie powodów w zakresie kwoty 150.000,00 zł stało się wymagalne w dniu 7 grudnia 2018 r. Zatem na podstawie art. 481 § 1 kc odsetki ustawowe za opóźnienie od zasądzonej kwoty 150.000,00 zł Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów od dnia następnego to jest od dnia 8 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty a w pozostałym zakresie żądanie zasądzenia odsetek od tej kwoty oddalił a odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 27.900,00 zł, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów od dnia następnego po dniu, w którym pozwany otrzymał odpis pisma procesowego powodów zawierającego rozszerzenie powództwa, to jest od dnia 21 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty a w pozostałym zakresie żądanie zasądzenia odsetek od tej kwoty oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasądził od pozwanego solidarnie na rzecz powodów kwotę 4.417,00 zł, na którą to kwotę złożyły się część opłaty od pozwu w kwocie 800,00 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powodów w kwocie 3.600,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 5 w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

Co do nie pokrytych wydatków w kwocie 6.703,32 zł to Sąd na podstawie 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022, poz. 1125) zasądził je na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu od przegrywającego sprawę pozwanego.