Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 sierpnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 26 sierpnia 2024 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko P. K. i B. G.

o zapłatę ewentualnie o waloryzację i zapłatę

1.  zasądza od pozwanych: P. K. i B. G. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą
w W. kwotę 6 747,35 zł (sześć tysięcy siedemset czterdzieści siedem złotych 35/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od dnia 19 września 2022 roku do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem,
że zapłata tej kwoty przez jednego z pozwanych zwalnia z obowiązku zapłaty drugiego pozwanego;

2.  umarza postępowanie w niniejszej sprawie w pozostałej części wobec cofnięcia pozwu;

3.  zasądza od powoda (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz pozwanej B. G. kwotę 10 817,00 zł (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

4.  zasądza od powoda (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz pozwanego P. K. kwotę 10 817,00 zł (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie
od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

5.  nakazuje zwrócić powodowi (...) S.A. z siedzibą w W.
z środków budżetowych Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 2 788,65 zł (dwa tysiące siedemset osiemdziesiąt osiem złotych 65/100) tytułem nadpłaconej zaliczki na koszty opinii biegłej i kwotę 10 564,00 zł (dziesięć tysięcy pięćset sześćdziesiąt cztery złote) tytułem części opłaty stosunkowej.

Sygn. akt I C 549/22

UZASADNIENIE

(...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie solidarnie (ewentualnie w częściach równych) od pozwanych B. G. i P. K. kwoty 429 277,57 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 19 września 2022 r. do dnia zapłaty, na którą składają się kwoty: 304 200,02 zł tytułem zwrotu świadczenia w postaci wypłaconego kapitału; 125 077,55 zł tytułem zwrotu wartości świadczenia banku polegającego na umożliwieniu pozwanym korzystania z kapitału udostępnionego przez bank od 14 lipca 2008 r. do 29 lipca 2022 r., a także o zasądzenie kosztów procesu.

Ewentualnie powód wniósł o zmianę wysokości świadczenia (waloryzację) oraz o zasądzenie od pozwanych solidarnie na jego rzecz kwotę 157 608,69 zł tytułem zmiany wysokości świadczenia wraz z ustawowymi odsetkami
za opóźnienie od 19 września 2022 r. do dnia zapłaty.

Postanowieniem z 13 czerwca 2023 r. Sąd zawiesił postępowanie
w niniejszej sprawie na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c.

Postanowieniem z 13 września 2023 r. Sąd podjął postępowanie
w niniejszej sprawie.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie
od powoda na ich rzecz kosztów procesu. Podnieśli zarzut przedawnienia
i potracenia kwoty 219 958,16 zł z kwotą dochodzoną w pkt I 1 pozwu.

Pismem procesowym z 4 grudnia 2023 r. pełnomocnik powoda częściowo cofnął pozew bez zrzeczenia się roszczenia w zakresie pkt I 1 pozwu,
tj. w zakresie kwoty 297 452,67 zł; cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia
w zakresie pkt I 2 pozwu, wniósł o zwrot połowy opłaty stosunkowej. Natomiast
w zakresie, w jakim powództwo nie zostało cofnięte, wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

Pismem procesowym z 5 marca 2024 r. pełnomocnik powoda cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie pkt II pozwu i wniósł o zwrot połowy opłaty stosunkowej. Natomiast w zakresie, w jakim powództwo nie zostało cofnięte, wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 11 lipca 2008 r. pozwani zawarli z poprzednikiem prawnym powoda umowę o kredyt hipoteczny nr (...). Dotyczyła kwoty 304 200,00 złotych, co stanowiło 152 458,27 franków szwajcarskich. Kredyt był indeksowany do franka szwajcarskiego. Okres kredytowania wynosił 360 miesięcy. Podstawą do ustalenia oprocentowania była stawka LIBOR 3M, przyjmująca wartość
z przedostatniego dnia roboczego poprzedniego miesiąca. Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która na dzień sporządzenia umowy wynosiła 3,48 % w stosunku rocznym. Była ona ustalana jako suma stopy referencyjnej LIBOR 3M oraz stałej marży w wysokości 0,7 %. Oprocentowanie zmieniało się w zależności od zmiany stopy referencyjnej LIBOR 3M. Kredyt miał być wypłacony w trzech transzach. Zabezpieczeniem kredytu miała być hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 456 300,00 zł, cesja praw polisy ubezpieczenia
od ognia i innych zdarzeń losowych na nieruchomości na której zostanie obciążonej hipoteką oraz ubezpieczenie grupowe spłaty rat kredytu w zakresie poważnego zachorowania oraz pobytu w szpitalu w wyniku choroby
i nieszczęśliwego wypadku. Bank nie pobierał prowizji. Integralną częścią umowy był regulamin udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych dla osób fizycznych. Pozwani poświadczyli w umowie, że go otrzymali, zapoznali się z jego treścią
i wyrazili zgodę na jego stosowanie, (dowód: umowa kredytu - k. 23 - 27).

Według treści umowy, kredyt miał zostać przeznaczony na sfinansowanie nadbudowy domu mieszkalnego położonego w miejscowości Ł., (dowód: umowa kredytu - k. 23 - 27) .

Strony podpisały trzy aneksy do przedmiotowej umowy, (dowód: aneksy
- k. 44 - 46).

Kredyt został wypłacony pozwanym w trzech transzach w walucie polskiej. Pierwsza transza - w kwocie 144 200,01 zł - została wypłacona 14 lipca 2008 r., druga - w kwocie 130 000,01 zł - została wypłacona 13 stycznia 2009 r., trzecia
- w kwocie 30 000,00 zł - została wypłacona 16 października 2009 r., (dowód: umowa - k. 23 - 27; zaświadczenia - k. 142; wnioski o wypłatę środków - k. 37
- 40; potwierdzenia operacji - k. 41 - 43).

Wyrokiem z 25 stycznia 2022 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I C 291/19, Sąd Okręgowy w Sieradzu stwierdził nieważność przedmiotowej umowy kredytu
i zasadził od (...) S.A. z siedzibą w W. łącznie na rzecz pozwanej B. G. kwotę 75 463,83 zł. Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił apelację i rozstrzygnął o kosztach, (bezsporne).

Pismami z 29 lipca 2022 r. powód wezwał każdego z pozwanych do zapłaty kwoty 429 277,57 zł w terminie 30 dni od dnia otrzymania przez nich tego pisma, w tym kwoty kapitału w wysokości 304 200,02 zł i kwoty wynagrodzenia
za bezumowne korzystanie z kapitału w wysokości 125 077,55 zł. Pozwany odebrał to pismo 3 sierpnia 2022 r. Pozwana tego pisma nie odebrała i w związku z tym zostało ono awizowane, ze zwrotem 18 sierpnia 2022 r., (dowód: pisma
z pełnomocnictwem i dowodem doręczenia - k. 52 - 69 verte).

Pozwani uiścili składki na ubezpieczenie spłaty kredytu w wysokości 608,40 zł, składki na ubezpieczenie nieruchomości w wysokości 4 566,41 zł i składki ubezpieczeniowe - Pakiet Bezpieczna Spłata - w wysokości 6 757,19 zł. Ponadto tytułem rat kapitałowo-odsetkowych wpłacili kwotę 208 634,56 zł, (dowód: zaświadczenie - k. 143 - 146, k. 148 - 152, k. 181 - 184 i k. 186 - 190; zestawienie wpłat - k. 153 - 155 i k. 191 - 193) .

Pismami z 5 maja 2023 r. pozwani wezwali powoda do zapłaty kwoty 219 958,16 zł w terminie 7 dni od doręczenia niniejszego pisma. Następnie pismami z 3 lipca 2023 r. pozwani ponownie wezwali powoda do zapłaty kwoty 219 958,16 zł i złożyli oświadczenie o potrąceniu przysługującej
im wierzytelności względem powoda z wierzytelnością banku w kwocie 304 200,00 zł. Przelewem z 2 listopada 2023 r. pozwani zwrócili powodowi resztę kapitału w wysokości 84 241,84 zł, (dowód: pisma wraz z dowodem doręczenia
- k. 156 - 161 i k. 194 - 199; potwierdzenie przelewu - k. 206) .

Powyższy stan faktyczny jest w zasadzie bezsporny, gdyż został oparty
w całości na dokumentach, które nie były negowane przez strony.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W związku z tym, że doszło do ustalenia nieważności umowy, należało uznać żądanie pozwu o zwrot kapitału za zasadne w części ostatecznie dochodzonej po cofnięciu pozwu.

Jak stanowi art. 410 § 2 k.c., świadczenie jest nienależne, jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna
po spełnieniu świadczenia.

Obie strony powołują się na nieistnienie zobowiązania będące skutkiem nieważności umowy stanowiącej źródło zobowiązania (condictio sine causa). Nieważność umowy jest stanem istniejącym od chwili jej zawarcia, a wszelkie świadczenia spełnione w wykonaniu nieważnej umowy mają charakter świadczeń nienależnych. W przypadku świadczeń pieniężnych zwrotowi podlega ich wartość nominalna (patrz uchwała Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r., III CZP 6/21, niepublikowana).

W niniejszej sprawie pozwani potrącili z kwotą kapitału kwotę 4 566,41 zł tytułem składek na ubezpieczenie nieruchomości i kwotę 6 757,19 zł tytułem składek na ubezpieczeniowe - Pakiet Bezpieczna Spłata. Zdaniem Sądu potrącenie tych kwot było niezasadne, gdyż kwotami tymi powód nie był wzbogacony. Zostały one przelane na konto ubezpieczyciela. Zatem nie można mówić
o nienależnym świadczeniu. Z tych wszystkich względów Sąd orzekł, jak w pkt 1 wyroku, na podstawie art. 410 k.c. w zw. z art. 405 i nast. k.c., uznając,
że powodowi pozwani winni zwrócić kwotę ostatecznie z tego tytułu żądaną
po częściowym cofnięciu pozwu.

Odsetki od tej kwoty Sąd zasądził na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 359 k.c. i art. 455 k.c. - zgodnie z żądaniem pozwu, gdyż przed wytoczeniem powództwa powód zażądali od pozwanych zapłaty w terminie 1 miesiąca
od otrzymania wezwania kwot wskazanych w pozwie. Termin do zapłaty upłynął 18 września 2022 r., a zatem od dnia następnego pozwani pozostawali w zwłoce.

W tym miejscu należy dodać, że zarzut przedawnienia, który był podnoszony przez pozwanych, jest zarzutem niezasadnym, gdyż w orzecznictwie sądów powszechnych, Sądu Najwyższego i TSUE przyjęło się, że roszczenia banków związane ze zwrotem kwoty wypłaconego kapitału kredytu przedawniają się
po trzech latach od momentu, w którym kredytobiorca wyraził wolę unieważnienia umowy kredytowej . W tej sprawie można uznać, że wolę taką pozwani wyrazili
w 2019 r. Wtedy był złożony pozew w sprawie o sygn. akt I C 291/19, wtedy pozwany dokonał cesji swoich roszczeń, jakie miał wobec banku, na rzecz pozwanej. Mając powyższe na uwadze oraz to, że w niniejszej sprawie pozew został złożony w 2022 r., należy uznać roszczenie banku za nieprzedawnione.

Sąd umorzył postępowanie w niniejszej sprawie w pozostałej części, o czym orzekł, jak w pkt 2 wyroku, na podstawie art. 355 k.p.c. w zw. z art. 203 k.p.c., gdyż cofnięcie pozwu w tym zakresie nie było sprzeczne z prawem ani zasadami współżycia społecznego i nie prowadziło do obejścia prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych dominuje już pogląd, że bankom nie należy się wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z udzielonego kapitału
i waloryzację kapitału. Ponadto pierwsze cofnięcie pozwu w części nastąpiło przed terminem rozprawy, zatem nie była potrzebna zgoda pozwanych na taka czynność procesową. Natomiast drugie cofnięcie nastąpiło ze zrzeczeniem się roszczenia, zatem również nie była potrzebna zgoda pozwanych na taka czynność procesową.

O kosztach procesu Sąd orzekł, jak w pkt 3 i 4 wyroku, na podstawie art. 98 k.p.c., gdyż pozwani wygrali sprawę praktycznie w całości. Każdy z nich poniósł koszty zastępstwa prawnego w kwocie 10 800,00 zł, które zostały ustalone na podstawie § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn., Dz. U. z 2023 r., poz. 1964 ze zm.), powiększone o kwotę 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W tym miejscu należy stwierdzić, że w obu pismach procesowych, w których powód cofał pozew w części, żądał tylko zasądzenia kosztów procesu zakresie,
w jakim powództwo nie zostało cofnięte, a więc ostatecznie w zakresie kwoty 6 747,35 zł. Zatem należy uznać, że z kwoty dochodzonej pozwem w wysokości 429 277,57 zł powód wygrał sprawę w zakresie kwoty 6 747,35 zł, a więc
w niewielkiej części, która nie pozwala na zastosowanie art. 100 k.p.c.

O zwrocie nadpłaconej zaliczki na koszty opinii Sąd orzekł, jak w pkt 5 wyroku, na podstawie art. 84 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2024 roku, poz. 959 ze zm.).

Na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn., Dz. U. z 2024 roku, poz. 959 ze zm.) Sąd nakazał zwrócić powodowi z sum budżetowych Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu część opłaty stosunkowej od cofniętego powództwa w kwocie 10 564,00 zł (pierwsze cofnięcie pozwu).