Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

Protokolant: Justyna Łużyńska

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2024 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

przeciwko Ż. P. i D. P.

o zapłatę ewentualnie o zapłatę ewentualnie o zapłatę

1.  zasądza od pozwanych Ż. P. i D. P. solidarnie na rzecz powoda (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 173.868,07 (sto siedemdziesiąt trzy tysiące osiemset sześćdziesiąt osiem złotych siedem groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty,

2.  umarza postępowanie w zakresie żądania zasądzenia kwoty 367.898,42 (trzysta sześćdziesiąt siedem tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt osiem złotych czterdzieści dwa grosze),

3.  zasądza od pozwanych Ż. P. i D. P. solidarnie na rzecz powoda (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwotę 16.471,18 (szesnaście tysięcy czterysta siedemdziesiąt jeden złotych osiemnaście groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 541/22

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 23 grudnia 2022 r. skierowanym do Sądu Okręgowego w Sieradzu powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wnosił o zasądzenie na jego rzecz solidarnie od pozwanych Ż. P. i D. P. kwoty 541.766,49 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty w tym kwoty 349.432,42 zł tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanym na podstawie umowy kredytu mieszkaniowego „Własny kąt” hipoteczny ze zmienną stopą procentową nr (...) (...) zawartej między powodem a pozwanymi w dniu 21 kwietnia 2008 r. i kwoty 192.334,07 zł tytułem bezpodstawnego wzbogacenia pozwanych kosztem powoda odpowiadającego wartości świadczenia banku polegającego na udostępnieniu pozwanym kapitału wypłaconego w ramach nieważnej umowy kredytu oraz zaniechania żądania zwrotu tego kapitału. Ewentualnie na wypadek, gdyby Sąd uznał, że nie ma podstaw do zasądzenia tych kwot solidarnie wnosił o zasądzenie ich w częściach równych to jest po 270.883,24 zł od każdego z pozwanych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. Ewentualnie na wypadek, gdyby Sąd uznał, że kwoty wypłacone w CHF powinny być dochodzone i zasądzone w tej walucie wnosił o zasądzenie solidarnie od pozwanych na jego rzecz kwoty 346.571,01 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanym jako świadczenia nienależnego, kwoty 1.655,19 CHF z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapały tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanym jako świadczenia nienależnego i kwoty 192.334,07 zł tytułem bezpodstawnego wzbogacenia pozwanych kosztem powoda odpowiadającego wartości świadczenia banku polegającego na udostępnieniu pozwanym kapitału wypłaconego w ramach nieważnej umowy kredytu oraz zaniechania żądania zwrotu tego kapitału. Ewentualnie na wypadek nie uwzględnienia powyższego roszczenia w części to jest w przypadku oddalenia żądania zasądzenia kwoty 192.334,07 zł tytułem bezpodstawnego wzbogacenia pozwanych kosztem powoda wnosił o zmianę wysokości świadczenia w ten sposób, że kwota należności banku od pozwanych z tytułu rozliczenia nieważności bądź bezskuteczności umowy kredytu mieszkaniowego „Własny kąt” hipoteczny ze zmienną stopą procentową z dnia 21 kwietnia 2008 r. powinna być poddana waloryzacji sądowej w ten sposób, że poza roszczeniem o zwrot środków wypłaconych przy uruchomieniu kredytu w ich nominalnej wysokości powodowi przysługuje dodatkowe świadczenie w postaci kwoty 214.167,13 zł wynikające z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza i zasądzenie od pozwanych solidarnie na jego rzecz kwoty 214.167,13 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty stanowiącej dodatkową kwotę, o którą należy zwaloryzować roszczenie o zwrot świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanym bądź w przypadku gdyby Sąd uznał, że nie ma podstaw do zasądzenia tej kwoty solidarnie zasądzenie jej w częściach równych to jest po 107.083,56 zł od każdego z pozwanych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty. Wnosił też on o zasądzenie od pozwanych na jego rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(pozew- k.3-16)

W odpowiedzi na pozew pozwana wnosiła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty powiększonych o kwotę 17,00 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Z ostrożności procesowej podnosiła ona zarzut przedawnienia roszczenia powoda o zwrot kapitału kredytu i zarzut przedawnienia roszczenia powoda o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału w zakresie w jakim roszczenie to dotyczy kwot za okres ponad 3 lat od wniesienia pozwu.

(odpowiedź na pozew- k.115-121)

W odpowiedzi na pozew pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty powiększonych o kwotę 17,00 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Z ostrożności procesowej podnosił on zarzut przedawnienia roszczenia powoda o zwrot kapitału kredytu i zarzut przedawnienia roszczenia powoda o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału w zakresie w jakim roszczenie to dotyczy kwot za okres ponad 3 lat od wniesienia pozwu.

(odpowiedź na pozew- k.129-135)

W piśmie procesowym z dnia 24 listopada 2023 r. pełnomocnik pozwanej podniósł zarzut potrącenia wierzytelności powoda o zapłatę dochodzonej w niniejszej sprawie z tytułu zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu udostępnionego pozwanym w kwocie 346.571,01 zł z wzajemną wierzytelnością pozwanych o zwrot kwot wpłaconych tytułem spłaty kolejnych rat i kosztów okołokredytowych z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego „Własny kąt” hipoteczny nr (...) (...) ze zmienną stopą procentową z dnia 21 kwietnia 2008 r. w wysokości 346.571,01 zł.

(pismo procesowe pozwanej- k.159-160)

W piśmie procesowym z dnia 24 listopada 2023 r. pełnomocnik pozwanego podniósł zarzut potrącenia wierzytelności powoda o zapłatę dochodzonej w niniejszej sprawie z tytułu zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu udostępnionego pozwanym w kwocie 346.571,01 zł z wzajemną wierzytelnością pozwanych o zwrot kwot wpłaconych tytułem spłaty kolejnych rat i kosztów okołokredytowych z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego „Własny kąt” hipoteczny nr (...) (...) ze zmienną stopą procentową z dnia 21 kwietnia 2008 r. w wysokości 346.571,01 zł.

(pismo procesowe pozwanego- k.198-199)

W piśmie procesowym złożonym na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2024 r. pełnomocnik powoda cofnął powództwo w zakresie żądania głównego co do kwoty 175.564,35 zł i podtrzymywał żądanie zasądzenia kwoty 173.868,07 zł wraz z odsetkami ustawowymi i roszczenia ewentualne o zasądzenie kwoty 171.006,66 zł oraz kwoty 1.655,19 CHF wraz z odsetkami ustawowymi oraz roszczenie o zasądzenie wyżej wymienionych kwot w częściach równych. Cofnął on też powództwo w zakresie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału i roszczenia o waloryzację kapitału. Z pisma tego wynikało, że po częściowym cofnięciu powództwa powód wnosił o zasądzenie na jego rzecz solidarnie od pozwanych kwoty 173.868,07 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty a ewentualnie na wypadek, gdyby Sąd uznał, że nie ma podstaw do zasądzenia tej kwoty solidarnie wnosił o zasądzenie jej w częściach równych to jest po 86.934,03 zł od każdego z pozwanych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty a ewentualnie na wypadek, gdyby Sąd uznał, że kwoty wypłacone w CHF powinny być dochodzone i zasądzone w tej walucie wnosił o zasądzenie solidarnie od pozwanych na jego rzecz kwoty 171.006,66 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanym jako świadczenia nienależnego i kwoty 1.655,19 CHF z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanym jako świadczenia nienależnego a ewentualnie gdyby Sąd uznał, że nie ma podstaw do zasądzenia tych kwot solidarnie o zasądzenie ich w częściach równych to jest po 85.533,33 zł i po 827,59 CHF od każdego z pozwanych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty. Pełnomocnik pozwanego oświadczył też, iż wskazane pismo nadał na poczcie przed rozpoczęciem rozprawy, na dowód czego przedłożył dowody nadania tego pisma do pełnomocników pozwanych i do sądu. Na rozprawie tej pełnomocnik powoda zajmował stanowisko jak w złożonym piśmie procesowym a pełnomocnik pozwanych wnosił o oddalenie powództwa.

( protokół rozprawy z dnia 19 kwietnia 2024 r. na płycie CD 00:03:53 – 00:17:11- koperta k.278, pismo procesowe powoda- k.268-270, dowody nadania pisma- k.274-276)

W dniu 22 kwietnia 2024 r. do Sądu wpłynęło pismo powoda zawierające oświadczenie powoda o częściowym cofnięciu powództwa, nadane przed rozprawą w dniu 19 kwietnia 2024 r. i złożone na tej rozprawie wraz z dowodami jego nadania.

(pismo procesowe powoda- k.279-281)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 21 kwietnia 2008 r. powód (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarł z pozwanymi Ż. P. i D. P. umowę kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny ze zmienną stopą procentową nr (...) (...) spłacanego w ratach annuitetowych udzielonego w walucie wymienialnej, na podstawie której udzielił im kredytu w kwocie 165.518,55 CHF na wykończenie domu jednorodzinnego położonego w K. i na spłatę kredytu udzielonego na cele mieszkaniowe umowa nr (...). W myśl § 4 ust. 1 pkt 2 umowy w przypadku finansowania zobowiązań w Rzeczypospolitej Polskiej kredyt mógł być wypłacony jedynie w walucie polskiej.

(kserokopia umowy- k.29-36)

W wykonaniu umowy powód w dniu 30 kwietnia 2008 r. pobrał z kwoty udzielonego kredytu prowizję w kwocie 1.665,19 CHF i wypłacił pozwanym kwotę 346.571,01 zł.

(bezsporne, kserokopia zaświadczenia- k.60-64)

W pozwie z dnia 10 kwietnia 2019 r. skierowanym do Sądu Okręgowego w Warszawie pozwani wnosili o zasądzenie na ich rzecz od powoda kwoty 99.751,70 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia doręczenia pozwu powodowi do dnia zapłaty tytułem zwrotu części nienależnie pobranych kwot w przypadku uznania, że umowa kredytu mieszkaniowego „Własny kąt” hipoteczny z dnia 21 kwietnia 2008 r. nr (...) (...) jest nieważna. Postanowieniem z dnia 25 września 2019 r. Sąd Okręgowy w Warszawie stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Sieradzu. Sprawa ta zarejestrowana została pod sygn. akt I C 337/19. Pismem procesowym z dnia 14 stycznia 2022 r. pozwani rozszerzyli powództwo w tej spawie i wnosili o zasądzenie na ich rzecz od powoda kwoty 267.075,12 zł tytułem zwrotu części nienależnie pobranych kwot w przypadku uznania, że umowa kredytu mieszkaniowego „Własny kąt” hipoteczny z dnia 21 kwietnia 2008 r. nr (...) (...) jest nieważna z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 99.751,70 zł od dnia doręczenia pozwu powodowi do dnia zapłaty i od kwoty 167.323,42 zł od dnia doręczenia powodowi pisma zawierającego rozszerzenie powództwa do dnia zapłaty tytułem zwrotu części nienależnie pobranych kwot oraz o ustalenie, że umowa kredytu mieszkaniowego „Własny kąt” hipoteczny z dnia 21 kwietnia 2008 r. nr (...) (...) jest nieważna.

(pozew- k.3-38 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Sieradzu sygn. akt I C 337/19, postanowienie- k.329 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Sieradzu sygn. akt I C 337/19, rozszerzenie powództwa- k.471-472)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2022 r. wydanym w sprawie sygn. akt I C 337/19 Sąd Okręgowy w Sieradzu ustalił, iż umowa kredytu mieszkaniowego (...) hipoteczny nr (...) (...) zawarta w dniu 21 kwietnia 2008 r. pomiędzy powodem i pozwanymi jest nieważna i zasądził od powoda łącznie na rzecz pozwanych kwotę 267.075,12 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 99.751,70 zł od dnia 8 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty i od kwoty 167.323,42 zł od dnia 29 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty. Na zasądzoną kwotę złożyły się suma rat uiszczonych przez pozwanych w okresie od 1 czerwca 2008 r. do 3 stycznia 2019 r. w kwocie 266.923,55 zł oraz kwota 151,57 zł uiszczona tytułem opłat dodatkowych w tym kwota 21,57 zł tytułem opłaty od zawiadomienia o niedopłacie, kwota 80,00 zł tytułem opłaty za monit oraz kwota 50,00 zł tytułem opłaty za wydanie zaświadczenia.

( kserokopia zaświadczenia- k.60-64, wyroki- k.494, k.631 załączonych akt sprawy sądu Okręgowego w Sieradzu sygn. akt I C 337/19, uzasadnienie wyroku- k.495-505 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Sieradzu sygn. akt I C 337/19, postanowienie- k.512 załączonych akt sprawy Sądu Okręgowego w Sieradzu sygn. akt I C 337/19)

W pismach z dnia 14 października 2022 r. skierowanych do pozwanych powód w związku z kwestionowaniem przez nich ważności umowy kredytu wezwał ich do zapłaty kwoty 541.766,49 zł w terminie 1 miesiąca od ich doręczenia, na którą to kwotę składały się kwota 349.432,42 zł stanowiąca całość wypłaconego kapitału w PLN a jeżeli jakakolwiek część wypłaty kredytu nastąpiła w CHF, powód przeliczył ją na PLN po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia wypłaty i kwota 192.334,07 zł stanowiąca wartość świadczenia spełnionego na rzecz pozwanych polegającego na umożliwieniu im korzystania z kapitału banku. Pisma te zostały doręczone pozwanym w dniu 21 października 2022 r.

(kserokopie pism z załącznikami- k.87-98, wydruki śledzenia przesyłek- k.99-102, kserokopia książki nadawczej- k.103)

W okresie od dnia 17 stycznia 2019 r. do dnia 2 października 2023 r. w wykonaniu umowy kredytu pozwani wpłacili powodowi kwotę 129.601,26 zł w tym z tytułu rat kwotę 129.523,26 zł.

(wydruk z rachunku- k.185-196)

W piśmie z dnia 10 listopada 2023 r. pełnomocnik pozwanych wezwał powoda do zapłaty kwoty 267.075,12 zł tytułem należności głównej objętej wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu wydanym w sprawie sygn. akt I C 337/19 wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 99.751,70 zł od dnia 8 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty i od kwoty 167.323,42 zł od dnia 29 stycznia 2022 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 129.460,10 zł stanowiącej pozostałą do rozliczenia sumę nienależnie pobranych przez powoda świadczeń z tytułu rat kapitałowo – odsetkowych wpłaconych przez pozwanych w wykonaniu umowy od dnia jej zawarcia do dnia 2 października 2023 r. i oświadczył, że do potrącenia przedstawia w pierwszej kolejności należność nieobjętą wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu wydanym w sprawie sygn. akt I C 337/19 w kwocie 129.460,10 zł, następnie kwotę odsetek w wysokości 70.149,14 zł która została wyliczona od kwoty 99.751,70 zł od dnia 8 sierpnia 2019 r. do dnia 10 listopada 2023 r. i od kwoty 167.323,42 zł od dnia 29 stycznia 2022 r. do dnia 10 listopada 2023 r. a na końcu część należności głównej objętej wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu wydanym w sprawie sygn. akt I C 337/19 w kwocie 146.961,77 zł. Pismo to doręczone zostało powodowi w dniu 17 listopada 2023 r.

(kserokopia wezwania do zapłaty z oświadczeniem o potraceniu- k.176, kserokopia pełnomocnictwa- k.177, wydruk z książki nadawczej- k.178, wydruk śledzenia przesyłki- k.179)

Ustaleń stanu faktycznego Sąd dokonał w oparciu o zgromadzone w aktach sprawy i załączonych aktach sprawy Sądu Okręgowego w Sieradzu sygn. akt I C 337/19 powołane wyżej dokumenty, których treści strony nie kwestionowały a pozostałe złożone dokumenty Sąd pominął, jako że nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powód domagał się w pierwszej kolejności zasądzenia na jego rzecz solidarnie od pozwanych kwoty 541.766,49 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty w tym kwoty 349.432,42 zł tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego pozwanym na podstawie umowy kredytu mieszkaniowego „Własny kąt” hipoteczny ze zmienną stopą procentową nr (...) (...) zawartej między powodem a pozwanymi w dniu 21 kwietnia 2008 r. i kwoty 192.334,07 zł tytułem bezpodstawnego wzbogacenia pozwanych kosztem powoda odpowiadającego wartości świadczenia banku polegającego na udostępnieniu pozwanym kapitału wypłaconego w ramach nieważnej umowy kredytu oraz zaniechania żądania zwrotu tego kapitału.

Przed rozpoczęciem rozprawy powód cofnął powództwo w zakresie żądania głównego co do kwoty 367.898,42 zł w tym kwoty 175.564,35 zł tytułem zwrotu kapitału i kwoty 192.334,07 zł tytułem bezpodstawnego wzbogacenia pozwanych kosztem powoda. Ponieważ do cofnięcia powództwa w tym zakresie doszło przed rozpoczęciem rozprawy nie była na nie wymagana zgoda pozwanych. Wobec cofnięcia powództwa w zakresie żądania zasądzenia kwoty 367.898,42 zł na podstawie art. 355 § 1 kpc w zw. z art. 203 § 1 kpc Sąd umorzył postępowanie w zakresie tej kwoty.

Po częściowym cofnięciu powództwa żądanie główne powoda ograniczało się do żądania zwrotu części kapitału kredytu w kwocie 173.868,07 zł wypłaconego pozwanym na podstawie umowy kredytu mieszkaniowego „Własny kąt” hipoteczny ze zmienną stopą procentową nr (...) (...) zawartej między powodem a pozwanymi w dniu 21 kwietnia 2008 r. Wskazana umowa kredytu uznana została za nieważną prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 29 kwietnia 2022 r. wydanym w sprawie sygn. akt I C 337/19. Zgodnie zaś z art. 365 § 1 kpc orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Roszczenie zgłoszone przez powoda jest roszczeniem majątkowym i jako takie ulega przedawnieniu (art. 117 § 1 kc). W myśl art. 117 § 2 kc po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystna z zarzutu przedawnienia. Pozwani podnieśli w przedmiotowej sprawie zarzut przedawnienia roszczenia powoda a więc w pierwszej kolejności należało rozważyć zasadność tego zarzutu.

Jak wynika z art. 118 kc jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Zgodnie z utrwalonym poglądem termin przedawnienia roszczenia banku o zwrot kapitału kredytu udzielonego na podstawie umowy, która okazała się nieważna, rozpoczyna swój bieg od dnia, w którym bank otrzymał wezwanie do zapłaty lub odpis pozwu złożonego przez kredytobiorcę będącego konsumentem, w którym kredytobiorca wskazał, że zawarta przez niego umowa kredytu może być nieważna.

Powód otrzymał pozew pozwanych, w którym powoływali się oni na nieważność umowy kredytu mieszkaniowego „Własny kąt” hipoteczny ze zmienną stopą procentową nr (...) (...) z dnia 21 kwietnia 2008 r. i żądali zasądzenia na ich rzecz świadczeń jakie spełniali w wykonaniu tej umowy, w dniu 12 sierpnia 2019 r. Zatem termin przedawnienia jego roszczenia o zwrot kapitału kredytu, jaki wypłacił on na podstawie tej umowy, upływał w dniu 31 grudnia 2022 r. Ponieważ pozew w przedmiotowej sprawie powód złożył w dniu 23 grudnia 2022 r., jego roszczenie o zwrot kapitału kredytu nie było przedawnione.

Zgodnie z art. 405 kc kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Przepis ten stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego, to jest takiego, w którym ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia (art. 410 § 1 i 2 kc).

Skutkiem stwierdzenia nieważności umowy kredytu w całości wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 29 kwietnia 2022 r. wydanym w sprawie sygn. akt I C 337/19 jest uznanie, że spełnione przez obie strony tej umowy świadczenia nie miały oparcia w łączącej je umowie. Na postawie umowy kredytu powód wypłacił pozwanym kapitał kredytu w kwocie 346.571,01 zł.

Pozwani, którzy złożyli odpowiedzi na pozew w dniu 1 lutego 2023 r. i tym samym wdali się w spór w przedmiotowej sprawie w tym dniu, w pismach procesowych z dnia 24 listopada 2023 r. podnieśli zarzut potrącenia wierzytelności powoda o zapłatę kwoty 346.571,01 zł stanowiącej wypłacony pozwanym kapitału kredytu z ich wzajemną wierzytelnością o zwrot kwot wpłaconych tytułem spłaty kolejnych rat i kosztów okołokredytowych z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego „Własny kąt” hipoteczny nr (...) (...) ze zmienną stopą procentową z dnia 21 kwietnia 2008 r. w wysokości 346.571,01 zł.

Jak wynikało z pisma pełnomocnika pozwanych z dnia 10 listopada 2023 r., które doręczone zostało powodowi w dniu 17 listopada 2023 r., pozwani wezwali powoda do zapłaty kwoty 267.075,12 zł zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 29 kwietnia 2022 r. wydanym w sprawie sygn. akt I C 337/19 wraz z naliczonymi od niej odsetkami, które na dzień sporządzenia tego pisma wynosiły 70.149,14 zł i kwoty 129.460,10 zł stanowiącej pozostałą do rozliczenia sumę nienależnie pobranych przez powoda świadczeń z tytułu rat kapitałowo – odsetkowych wpłaconych przez pozwanych w wykonaniu nieważnej umowy do dnia 2 października 2023 r. W piśmie tym pozwani złożyli też oświadczenie o potrąceniu z wierzytelnością powoda dochodzoną w tej sprawie ich wierzytelności wobec niego w następującej kolejności – najpierw wierzytelności nieobjętej wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu wydanym w sprawie sygn. akt I C 337/19 w kwocie 129.460,10 zł stanowiącej pozostałą do rozliczenia sumę rat, następnie wierzytelności w kwocie 70.149,14 zł stanowiącej odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 99.751,70 zł zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu wydanym w sprawie sygn. akt I C 337/19 naliczone za okres od dnia 8 sierpnia 2019 r. do dnia 10 listopada 2023 r. i stanowiącej odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 167.323,42 zł zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu wydanym w sprawie sygn. akt I C 337/19 naliczone za okres od dnia 29 stycznia 2022 r. do dnia 10 listopada 2023 r. a na końcu części wierzytelności stanowiącej należność główną objętą wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu wydanym w sprawie sygn. akt I C 337/19 w kwocie 146.961,77 zł.

Jak wynika z art. 203 ¹ § 1 pkt 1 kpc podstawą zarzutu potrącenia może być tylko wierzytelność pozwanego z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez powoda, chyba że wierzytelność ta jest niesporna, stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu, orzeczeniem sądu polubownego, ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym, zatwierdzoną przez sąd ugodą zawartą przed mediatorem, lub uprawdopodobniona dokumentem potwierdzającym jej uznanie przez powoda. Zgodnie natomiast z art. 203 ¹ § 2 kpc pozwany może podnieść zarzut potrącenia nie później niż przy wdaniu się w spór co do istoty sprawy albo w terminie dwóch tygodni od dnia, gdy jego wierzytelność stała się wymagalna.

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, iż wierzytelności przedstawione przez pozwanych do potrącenia z wierzytelnością dochodzona przez powoda w przedmiotowej sprawie wynikają z tego samego stosunku prawnego. Należało zatem ustalić czy oświadczenie o potrąceniu złożone przez pozwanych było skuteczne materialnie oraz czy procesowy zarzut potrącenia został złożony przez pozwanych w terminie wynikającym z art. 203 ¹ § 2 kpc.

W myśl art. 498 § 1 kc gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Zgodnie z art. 498 § 2 kc wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Jak wynika zaś z art. 499 kc potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe.

Pozwani złożyli powodowi oświadczenie o potrąceniu ich wierzytelności z wierzytelnością powoda dochodzoną w przedmiotowej sprawie przez pełnomocnika, który był przez nich upoważniony do złożenia oświadczenia materialnoprawnego o potrąceniu wierzytelności przysługujących pozwanym wobec powoda. Nie ulega też dla Sądu wątpliwości, iż przedstawione przez pozwanych wierzytelności wynikające z wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu wydanego w sprawie sygn. akt I C 337/19 w zakresie należności głównych i odsetek ustawowych za opóźnienie od nich naliczonych do dnia 10 listopada 2023 r. były wymagalne w czasie, gdy powód odebrał oświadczenie o potrąceniu. Zdaniem Sądu jednak w momencie składania oświadczenia o potrąceniu nie była wymagalna przedstawiona do potrącenia przez pozwanych wierzytelność w kwocie 129.460,10 zł stanowiąca pozostałą do rozliczenia sumę nienależnie pobranych przez powoda świadczeń z tytułu rat kapitałowo – odsetkowych wpłaconych przez pozwanych w wykonaniu nieważnej umowy do dnia 2 października 2023 r. Kwota ta stanowiła świadczenie nienależne a zatem jej wymagalność w rozumieniu art. 498 § 1 kc wyznaczać należało z uwzględnieniem art. 455 kc, co oznacza wezwanie dłużnika do zapłaty i upływ okresu „niezwłoczności” (przy braku innych wskazań) na spełnienie świadczenia. (patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16 września 2022 r., sygn. akt I ACa 97/22, LEX nr 3423636) W ocenie Sądu złożenie przez pozwanych oświadczenia o potrąceniu z wierzytelnością powoda ich wierzytelności w kwocie 129.460,10 zł, która to wierzytelność stawała się wymagalna po wezwaniu powoda do jej zapłaty i po upływie terminu niezwłoczności na jej zapłatę, nastąpiło zanim wierzytelność ta stała się wymagalna. W momencie składania oświadczenia o potrąceniu nie upłynął bowiem okres niezwłoczności w spełnieniu świadczenia. W tej sytuacji materialnoprawne oświadczenie o potrąceniu z wierzytelnością powoda, dochodzoną w przedmiotowej sprawie, wierzytelności pozwanych w kwocie 129.460,10 zł było nieskuteczne. Ponieważ oświadczenie materialnoprawne o potrąceniu tej kwoty było nieskuteczne, nie jest możliwe uwzględnienie złożonego przez pozwanych procesowego zarzutu potrącenia w tym zakresie.

Ponieważ materialnoprawne oświadczenie o potrąceniu z wierzytelnością powoda dochodzoną w przedmiotowej sprawie wierzytelności pozwanych wynikających z wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu wydanego w sprawie sygn. akt I C 337/19 w zakresie należności głównych i odsetek ustawowych za opóźnienie od nich naliczonych do dnia 10 listopada 2023 r. było skuteczne ustalić należało, czy pozwani zachowali termin do zgłoszenia procesowego zarzutu potrącenia.

Kwota 267.075,12 zł zasądzona od powoda na rzecz pozwanych wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 29 kwietnia 2022 r. wydanym w sprawie sygn. akt I C 337/19 była wymagalna w zakresie kwoty 99.751,70 zł w dniu 8 sierpnia 2019 r. a w zakresie kwoty 167.323,42 zł w dniu 28 stycznia 2022 r. Natomiast odsetki ustawowe za opóźnienie od tych kwot stawały się wymagalne po upływie każdego kolejnego dnia, w którym kwoty, od jakich zasądzono odsetki, nie zostały zapłacone.

Mając na uwadze powyższe Sąd stwierdził, iż procesowy zarzut potrącenia zgłoszony przez pozwanych był bezskuteczny gdy chodzi o potrącenie kwoty 267.075,12 zł, gdyż był zgłoszony po upływie terminu wynikającego z art. 203 ¹ § 2 kpc. Z tej samej przyczyny bezskuteczny był też procesowy zarzut potrącenia wierzytelności stanowiącej kwotę naliczonych odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 99.751,70 zł za okres od dnia 8 sierpnia 2019 r. do dnia 10 listopada 2023 r. i wierzytelności stanowiącej kwotę naliczonych odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 167.323,42 zł za okres od dnia 29 stycznia 2022 r. do dnia 10 listopada 2023 r. Odsetki te były bowiem wymagalne wcześniej niż 2 tygodnie przed złożeniem przez pozwanych pism procesowych z zarzutami potrącenia, które to pisma zostały złożone w dniu 24 listopada 2023 r.

Mając na uwadze nieskuteczność zarzutu potrącenia oraz fakt, iż powód wypłacił pozwanym z tytułu kapitału kredytu kwotę 346.571,01 zł Sąd zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda żądaną przez niego po ograniczeniu powództwa kwotę 173.868,07 zł.

Zwrot świadczenia nienależnego powinien nastąpić po wezwaniu dłużnika, gdyż zgodnie z art. 455 kc jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Powód wezwał pozwanych do zwrotu w terminie 1 miesiąca wypłaconego im na podstawie umowy kapitału kredytu w kwocie 349.432,42 wezwaniami do zapłaty, które zostały doręczone pozwanym w dniu 21 października 2022 r. A zatem roszczenie powoda o zwrot kapitału kredytu stało się wymagalne w dniu 21 października 2022 r. Zatem na postawie art. 481 kc w zw. z art. 359 § 1 i 2 kc Sąd zasądził od pozwanych na rzecz powoda odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 173.868,07 zł od dnia 22 listopada 2022 r. do dnia zapłaty.

Ponieważ roszczenia ewentualne pozwu zgłoszone zostały na wypadek nie uwzględnienia przez Sąd żądania głównego, a Sąd żądanie to uwzględnił, zbędnym było zajmowanie się nim.

Powód dochodził w przedmiotowym procesie zasądzenia kwoty 541.766,49 zł. W toku procesu cofnął on powództwo w zakresie kwoty 367.898,42 zł w tym w zakresie kwoty 192.334,07 zł uznając, iż żądanie jej nie było zasadne i kwoty 175.564,35 zł uznając, iż na skutek oświadczenia o potrąceniu, złożonego przez pozwanych już po złożeniu przez nich odpowiedzi na pozew, kwota ta uległa umorzeniu wskutek tego potrącenia. Powoda należy uważać wobec tego za przegrywającego sprawę w zakresie kwoty 192.334,07 zł

Żądania powoda okazały się zasadne w 64 %. Zgodnie z art. 100 kpc w takiej też proporcji Sąd rozdzielił koszty procesu.

Na poniesione przez powoda koszty procesu złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 27.088,35 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 10.800,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 1964) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. W sumie powód poniósł koszty procesu w wysokości 37.905,35 zł.

Poniesione przez pozwanych koszty procesu to wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w kwocie 10.800,00 zł i wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w kwocie 10.800,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1935) oraz opłaty skarbowe od pełnomocnictw w kwocie 34,00 zł. W sumie pozwani ponieśli koszty procesu w wysokości 21.634,00 zł.

Łącznie koszty postępowania poniesione przez strony wyniosły 59.539,35 zł. Powód powinien ponieść 36 % tych kosztów a więc kwotę 21.434,17 zł. Ponieważ poniósł on wyższe koszty Sąd zasądził od pozwanych solidarnie na jego rzecz kwotę 16.471,18 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu.