Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 kwietnia 2025 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Joanna Wołczyńska - Kalus

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2025 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w W.

przeciwko M. W.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt I C 1211/24

UZASADNIENIE

(...) w W. wniósł w postępowaniu upominawczym
o zasądzenie od M. W. kwoty 106 302,99 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz
o zasądzenie kosztów procesu.

Zarządzeniem z dnia 7 czerwca 2024 r. Przewodniczący stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i skierował sprawę do postępowania zwykłego.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda
na rzecz pozwanego kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W dniu 18 czerwca 2019 r. (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zawarł
z M. W. umowę nr (...) o udzielenie N. kredytu gotówkowego na kwotę 110 115,24 zł, który miał być spłacony w 96. ratach kapitałowo-odsetkowych. Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która na dzień zawarcia umowy wynosiła 9,90 % w stosunku rocznym. Była ona ustalana jako suma zmiennej stopy bazowej obowiązującej
w banku i wynoszącej 1,72 % w stosunku rocznym oraz stałej marży banku wynoszącej 8,18 %. W trakcie umowy oprocentowanie to nie mogło przekroczyć odsetek maksymalnych w rozumieniu art. 359 k.c. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosiła 18,86 %. Od zadłużenia przeterminowanego bank pobierał odsetki według zmiennej stopy procentowej, która wynosiła 14 %
w stosunku rocznym. Całkowita kwota do zapłaty wyniosła 160 634,99 zł,
składała się z całkowitej kwota kredytu w wysokości 86 000,00 zł i całkowitego kosztu kredytu w wysokości 74 634,99 zł, (dowód: umowa kredytu - k. 5 - 10; formularz - k. 11 verte - 15 verte).

Część kredytu w wysokości 86 000,00 zł miała być przeznaczona
na potrzeby konsumpcyjne kredytobiorcy, a część w wysokości 24 115,24 zł
na sfinansowanie prowizji za udzielenie kredytu, (dowód: umowa kredytu - k. 5
- 10; formularz - k. 11 verte - 15 verte).

Zgodnie z pkt III.1 umowy, stopa bazowa, z zastrzeżeniem ust. 1.2 tego pkt, ulegała zmianie w okresach trzymiesięcznych liczonych od pierwszego dnia miesiąca, w którym została zawarta umowa kredytu. Stopa bazowa na każdy kolejny trzymiesięczny okres kalendarzowy miała być równa średniej arytmetycznej stopy referencyjnej WIBOR 3M (publikowanej w ogólnopolskiej prasie codziennej lub w internecie, np. www.bankier.pl, www.money.pl
i zaokrąglonej do drugiego miejsca po przecinku), obowiązującej w ostatnich
5. dniach roboczych poprzedzających ostatni dzień roboczy poprzedniego trzymiesięcznego okresu kalendarzowego. Aktualna wysokość stopy bazowej była publikowana na stronie internetowej banku, jak również w placówkach pośrednika kredytowego oraz agenta - pośredniczących przy zawarciu umowy kredytu. Stopa bazowa ulegała zmianie w przypadku, gdy średnia arytmetyczna stopy referencyjnej WIBOR 3M, wyliczona zgodnie z powyższymi zapisami, różniła się od poprzedniej stopy bazowej o co najmniej 0,0001 %, niezależnie
od tego, czy zmiany te następowały na korzyść klienta, czy też na korzyść banku. W przypadku określonym powyżej, zmiana wysokości stopy bazowej,
a w konsekwencji zmiana stopy procentowej kredytu, następowała pierwszego dnia roboczego kolejnego trzymiesięcznego okresu, o którym mowa powyżej. Bank uruchamiał kredyt według stopy bazowej obowiązującej w dniu zawarcia umowy kredytu. W przypadku zmiany oprocentowania kredytu, klientowi miała być przekazana niezwłocznie od dnia zaistnienia zmiany, informacja o zmianie oprocentowania wraz z nową wysokością raty kredytu: za pośrednictwem poczty elektronicznej albo w formie papierowej, przesyłką pocztową. Ponadto, aktualna wysokość stopy oprocentowania wraz z nową wysokością raty kredytu była dostępna w bankowości internetowej i bankowości mobilnej, jeżeli klient posiada dostęp do tych kanałów komunikacji. Nowa wysokość raty kredytu miała być wiążąca począwszy od najbliższego terminu płatności określonego w informacji o zmianie oprocentowania i wysokości raty kredytu, przypadającego po dacie doręczenia klientowi powyższej informacji. Oprocentowanie kredytu według zmiennej stopy procentowej oznaczało, że w trakcie trwania umowy kredytu oprocentowanie kredytu mogło ulec obniżeniu, jak i podwyższeniu. Klient ponosił ryzyko, że w przypadku wzrostu stopy bazowej było wyższe oprocentowanie kredytu i wzrastała wówczas wysokość miesięcznej raty kapitałowo-odsetkowej, a tym samym wysokość całego zobowiązania zaciągniętego na podstawie umowy kredytu. W przypadku podwyższenia stopy bazowej oprocentowanie mogło zostać podwyższone do wartości nie wyższej niż wysokość odsetek maksymalnych ustalanych na zasadach określonych w kodeksie cywilnym, tj. dwukrotności wartości będącej sumą stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego oraz 3,5 punktów procentowego, chyba że przepisy prawa bezwzględnie obowiązujące w danym czasie przewidywały inną wysokość odsetek maksymalnych.
W przypadku obniżenia stopy bazowej oprocentowanie kredytu mogło zostać obniżone, jednak do wartości nie niższej niż 0,00 %. Odsetki były naliczane
od dnia uruchomienia kredytu do dnia poprzedzającego spłatę kredytu włącznie. Dla celów związanych z obliczaniem odsetek, przyjmowało się rzeczywistą liczbę dni wykorzystania kredytu oraz rzeczywistą liczbę dni w roku. Odsetki miały być naliczane oddzielnie za każdy dzień wykorzystania kredytu. Stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego była równa odsetkom maksymalnym za opóźnienie w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego,
tj. dwukrotności wartości będącej sumą stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego oraz 5,5 punktów procentowych, chyba że przepisy prawa bezwzględnie obowiązujące w danym czasie będą przewidywały inną wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, (dowód: umowa kredytu - k. 5 - 10; formularz
- k. 11 verte - 15 verte).

Zgodnie z pkt III.3 umowy, bank pobierał następujące opłaty i prowizje związane z umową kredytu: prowizja za udzielenie kredytu - w wysokości określonej wyżej, płatna jednorazowo w dniu wypłaty kredytu, w formie przelewu na rachunek banku wskazany w dyspozycji wypłaty kredytu; opłata za zmianę warunków umowy kredytu na wniosek klienta - 100,00 zł za realizację każdego wniosku klienta o zmianę umowy kredytu; opłata za zaświadczenie/opinię banku
na wniosek klienta - 50,00 zł za każde zaświadczenie/opinię sporządzoną przez bank; opłata za udostępnienie na wniosek klienta pakietu usług doliczona do kwot poszczególnych rat kredytu w okresie, w którym bank udostępnia wybrany pakiet usług zgodnie z regulaminem usług. W okresie obowiązywania umowy kredytu, zakres oraz wysokość opłat i prowizji dotyczących umowy kredytu może ulec zmianie, w tym poprzez dodanie nowych opłat i prowizji albo zniesienie już istniejących. Dodanie nowej opłaty lub prowizji nastąpi wyłącznie w przypadku wprowadzenia nowej, odpłatnej funkcjonalności lub usługi, z której klient będzie mógł dobrowolnie korzystać. Podwyższenie istniejących opłat lub prowizji nie dotyczy prowizji i opłat już naliczonych lub pobranych przez bank, a ponadto może nastąpić: nie częściej, niż raz na kwartał, w przypadku zmiany kwartalnego wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłaszanego przez Główny Urząd Statystyczny, o co najmniej 0,25 punktu procentowego w stosunku do poprzednio ogłaszanych wskaźników za analogiczny okres, z zastrzeżeniem,
że będące jego konsekwencją zmiany opłat lub prowizji uwzględniają kierunek zmiany tego czynnika i następują o wartość nie większą, niż wartość, o jaką zmienił się ww. czynnik; gdy nastąpi zmiana przepisów prawa lub wydanie rozstrzygnięć przez odpowiednie władze lub organy z przyczyn niezależnych
od banku, jednak mające zastosowanie do banku i wpływające na zmianą kosztu realizowanych czynności lub usług, o których mowa w umowie kredytu,
z zastrzeżeniem, że będące ich konsekwencją zmiany opłat i prowizji uwzględniają kierunek zmiany wyżej wymienionego kosztu i następują o wartość, o jaką zmienił się ów koszt. W takiej sytuacji bank, informując klienta o zmianie opłat lub prowizji, wskazuje zmiany w przepisach prawa lub rozstrzygnięcia będące podstawą zmiany opłat lub prowizji; nie częściej, niż raz na kwartał w przypadku podwyższenia cen usług świadczonych na rzecz banku przez podmioty trzecie,
na podstawie umów zawartych przez bank z tymi podmiotami, mających wpływ na koszt usługi świadczonej przez bank na podstawie umowy kredytu,
o co najmniej 1 punkt procentowy, w stosunku do poprzednio obowiązującej ceny w analogicznym okresie. W terminie 14 dni od otrzymania od banku informacji
o zmianie w zakresie opłat i prowizji, o której mowa powyżej klientowi przysługuje prawo złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu, z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia, w przypadku braku akceptacji wyżej wymienionych zmian. Wówczas, dotychczasowa wysokość opłat i prowizji nie ulegnie zmianie, a z chwilą upływu okresu wypowiedzenia umowa kredytu ulegnie rozwiązaniu, a wierzytelności banku z tytułu umowy kredytu staną się wymagalne. Jeżeli klient nie złoży oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu w terminie określonym powyżej, zmiana w zakresie opłat i prowizji obowiązuje
od daty wejścia w życie, określonej przez bank w informacji dostarczonej klientowi w trybie, o którym mowa wyżej, jednak nie wcześniej, niż po upływie czternastodniowego terminu. Bank ma prawo do niepodwyższania opłat i/lub prowizji, pomimo zaistnienia przyczyn wymienionych powyżej, jak również prawo do trwałego albo czasowego obniżenia lub zniesienia określonych opłat
i prowizji. Bank i klient w każdym czasie w okresie obowiązywania umowy kredytu mogą, z pominięciem zasad określonych powyżej, indywidualnie uzgodnić zmiany wysokości opłat lub prowizji lub wprowadzić nowe opłaty lub prowizje lub znieść istniejące opłaty lub prowizje. wówczas zmiana następuje w drodze aneksu
do umowy kredytu podpisanego przez strony, (dowód: umowa kredytu - k. 5 - 10; formularz - k. 11 verte - 15 verte).

Zgodnie z pkt III.5 umowy, w przypadku braku terminowej spłaty należności z tytułu przedmiotowej umowy kredytu, bank mógł wysyłać wiadomości SMS, e-mail oraz pisemne monity z informacją o wymagalnych wierzytelnościach banku lub niespełnionych warunkach umowy; kontaktować się telefonicznie z klientem, celem przedstawienia informacji o wymagalnych wierzytelnościach banku lub niespełnionych warunkach umowy; przeprowadzać czynności terenowe w miejscu zamieszkania lub innym ustalonym miejscem pobytu kredytobiorcy, mające na celu bezpośredni kontakt z klientem i ustalenie przyczyn braku spłaty, każdorazowo w przypadku braku kontaktu z klientem albo gdy ww. sposoby komunikacji stały się nieskuteczne. W przypadku gdy kredytobiorca spóźniał się ze spłatą zobowiązania z tytułu kredytu, bank przed skorzystaniem z uprawnienia wypowiedzenia umowy miał obowiązek wezwać kredytobiorcę do uregulowania zaległej płatności, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych, informując jednocześnie klienta w wezwaniu o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku
o restrukturyzację zadłużenia. W przypadku złożenia tego wniosku bank miał umożliwić kredytobiorcy restrukturyzację poprzez zmianę warunków lub terminów spłaty, (dowód: umowa kredytu - k. 5 - 10; formularz - k. 11 verte - 15 verte).

Bank mógł wypowiedzieć umowę kredytu z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia w przypadku: braku spłaty kwot kredytu w terminie ich wymagalności lub niedotrzymania przez kredytobiorcę innych warunków udzielenia kredytu określonych w umowie; utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej; w razie wykorzystania kredytu niezgodnie
z przeznaczeniem; gdy kredytobiorca poświadczył nieprawdę lub podał
we wniosku kredytowym nieprawdziwe informacje. W razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy termin wypowiedzenia wynosił 7 dni. Wypowiedzenie umowy miało być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
W następnym dniu po upływie terminu wypowiedzenia umowy, niespłacona część kredytu wraz z odsetkami stawała się zadłużeniem wymagalnym
i przeterminowanym, do której bank naliczał i pobierał odsetki od zadłużenia przeterminowanego, (dowód: umowa kredytu - k. 5 - 10; formularz - k. 11 verte - 15 verte).

W pkt 10.1.11 umowy podano, że rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez klienta, wyrażony , jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym, obliczony zgodnie
z ustawą o kredycie konsumenckim, (dowód: umowa kredytu - k. 5 - 10; formularz - k. 11 verte - 15 verte).

Kredyt został wypłacony 19 czerwca 2019 r. Pozwany podjął spłatę przedmiotowego zobowiązania, lecz czynił to nieregularnie, gdyż raty były płacone w różnych terminach i w innych kwotach niż przewidywał
to harmonogram. Ostatnia wpłata pozwanego miała miejsce w 9 września 2022 r. w wysokości 5 833,63 zł, (dowód: dyspozycja wypłaty kredytu - k. 11; wydruk historii rachunku kredytu - k. 22 - 25 verte; zestawienie należności i spłat
- k. 26 - 35 verte).

Po zaprzestaniu przez pozwanego regularnej spłaty kredytu, w dniu
20 maja 2022 r. bank wystosował do niego wezwanie do zapłaty kwoty 1 736,98 zł w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania niniejszego wezwania lub
w tym samym terminie złożenia wniosku. Poinformował go również o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację. Wobec braku odpowiedzi ze strony pozwanego, pismem z 19 lipca 2022 r. bank wypowiedział pozwanemu umowę oraz wezwał do zapłaty całej należności, która 20 maja 2022 r. wynosiła 84 687,75 zł. Poinformował, że jeżeli pozwany w ciągu 30 dni od otrzymania tego pisma uiści zaległą kwotę 5 833,63 zł, pismo to nie wywoła żadnych skutków prawnych. Pozwany odebrał je 9 sierpnia 2022 r., (dowód: wezwanie do zapłaty - k. 17-17 verte; wypowiedzenie wraz z potwierdzeniem doręczenia - k. 18-19).

W dniu 7 września 2023 r. bank dokonał przelewu przedmiotowej wierzytelności pozwanego na rzecz powoda, (dowód: umowa ramowa przelewu wierzytelności wraz załącznikami - k. 40 - 62 verte).

Pismem z 26 września 2023 r. powód poinformował pozwanego o przelewie wierzytelności i jednocześnie wezwał go do zapłaty zadłużenia, które na dzień
26 września 2023 r. wynosiło 100 291,39 zł, (dowód: zawiadomienie o przelewie wierzytelności - k. 36-39 verte).

Odsetki od kredytu były naliczane od kwoty 110 115,24 zł, a nie od kwoty 86 000,00 zł, (dowód: umowa - k. 5 - 10; formularz - k. 11 verte - 15 verte; harmonogram spłat - k. 16 - 16 verte).

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów, które Sąd uznał w całości za wiarygodne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 353 § 1 zd. 1 k.c. zobowiązanie polega na tym,
że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Natomiast art. 69 ust. 1 prawa bankowego stanowi, że przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że powód wykazał istnienie
po jego stronie legitymacji procesowej. Wierzytelność z tytułu umowy kredytu
- na podstawie art. 509 k.c. - może być przedmiotem umowy przelewu. Zgodnie
z powszechnie aprobowaną interpretacją art. 509 k.c., w razie cesji wierzytelności na nabywcę przechodzi ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, wszystkie właściwości, przywileje i braki, a więc ustawodawca zakłada identyczność wierzytelności cesjonariusza z wierzytelnością cedenta.

Mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy należy uznać,
że wierzytelność będąca przedmiotem cesji została w dostatecznym stopniu zindywidualizowana w treści załącznika nr 1 do umowy przelewu pakietu wierzytelności nr 27 z dnia 7 września 2023 r. zawartej w wykonaniu umowy ramowej przelewu wierzytelności z dnia 7 lipca 2021 r. Pozycja nr 93 dotycząca pozwanego, poza jego danymi, wskazuje numer umowy kredytu gotówkowego.
Z zebranego w sprawie materiału dowodowego (odpisy pełnomocnictw; odpis
z KRS) wynika, że osoby, które zawarły umowę przelewu, zostały do tego należycie umocowane. W treści § 3 umowy przelewu pakietu wierzytelności strony także uzgodniły cenę za nabycie wierzytelności będących jej przedmiotem, z uwagi
na ochronę tajemnicy handlowej jej wysokość została zakryta. Kwestia uiszczenia ceny nie stanowi przesłanki ważności umowy przelewu. Poza tym z treści § 3 ust. 1 - 4 umowy przelewu nie wynika, aby została ona zawarta pod warunkiem
w rozumieniu art. 89 k.c.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowy wynika, że bank prawidłowo wypowiedział umowę kredytu, wcześniej wzywając pozwanego do zapłaty
i informując go o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację. Zrobił
to w odpowiedniej formie. Powód przedstawił na to stosowne pisma i dowody ich doręczenia. Osoby, które podpisały te pisma oraz zawarły z pozwanym umowę były do tego umocowane. Trzeba dodać, że w momencie złożenia oświadczenia
o wypowiedzeniu pozwany nie wykonywał warunków umowy - opóźniał się
w spłacie swojego zobowiązania, co wynika z wezwania do zapłaty i z historii wpłat. Należy także zauważyć, że z treści oświadczenia o wypowiedzeniu jednoznacznie wynika, że bank wypowiedział umowę o kredyt. Nawet gdyby uznać hipotetycznie, że wypowiedzenie zastrzegało warunek, to jednak zostało przez powoda uczynione na korzyść pozwanego, dawało mu bowiem możliwość doprowadzenia do kontynuacji stosunku kredytowego, co w przypadku wypowiedzenia bezwarunkowego nie byłoby możliwe. Z tego samego względu oświadczenie banku nie mogło stwarzać jakiejkolwiek niepewności w sytuacji prawnej pozwanego, (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z 8 września 2016 r.,
II CSK 750/15 i wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 5 września 2017 r., I ACa 102/17). Co prawda, pozwany wpłacił kwotę 5 833,63 zł, do uiszczenia której wzywał go bank w terminie 30 dni, lecz uczynił to dopiero 31 dnia. Zatem wypowiedzenie stało się skuteczne.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynikało,
że oprocentowanie kredytu wskazane w treści umowy o kredyt nie naruszało przepisów kodeksu cywilnego. Oprocentowanie zostało bowiem w sposób jasny określone w pkt III umowy, zaś jego stopę bazową stanowiła wysokość zmiennej stawki WIBOR 3M. Zauważyć należy, że standardem w umowach kredytowych jest ujmowanie oprocentowania poprzez oparcie go na zmiennym wskaźniku bazowym WIBOR niezależnym od banku. WIBOR jest podstawowym wskaźnikiem informującym o rozwoju sytuacji kredytowej na polskim rynku finansowym, wyraża cenę w postaci stopy procentowej, po jakiej banki udzielają pożyczek innym bankom komercyjnym, a jego wysokość zmienia się w sposób ciągły w zależności od warunków ekonomicznych. Bank (kredytodawca) nie miał możliwości jednostronnego wpływania na zmianę tak określonej stawki oprocentowania. Poziom wskaźnika jest obliczony i publikowany przez niezależną od instytucji bankowych firmę informacyjną T. Reuters. Ponadto, analiza przywołanych wyżej zapisów umowy zawartej przez pozwanego z (...) Bank SA potwierdza, że w jej treści określono w sposób jednoznaczny warunki i reguły zmiany oprocentowania. Kredytobiorca został zatem jasno poinformowany jakie okoliczności spowodują zmianę stawki oprocentowania. Okoliczność, że na etapie podpisywania umowy pozwany nie znał wysokości rat odsetkowych w ujęciu kwotowym w całym okresie kredytowania była wynikiem zastosowania powszechnie przyjętego mechanizmu oprocentowania zmiennego, nie zaś konstrukcji stanowiącej abuzywne postanowienie umowne pozwalającej bankowi na jednostronne i swobodne kształtowanie stawki procentowej.

Mając na uwadze treść umowy należy stwierdzić jednakże,
że postanowienia w zakresie wysokości prowizji maja charakter niedozwolonych postanowień umownych.

Należy w tym miejscu uznać, że nie ma podstaw do przyjęcia,
iż unormowania art. 36 a - 36 c ustawy o kredycie konsumenckim mają charakter szczególny wobec treści art. 385 ¹ k.c. oraz treści art. 58 k.c., wyłączając ich zastosowanie (patrz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2021 r., III CZP 43/20). W judykaturze trafcie zwraca się uwagę, że celem ustawowego limitu kosztów kredytu nie jest wyłączenie kontroli abuzywności, lecz uniemożliwienie kredytodawcom stosowania kosztów przekraczających ten limit, chociażby postanowienia umowy przewidujące takie koszty nie stanowiły postanowień niedozwolonych. Sam fakt, że suma opłat nie przekracza ustawowego limitu nie oznacza tym samym, że każda z opłat pobierana jest
w sposób uzasadniony, a przewidujące ją postanowienie odzwierciedla przepisy ustawowe (patrz wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 19 lipca 2019 r., III Ca 435/19). Na taką wykładnię przepisów dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia
5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich zwrócił także uwagę TSUE w wyroku z dnia 26 marca 2020 r. w sprawie C-779/18, podkreślając, że art. 1 ust. 2 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że z zakresu stosowania tej dyrektywy nie jest wyłączony warunek umowny,
w którym ustala się całkowite pozaodsetkowe koszty kredytu z poszanowaniem maksymalnego pułapu przewidzianego w przepisie krajowym, niekoniecznie biorąc przy tym pod uwagę rzeczywiście ponoszone koszty.

Stosownie do treści art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej
z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Wynagrodzenie prowizyjne, stanowiące wynagrodzenie z tytułu udzielenia kredytu nie jest świadczeniem głównym w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c., zatem podlega ocenie w płaszczyźnie powyższej regulacji.

O indywidualnie uzgodnionym postanowieniu można mówić wyłącznie wtedy, gdy w istocie dane postanowienie powstało poprzez wspólne uzgodnienie jego treści przez konsumenta i przedsiębiorcę, lub też zostało w zasadzie narzucone przedsiębiorcy przez konsumenta. Należy też podkreślić rolę wynikającego z art. 385' § 3 zd. 2 k.c. domniemania, że nieuzgodnionymi indywidualnie są postanowienia umowy przejęte ze wzorca umowy. Należy uznać za indywidualnie negocjowane w rozumieniu art. 385 ^{( 1)} k.c. tylko takie postanowienia, które zostały zaproponowane przez konsumenta albo były przedmiotem rzeczywistych negocjacji, choćby nie doprowadziły one do zmiany postanowienia zaproponowanego przez przedsiębiorcę. Oceniając, czy postanowienie było przedmiotem indywidualnych negocjacji, należy odróżnić negocjacje rzeczywiste od pozornych (pozorowanych), które mają miejsce
np. wtedy, gdy przedsiębiorca wyrażał skłonność do rozmów dotyczących określonego postanowienia, jednakże w praktyce nigdy od nich nie odstępuje. Również sama okoliczność, że przedsiębiorca informował konsumenta w sposób szczególny o treści i znaczeniu postanowienia, nie jest wystarczająca dla przyjęcia, że było ono indywidualnie negocjowane. Postanowieniem indywidualnie uzgodnionym w myśl przepisu art. 385 ^{( 1)} § 1 k.c. nie jest postanowienie, którego treść konsument mógł negocjować, lecz takie postanowienie, które rzeczywiście powstało na skutek indywidualnego uzgodnienia (patrz: R. Trzaskowski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, wyd. II, red. J. Gudowski, Warszawa 2018, komentarz do art. 385'k.c.i art. 385 ^{( 2)} k.c.

Podzielić także wypada stanowisko zaprezentowane w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 marca 2013 r. wydane w sprawie o sygn. akt VI ACa 1241/12, z którego wynika, że okoliczność, iż konsument znał i rozumiał treść postanowienia oraz zgodził się na wprowadzenie go do umowy nie stoi
na przeszkodzie uznaniu, iż nie zostało ono indywidualnie uzgodnione, jeśli jego treść nie została sformułowana w toku negocjacji z konsumentem. Dla skutecznego wykazania okoliczności, że klauzula była uzgodniona z konsumentem nie będzie wystarczające opatrzenie klauzuli adnotacją, że konsument wyraża zgodę. Indywidualne uzgodnienie postanowienia oznacza rzeczywisty i aktywy wpływ konsumenta na daną część umowy, a nie tylko jego bierną akceptację tejże części. Tego rodzaju uzgodnienia nie stanowi złożenie podpisu wyrażającego wolę związania się umową, której treść została zaproponowana przez drugą, z reguły silniejszą stronę (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2019 r., IV CSK 309/18). Okoliczność, że konsument znał i rozumiał treść postanowienia oraz zgodził się na wprowadzenie go do umowy nie stoi na przeszkodzie uznaniu, iż nie zostało ono indywidualnie uzgodnione, jeśli jego treść nie została sformułowana w toku negocjacji z konsumentem.

Podzielając powyższe poglądy należy uznać, że w świetle okoliczności faktycznych rozpoznawanej sprawy kwestionowane postanowienia umowne nie były indywidualnie negocjowane. Prowizja została wprowadzona do wzorca umowy przez przedsiębiorcę, a nie poprzez wspólne uzgodnienie jego treści przez konsumenta i przedsiębiorcę.

W kontekście niedozwolonych klauzul umownych sprzeczność z dobrymi obyczajami będzie występować najczęściej w sytuacji, gdy dane postanowienie umowne narusza stan równowagi kontraktowej pomiędzy przedsiębiorcą
a konsumentem. Do obowiązku sądu orzekającego w konkretnej sprawie należy uzasadnienie, z jakich powodów uznaje poszczególne postanowienia
za niedozwolone, odwołując się do reguł etycznych uczciwego i lojalnego postępowania w obrocie. Niezależnie od tego przyjmuje się, że sąd nie
ma obowiązku wskazywać każdorazowo konkretnej zasady, składającej się
na dobre obyczaje, która została naruszona (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2006 r., I CK 297/05). Dobre obyczaje są odpowiednikiem pojęcia „dobrej wiary” używanego w postanowieniach dyrektywy 93/13/EWG. W wyroku C-415/11, M. A. v. C. d'E. de C., T. i M. (C.), pkt 67, (...) wskazał, że o sprzeczności z zasadami dobrej wiary można mówić wtedy, gdy postanowienia umowne kształtują rozkład praw
i obowiązków w sposób, który nie zostałby zaakceptowany przez strony w toku uczciwie prowadzonych negocjacji stron. Przy ustalaniu stanu równowagi kontraktowej i ocenie odchyleń od tego stanu na niekorzyść konsumenta należy również uwzględnić to, jak wyglądałyby prawa i obowiązku stron umowy
w sytuacji gdyby zastosowanie znalazły postanowienia dyspozytywne.
W przywołanym wyroku C-415/11, wskazano, że sąd krajowy powinien uwzględnić brzmienie krajowych przepisów, które znalazłyby zastosowanie
w danej sprawie i porównać je z treścią badanych postanowień umownych narzuconych konsumentowi (pkt 68). Zaburzenie równowagi kontraktowej, polegające na naruszeniu sytuacji prawnej konsumenta, może w szczególności przejawiać się w formie ograniczenia uprawnień, które przysługiwałyby konsumentowi na mocy przepisów dyspozytywnych, czy też wprowadzenia ograniczeń w wykonywaniu takich uprawnień, czy też obarczenia konsumenta takimi obowiązkami, które nie zostały przewidziane przepisami powszechnie obowiązującymi. W orzecznictwie TSUE (TSWE) wskazano, że istnienie naruszenia równowagi kontraktowej nie może sprowadzać się do ekonomicznej oceny o charakterze kwotowym, na podstawie porównania całkowitej kwoty transakcji będącej przedmiotem umowy z kosztami, którymi obciążono konsumenta (wyrok C-226/12, (...) SA v. J. A.).

Naruszenie interesów konsumentów może dotyczyć szeroko pojmowanych interesów, o różnym charakterze - zarówno majątkowym, jak i niemajątkowym. Niewątpliwie najczęściej klauzule niedozwolone godzić będą w interesy
o charakterze ekonomicznym. Ustawodawca jednak nie ogranicza tu w żaden sposób kategorii interesów konsumentów, które mogą zostać naruszone.
Za niedozwolone postanowienia umowne należy więc uznawać również
te klauzule, które - przy spełnieniu wszelkich pozostałych przesłanek - rażąco naruszają osobiste interesy konsumentów. W grę mogą tu wchodzić takie okoliczności, jak fakt, że w wyniku konkretnego postanowienia konsument traci czas, zdrowie, dochodzi do dezorganizacji jego zajęć albo do ingerencji w sferę prywatności lub naruszenia godności osobistej (zob. M. Bednarek, w: System PrPryw, t. 5, 2013, s. 768; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2004 r., I CK 162/04). Naruszenie interesów powinno mieć charakter rażący. Chodzi
tu zatem o sytuację gdy postanowienie umowne w sposób znaczący odbiega
od uczciwego sposobu ukształtowania praw i obowiązków stron umowy.

Zatem rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję, na niekorzyść konsumenta praw
i obowiązków wynikających z umowy, skutkujące niekorzystnym ukształtowaniem jego sytuacji ekonomicznej oraz jego nierzetelne traktowanie (patrz wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 3 lutego 2006 r., I CK 297/05; 15 stycznia 2016 r., I CSK 125/15; 27 listopada 2015 r., I CSK 945/14; 30 września 2015 r., I CSK 800/14, 29 sierpnia 2013 r. I CSK 660/12).

Zgodnie z treścią art. 385' § 2 k.c. niedozwolone postanowienie umowne nie wiąże konsumenta, co uzasadniania jego bezskuteczność od samego początku, którą sąd uwzględnia z urzędu (patrz: wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 26 października 2006 r., C -243/08, w sprawie E. M. M. C. przeciwko C. M. M. i z dnia 1 października 2015 r., C - 348/14, w sprawie M. B. przeciwko S.C. (...) SA; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2007 r., III CZP 62/07 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 2014 r., III CSK 204/13).

Mając powyższe rozważania na uwadze, należy stwierdzić, że wysokość naliczonej prowizji w wysokości 24 115,24 zł kształtowała sytuację pozwanego jako konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami obrotu gospodarczego i rażąco naruszała jego interes ekonomiczny. Tak ukształtowana prowizja jest znacząco zawyżona, nie odzwierciedla w jakikolwiek sposób faktycznego nakładu pracy i zaangażowania banku i pośrednika i nakłada
na konsumenta nieuzasadnione co do rozmiaru ciężary związane z zawartą umową kredytową. Postanowienia umowy w tym zakresie są sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta i jako takie nie wiążą
go na podstawie art. 385 ¹ § 1 k.c.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że kwota kredytu została określona na sumę 110 115,24 zł, w tym 86 000,00 zł przeznaczone na cele konsumpcyjne kredytobiorcy i 24 115,24 zł na sfinansowanie prowizji
za udzielenie kredytu. Jednocześnie jako całkowita kwota kredytu została wskazana kwota 86 000,00 zł, stanowiąca sumę wszystkich środków pieniężnych udostępnionych kredytobiorcy (pkt II C). W pkt 10 umowy, zawierającej definicje pojęć bank zdefiniował pojęcie całkowitego kosztu kredytu, którego nie określono w umowie (pkt 10.1.4). Oznacza to, że bank nie określił w sposób prawem wymagany całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu w sposób określony w art. 5 ust. 6 i 5 ust. 7 ustawy o kredycie konsumenckim. W tych warunkach uznać należy, że przedmiotowa umowa wprowadza w błąd pozwanego (konsumenta) co do co do całkowitej kwoty kredytu i rzeczywistych kosztów kredytu.

Należy zatem stwierdzić, że bank naliczał odsetki nie tylko od rzeczywiście udostępnionej kwoty kredytu, ale także od kosztów kredytu w postaci prowizji,
co stoi w sprzeczności z definicją rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania zawartej w pkt 10.1.11 umowy, która wskazuje na pobieranie oprocentowania jedynie od całkowitej kwoty kredytu, a więc od kwoty 86 000,00 zł określonej
w pkt II C.

Mając powyższe na uwadze, a zatem konieczność wyeliminowania
z żądanej przez powoda w pozwie kwoty należności z tytułu prowizji
i odsetek od prowizji, należy uznać, że wyliczenie należności banku wymaga wiadomości specjalnych. Jednakże powód nie zgłosił wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości. Zatem należy uznać za treścią art. 6 k.c., że nie sprostał obowiązkowi udowodnienia roszczenia dochodzonego w niniejszej sprawie.

Z tych wszystkich względów żądanie zwrotu należności z tytułu kredytu
z pominięciem abuzywnych postanowień dotyczących prowizji nie mogło zostać uwzględnione. Dlatego Sąd powództwo oddalił.