Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Tomasz Choczaj

Protokolant: Justyna Łużyńska

po rozpoznaniu w dniu 23 grudnia 2024 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa P. (...) z siedzibą w K.

przeciwko A. W., D. W., J. W. (1)
i M. W.

o zapłatę

zasądza solidarnie od pozwanych: A. W., D. W., J. W. (1) i M. W. na rzecz powoda P. (...)
z siedzibą w K. kwotę:

a)  120 800,17 zł (sto dwadzieścia tysięcy osiemset złotych 17/100) wraz z odsetkami umownymi w wysokości maksymalnych odsetek
za opóźnienie od 3 października 2024 roku do dnia zapłaty, zastrzegając pozwanym prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie ich odpowiedzialności do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku,

b)  11 686,82 zł (jedenaście tysięcy sześćset osiemdziesiąt sześć złotych 82/100) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

(...) (...) w K. wniósł o zasądzenie od A. W., D. W., J. W. (1) i M. W. kwoty 120 800,17 zł wraz z odsetkami umownymi liczonymi według zmiennej stopy procentowej stanowiącej dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,0 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie), od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym opłaty w kwocie 6 041,00 zł, kosztów zastępstwa prawnego w kwocie 5 400,00 zł, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa
w wysokości 17,00 zł; opłaty od wniosku o wydanie aktów stanu cywilnego
w wysokości 192,00 zł oraz opłaty za wydanie wypisu z aktu poświadczenia dziedziczenia w wysokości 36,82 zł.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na ich rzecz kosztów procesu. Z ostrożności procesowej wnieśli również o zastrzeżenie dla nich prawa do powoływania się na ograniczenie ich odpowiedzialności
do ujawnionego w spisie inwentarza wysokości stanu czynnego spadku po J. W. (2).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

J. W. (2) 24 listopada 2022 r. zawarł z Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytowa im. F. S. z siedzibą G., której był członkiem, umowę pożyczki (kredyt konsumencki) nr (...) na kwotę 100 000,00 zł. Całkowita kwota pożyczki wynosiła 86 830,68 zł i nie obejmowała kredytowanych przez Kasę kosztów pożyczki. Pożyczka ta została udzielona
na okres od 24 listopada 2022 r. do 27 sierpnia 2032 r. Miała być spłacana
w równych miesięcznych ratach. Była oprocentowana według zmiennej stopy procentowej, która w dniu zawarcia umowy wynosiła 13,71 % w stosunku rocznym, (RRSO wynosiło 19,37 %). Szacunkowy całkowity koszt kredytu (pożyczki) wyniósł 97 128,57 zł, a szacunkowa wartość odsetek - 82 028,75 zł. Całkowita kwota do zapłaty, ustalona w dniu zawarcia umowy wyniosła 183 959,25 zł. Kosztami kredytu była m.in. prowizja w wysokości 6 070,00 zł, koszty prowadzenia rachunku w wysokości 1 930,50 zł i opłata za przelew składki ubezpieczeniowej w wysokości 28,28 zł, (dowód: wniosek wraz z załącznikiem
- k. 95 - 97 verte; umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte; deklaracja - k. 29 - 29 verte; regulamin - k. 60 - 61; harmonogram - k. 55 - 56).

Umowę podpisał J. W. (2), natomiast za Kasę - pełnomocniczki M. Z. i K. P., (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte).

Pożyczka ta została zaciągnięta m.in. na spłatę zobowiązań w Kasie, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte).

Zgodnie z pkt 7 umowy, zmiana stopy procentowej miała wpływ
na należność Kasy z tytułu pożyczki, w tym na całkowity koszt kredytu oraz wysokość rat kapitałowo-odsetkowych. Zmiana rocznej stopy oprocentowania następowała raz na kwartał kalendarzowy, w przypadku podwyższenia lub obniżenia stopy referencyjnej NBP, w zakresie oraz w kierunku w jakim wysokość tej stopy uległa zmianie i o wartość równą zmianie, o ile nastąpiła ona w okresie obowiązywania umowy i nie była niższa niż 0,00 %. Zarząd Kasy był obowiązany podjąć stosowną uchwałę o ustaleniu stopy procentowej w pierwszym miesiącu następującym po kwartale kalendarzowym, w którym nastąpiły zmiany. Zmieniona stopa obowiązywała od pierwszego dnia miesiąca następującego
po miesiącu, w którym Zarząd podjął uchwałę o zmianie stopy procentowej. Maksymalna stopa procentowa (odsetki maksymalne) nie mogła w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte; regulamin - k. 60 - 61).

Zabezpieczeniem pożyczki było zawarcie umowy ubezpieczenia indywidualnego oraz umowy przelewu wierzytelności, a także weksel in blanco. Koszt zabezpieczenia wyniósł 7 071,04 zł, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte; wniosek o zawarcie umowy ubezpieczenia i polisa - k. 103 - 105; analiza - k. 105 verte - 106; załącznik do wniosku - k. 107 - 107 verte; oświadczenie - k. 108 - 109; ogólne warunki ubezpieczenia - k. 110 - 112 verte, karta produktu - k. 113 - 114).

W przypadku powstania opóźnienia w spłacie pożyczki, Kasa podejmowała czynności windykacyjne w stosunku do pożyczkobiorcy, w kolejności: monit SMS, który mógł zostać wykonany do 30 dnia przeterminowania; monity telefoniczne
- wykonywane do 180 dnia przeterminowania; wysyłka wezwań i zawiadomień
- następowała do 90 dnia przeterminowania i była kierowana również
do poręczycieli; czynności windykacji terenowej - podejmowane do 180 dnia przeterminowania. Działania te nie były wykonywane równocześnie, a spełnienie całości wymagalnego zobowiązania powodowało zaprzestanie czynności windykacyjnych. W przypadku powstania nowego opóźnienia były one podejmowane na nowo, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte).

W przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu stawała się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia, były pobierane odsetki według stopy procentowej ustalanej jako suma stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych, na dzień sporządzenia umowy, wynosiły one 24,50 %. Nie mogły być wyższe od dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie. Kasa mogła wypowiedzieć umowę
z trzydziestodniowym terminem wypowiedzenia i postawienia po upływie okresu wypowiedzenia całej pożyczki wraz z odsetkami w stan natychmiastowej wymagalności. Miało to miejsce gdy pożyczkobiorca nie dotrzymał warunków udzielenia pożyczki lub nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty opóźnionych rat w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych od otrzymania wezwania po rygorem wypowiedzenia umowy.
W przypadku braku spłaty w powyższym terminie, Kasa mogła dochodzić roszczeń na drodze postępowania sądowego i egzekucyjnego. Roszczenie o zwrot stawało się wymagalne dniem ustania członkostwa, tj. śmierci pożyczkobiorcy, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte; regulamin - k. 60 - 61).

Pożyczka została uruchomiona jednorazowo 24 listopada 2022 r., jednocześnie bank opłacił składkę ubezpieczeniową pożyczkobiorcy. J. W. (2) podjął się spłaty zobowiązania, zmarł 13 czerwca 2023 r., (dowód: kserokopia odpisu skróconego aktu zgonu - k. 20; zestawienie z rachunku - k. 30 i k. 98
- 99; rozliczenie zadłużenia - k. 53 - 53 verte; raport spłaty - k. 62 - 63).

W dniu 20 grudnia 2023 r. powód zawarł ze Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. umowę przelewu wierzytelności, która obejmowała wierzytelność względem J. W. (2), (dowód: umowa przelewu wierzytelności - k. 10 - 14; pełnomocnictwo - k. 13 - 14).

Na mocy aktu poświadczenia dziedziczenia spadek o J. W. (2) nabyli na podstawie ustawy i z dobrodziejstwem inwentarza, w częściach równych po ¼: żona A. W. oraz dzieci - D. W., J. W. (1) i M. W. (dowód: akt poświadczenia dziedziczenia - k. 54 - 54 verte; odpisy skrócone aktów stanu cywilnego - k. 33, k. 38, k. 43, k. 48).

Pismami z 23 maja 2024 r. powód wezwał pozwanych do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 114 034,43 zł, w tym m.in. kwoty: 97 510,94 zł tytułem kapitału; 622,65 zł tytułem odsetek od pożyczki i kwoty 15 672,02 tytułem odsetek
za opóźnienie naliczanych według zmiennej stopy procentowej stanowiącej dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie). Pozwani otrzymali je 28 maja 2024 r. W odpowiedzi pozwani podali, że nabyli spadek z dobrodziejstwem inwentarza i zapłacili powodowi kwotę 1 000,00 zł, (dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty
z potwierdzeniem odbioru - k. 21 - 28 verte; pismo z dowodem przelewu - k. 77 - 78).

Pozwani nie uregulowali zadłużenia wynikającego z tej umowy, (bezsporne).

Ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania, (dowód: pismo - k. 115 - 116 verte).

Wynosi ono 120 800,17 zł, (dowód: umowa pożyczki - k. 15 - 18 verte; zestawienie z rachunku - k. 30 i k. 98 - 99; rozliczenie zadłużenia - k. 53 - 53 verte; raport spłaty - k. 62 - 63).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, które Sąd uznał w całości za wiarygodne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie w całości.

Na wstępie należy podnieść, że legitymacja procesowa czynna powoda wynika ze skutecznie zawartej umowy przelewu wierzytelności, w następstwie której powód jako cesjonariusz wstąpił w prawa cedenta nabywając wierzytelność należną mu w stosunku do pozwanego.

Dalej należy wskazać, że na mocy umowy przelewu wierzytelności dotychczasowy wierzyciel (cedent) przeniósł wierzytelność ze swojego majątku
do majątku osoby trzeciej (cesjonariusza) - art. 509 k.c. Ustawodawca regulując omawianą kwestię stwierdza, że przedmiotem cesji mogą być przede wszystkim wierzytelności rozumiane jako prawa podmiotowe przysługujące wierzycielowi do żądania od dłużnika spełnienia świadczenia (w tym zarówno całe wierzytelności, jak i ich części). Przedmiotem przelewu może być co do zasady wierzytelność istniejąca, którą cedent jest w stanie swobodnie rozporządzać. Nie należy pomijać faktu, iż w art. 509 § 1 k.c. wprowadzone zostaje ograniczenia ustawowe zbywalności wierzytelności. Co więcej, wierzytelność stanowiąca przedmiot rozporządzenia, powinna być w dostateczny sposób zindywidualizowana. Dotyczy to przede wszystkim wyraźnego określenia stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność (patrz wyrok Sądu Najwyższego z 11 maja 1999 r., III CKN 423/98, Biul. SN 2000, nr 1, s. 1). Mając powyższe na uwadze oraz treść umowy przelewu należy stwierdzić,
że wierzytelność została w umowie zindywidualizowana (dane w tabelce)
w sposób dostateczny.

Wierzytelność powoda mogła być również przedmiotem cesji wierzytelności, bowiem pozwanym nie udało się wykazać, iż Kasa nie spełniła swojego świadczenia, tj. nie wypłaciła kwoty pożyczki. Z historii rachunku widać, że kwota pożyczki została przelana na odpowiednie numery rachunków.

Zgodnie z treścią art. 353 § 1 zd. 1 k.c. zobowiązanie polega na tym,
że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Natomiast art. 69 ust. 1 prawa bankowego stanowi, że przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem
na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej
na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Zgodnie z art. 78 powyższej ustawy do umów pożyczek pieniężnych zawieranych przez bank stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zabezpieczenia spłaty i oprocentowania kredytu.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten określa reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Zaznaczyć też trzeba,
że przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających
na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia
z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Zaprzeczenie dokonane przez stronę procesową powoduje, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności stają się sporne i muszą być udowodnione. W razie ich nieudowodnienia sąd oceni
je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu, chyba że miał możność przekonać się o prawdziwości tych twierdzeń na innej podstawie.

W pierwszej kolejności należy podnieść, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż doszło do zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki, co wynika z treści samej umowy dołączonej do akt. Należy także dodać, że do zawarcia umowy doszło w siedzibie przedsiębiorcy, a zatem w niniejszej sprawie mamy do czynienia z treścią art. 97 k.c., a więc osoby, które podpisały
w imieniu Kasy umowę, miały umocowanie do dokonywania czynności prawnych. Pozwany nie udowodnił, by było inaczej. Umowa pożyczki została własnoręcznie podpisana przez J. W. (2). Nie dokonał on wielu spłat, gdyż zmarł
po kilku miesiącach. Ubezpieczyciel nie zwrócił Kasie odszkodowania w związku z jego śmiercią.

Następnie należy stwierdzić, że powód wykazał swoje roszczenie dokumentami złożonymi do sprawy, które zostały złożone w odpowiedniej formie. Sąd nie ma wątpliwości, że potwierdzają stan faktyczny w niniejszej sprawie,
są autentyczne. Wysokość zobowiązania potwierdza zatem umowa i historia rachunku. Natomiast pozwani nie przedstawili dowodu, z którego wynikałoby,
że wierzytelność nie istnieje lub jest niższa niż dochodzona. Dotyczy to kwoty kapitału, jak i kwoty odsetek karnych i umownych.

Roszczenie powoda nie jest także sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Zasady współżycia społecznego w rozumieniu tego artykułu są pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki jej rozstrzygnięcia w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na względzie (patrz wyroki SN: z 22 listopada 1994 r., II CRN 127/94; z 2 października 2015 r., II CSK 757/14). Sąd nie dostrzegł uchybień, które uzasadniałyby ocenę,
że działanie powoda byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jak wskazano wcześniej jego roszczenie zostało poparte odpowiednimi dokumentami. Korzysta zatem z przysługującego mu prawa, nie pozostając w sprzeczności
z zasadą wyrażoną art. 5 k.c.

W ocenie Sądu strona powodowa wykazała zgodnie z art. 6 k.c. wszystkie przesłanki istnienia swojego roszczenia wobec pozwanych z tytułu zawartej
umowy pożyczki, natomiast pozwani nie wykazali ewentualnych okoliczności tamujących bądź niweczących jego roszczenie, do czego byli procesowo zobowiązani.

Jednocześnie należy wskazać, że na mocy aktu poświadczenia dziedziczenia pozwani nabyli spadek po J. W. (2) z dobrodziejstwem inwentarza.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza powoduje, że wierzyciel będzie mógł prowadzić egzekucję z majątku spadkobiercy, ale z ograniczeniem jej odpowiedzialności do wartości masy czynnej spadku (art. 1031 § 2 k.c.). Ustalenie czy istnieje majątek spadkowy pozwalający na zaspokojenie roszczeń należy do postępowania egzekucyjnego. W niniejszej sprawie Sąd ustala jedynie czy spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkodawcy, zastrzegając im w sentencji wyroku, na zasadzie art. 319 k.p.c., możliwość powoływania się
na ograniczenie ich odpowiedzialności (patrz: wyrok Sądu Najwyższego
z 9 września 1976 r., IV PR 135/76; wyrok Sądu Najwyższego z 29 kwietnia 2011 r., I CSK 439/10; wyrok Sądu Najwyższego z 22 października 1977 r., II CR 335/77).

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt a wyroku, na podstawie wyżej wymienionych przepisów, art. 720 k.c. i art. 319 k.p.c.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. i art. 482 k.c.
w zw. z uregulowaniami umowy. W tym miejscu należy zauważyć, że przed wniesieniem pozwu powód wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 114 034,43 zł oraz dalszych odsetek po dniu 23 maja 2024 r. w wysokości 60,11 zł dziennie. Zatem jego roszczenie o zapłatę kwoty 114 034,43 zł stało się wymagalne już znacznie wcześniej. Dalsze odsetki mogły być naliczane do dnia wniesienia powództwa.

O kosztach procesu należnych powodowi orzeczono, jak w pkt 1 wyroku,
na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Za stronę przegrywającą sprawę uznać należało pozwanych, z tego też względu zasądzono od nich kwotę 11 686,82 zł,
na którą składa się kwota 6 041,00 zł, kosztów zastępstwa prawnego w kwocie 5 400,00 zł, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł; opłaty
od wniosku o wydanie aktów stanu cywilnego w wysokości 192,00 zł oraz opłaty za wydanie wypisu z aktu poświadczenia dziedziczenia w wysokości 36,82 zł.