Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 maja 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w następującym składzie: Przewodniczący: sędzia Joanna Składowska

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2023 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki z o.o. z siedzibą we W.

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 22 listopada 2022 r., sygn. akt I C 434/22upr

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach 1 i 2 w ten sposób, że:

A.  w punkcie 1. obniża zasądzoną kwotę z 12 572,28 złotych do 3 658,68 (trzy tysiące sześćset pięćdziesiąt osiem i 68/100) złotych, oddalając powództwo
w pozostałym zakresie;

B.  punktowi 2. nadaje następującą treść:

„zasądza od (...) spółki z o.o. z siedzibą we W. na rzecz Towarzystwa (...) S.A. siedzibą w (...) 301 (tysiąc trzysta jeden) złotych z tytułu zwrotu kosztów procesu wraz
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty”;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od (...) spółki z o.o. z siedzibą we W. na rzecz Towarzystwa (...) S.A. siedzibą w W. 505 (pięćset pięć) złotych z tytułu zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego wraz
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas po upływie tygodnia od doręczenia powodowi odpisu niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I Ca 123/23

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 22 listopada 2022 r., wydanym pod sygn. akt I C 434/22, Sąd Rejonowy w Łasku zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. z/s w W. na rzecz powoda (...) spółki z o.o. z siedzibą we W. 12 572,28 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 10 czerwca 2022 r. do dnia zapłaty (pkt 1) oraz kosztami procesu w wysokości 4 367 z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (pkt 2).

Pozwany wniósł apelację od powyższego wyroku, zaskarżając orzeczenie w całości
i zarzucając:

1.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c., w wyniku dokonania niewszechstronnej
i dowolnej oceny materiału dowodowego w sprawie, w szczególności poprzez:

a.  nieprawidłowe przyjęcie, iż poszkodowany powinien czekać z rozpoczęciem naprawy do momentu przyznania odszkodowania, w sytuacji gdy w niniejszej sprawie poszkodowany wykorzystywał pojazd zastępczy do prowadzenia działalności gospodarczej, a zatem trudno uznać za uzasadniony bierny czas oczekiwania na wypłatę odszkodowania dla przedsiębiorcy, dodatkowo w sytuacji gdy poszkodowana mogła cesją (tak jak za najem) zapłacić także za naprawę pojazdu i odebrać pojazd
z warsztatu naprawczego wcześniej, tym bardziej, że poszkodowana wiadomością mailową z dnia 30.03.2022 r. informowała, że pojazd został naprawiony, a także
w sytuacji gdy pojazd został naprawiony już wcześniej i oczekiwał miesiąc czasu
w warsztacie na odbiór;

b.  nienadanie odpowiedniego znaczenia faktowi, iż poszkodowany wynajął pojazd zastępczy od powoda w sposób bezgotówkowy, nie czekając na przyjęcie odpowiedzialności przez ubezpieczyciela, co oznacza, że w taki sam sposób mógł również zlecić warsztatowi naprawę uszkodzonego pojazdu (tj. w sposób bezgotówkowy), a nie biernie oczekiwać na przyjęcie odpowiedzialności przez ubezpieczyciela i wypłacenia odszkodowania z tytułu uszkodzenia pojazdu;

c.  nieprawidłowe przyjęcie, iż uzasadnionym było nieskorzystanie przez poszkodowaną z możliwości wynajmu pojazdu zastępczego od wypożyczalni współpracującej
z ubezpieczycielem oraz że nie było ze strony pozwanego rzeczywistej woli zorganizowania poszkodowanej pojazdu zastępczego, w sytuacji gdy pozwana poinformowała poszkodowaną o możliwości wynajęcia samochodu zastępczego
z wypożyczalni współpracującej, wskazała podstawowe warunki najmu czy akceptowaną dobową stawkę najmu, a także nazwy i dane kontaktowe wypożyczalni współpracujących, co świadczyło o rzeczywistej woli zorganizowania poszkodowanej pojazdu zastępczego;

d.  nieprawidłowe uznanie, że poszkodowana w zgłoszeniu szkody zażądała pojazdu zastępczego, w sytuacji gdy w zgłoszeniu szkody brak jest jakiejkolwiek informacji
o tym, aby poszkodowana wskazywała na potrzebę i konieczność wynajęcia pojazdu zastępczego, a tym bardziej, by „żądała” pojazdu zastępczego;

e.  nieprawidłowe przyjęcie, iż pozwany nie przedstawił żadnych dowodów, z których wynikałoby, że mógł zaoferować pojazd zastępczy za wskazaną kwotę, w sytuacji gdy pozwany w wiadomości mailowej do poszkodowanej z dnia 10.02.2022 r. poinformował poszkodowaną o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego przez wypożyczalnię współpracującą z ubezpieczycielem za wskazaną dobową stawkę najmu i z uwzględnieniem przedstawionych warunków, jednakże to poszkodowana musiała wyrazić chęć lub chociaż zainteresowanie propozycją poszkodowanego
i skontaktować się z wypożyczalnią współpracują (albo z W. w przypadku innych potrzeb związanych z najmem pojazdu zastępczego), ponieważ to z wypożyczalnią,
a nie z ubezpieczycielem, poszkodowana zawarłaby umowę najmu;

f.  nieuwzględnienie faktu, iż poszkodowana zgłosiła szkodę dopiero w dniu 08.02.
2022 r. o godz. 23:37:56, a więc pozwany nie mógł w tym samym dniu zorganizować, a nawet zaproponować pojazdu zastępczego i uczynił to niezwłocznie w dniu 10.02.2022 r., to nie świadczy o żadnej zwłoce w działaniu ubezpieczyciela,
a także w sytuacji gdy poszkodowana w zgłoszeniu szkody nie wskazała nawet, że potrzebuje pojazdu zastępczego;

g.  nieuwzględnienie faktu, iż ubezpieczyciel proponował także podstawienie i odbiór pojazdu zastępczego we wskazanym przez poszkodowanego miejscu (koszt ten był uwzględniany w cenie dobowej stawki najmu proponowanej przez ubezpieczyciela),
a więc poszkodowany nie ponosiłby z tego tytułu żadnych kosztów, natomiast koszty te zostały dodatkowo naliczone przez stronę powodową, a także nieuwzględnienie faktu, iż koszty podstawienia i odbioru naliczane były w stosunku do odległości kilometrowej, a siedzibę poszkodowanego dzieli od powoda ok. 170 km, co spowodowało zawyżenie kosztów podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego,
a poszkodowany mógł wynająć pojazd na tynku lokalnym, nie generując przy tym tak wysokich kosztów postawienia i odbioru pojazdu;

h.  nieprawidłowe przyjęcie, iż pozwany przerzucił na poszkodowanego obowiązek poszukiwania najkorzystniejszej oferty najmu pojazdu zastępczego, w sytuacji gdy konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu i nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty na rynku, co potwierdza orzecznictwo, w tym powoływana przez Sąd pierwszej instancji uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24.08.2017 r. sygn. III CZP 20/17;

i.  nieprawidłowe uznanie, że po stronie ubezpieczyciela doszło do opieszałego czynności zmierzających do likwidacji szkody, w sytuacji gdy szkoda została zgłoszona ubezpieczycielowi dopiero w dniu 08.02.2022 r. o godz. 23:37:56,
a ubezpieczyciel już w dniu następnym, tj. 09.02.2022 r. poinformował poszkodowaną o przyjęciu zgłoszenia szkody oraz wystąpił z pismem do policji o uzyskanie informacji i notatki ze zdarzenia, w dniu następnym (tj. 10.02.2022 r.) poinformował poszkodowaną o możliwości skorzystania z pojazdu zastępczego w wypożyczalni współpracujących z ubezpieczycielem (pomimo że poszkodowana nie zgłaszała
w ogóle konieczności skorzystania z pojazdu zastępczego);

2.  naruszenie prawa procesowego, mające znaczenie dla rozstrzygnięcia tj. art. 233 § 1 k.p.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie skutkujące błędną sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oceną dowodu z zeznań świadka M. H., skutkujące nieuwzględnieniem istotnego faktu, iż ubezpieczyciel poinformował poszkodowaną o dostępności za tydzień pojazdu zastępczego spełniającego funkcje jak samochód uszkodzony, co oznacza, że można było
i należało podmienić pojazd zastępczy w momencie, gdy był już on dostępny
u ubezpieczyciela;

3.  naruszenie prawa procesowego to jest art. 232 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, iż strona powodowa wykazała rynkowość stawki dobowej najmu przedstawiając umowę najmu, fakturę oraz cenniki innych wypożyczalni, w sytuacji gdy są to jedynie dokumenty prywatne, które pozwana kwestionowała, a także w sytuacji gdy stawki na rynku lokalnym poszkodowanego (tj. W., woj. (...)) mogły być całkowicie inne niż na rynku lokalnym powoda (W., woj. (...)), a także w sytuacji gdy przedstawione przez powoda cenniki dotyczą stawek z wypożyczalni znajdujących się na drugim końcu Polski (tj.
z S., B. oraz tylko jednej z W.), zatem nie można przyjąć, iż strona powodowa wykazała rynkowość zastosowanej stawki i jej zasadność, w sytuacji gdy to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia wysokości żądanego odszkodowania i rynkowości stosowanych stawek, co nie zostało uczynione;

4.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 362 k.c. w z w. z 354 § 2 k.c. oraz w zw. z art. 826 § 1 k.c. oraz w zw. art. 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez ich błędną interpretację, a w konsekwencji niezastosowanie i nieuwzględnienie zasady współpracy wierzyciela
z drugą stroną stosunku zobowiązaniowego oraz zasady minimalizacji szkody, co skutkowało uznaniem stawki za dobę najmu pojazdu zastępczego zastosowanej przez powoda, w sytuacji gdy zakład ubezpieczeń zaproponował zorganizowanie najmu za stawkę znacznie korzystniejszą;

5.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 822 § 1 k.c. w zw.
z art. 824 ¹ § 1 k.c., poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie za uzasadnione nadmiernych w istocie kosztów najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego w stawce dobowej najmu 246 zł brutto przez okres 80 dni,

6.  naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 481 k.c. w zw. z 817 § 1 k.c. poprzez niezastosowanie skutkujące błędnym uznaniem że pozwany pozostawał w opóźnieniu już od 10.06.2022 r. podczas, gdy dochodzone kwoty miały charakter sporny do chwili wyrokowania.

W oparciu o wskazane zarzuty skarżący wniósł o:

1.  zmianę rozstrzygnięcia poprzez oddalenie powództwa w całości, a także poprzez rozliczenie kosztów procesu stosownie do wyniku sprawy zweryfikowanego w toku instancji;

2.  rozstrzygnięcie o kosztach procesu w zakresie postępowania przed Sądem pierwszej oraz drugiej instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego, stosownie do wyniku postępowania i zasady odpowiedzialności strony za wynik sprawy.

Powód domagał się oddalenia apelacji na koszt pozwanego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała w znacznej części na uwzględnienie.

Na wstępie należy wszakże podnieść, że w dużej mierze Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, choć zgodzić należy się z apelującym, że pewnym istotnym dla rozstrzygnięcia okolicznościom nie nadano właściwego znaczenia, o czym
w dalszym fragmencie uzasadnienia. Nadto apelujący - wbrew literalnemu brzmieniu zarzutu - w znacznej części swojego wywodu nie kwestionuje poczynionych ustaleń, lecz prawidłowość ich subsumpcji pod normy prawa materialnego i wyciągane z ustalonych faktów wnioski, co do zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej i sposobu wyliczenia wysokości szkody.

Podzielić natomiast należy zarzut naruszenia prawa materialnego w postaci 354 § 2 k.c.
w zw. z art. 826 § 1 k.c. w zw. art. 16 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w zw. z art. 361 § 1 k.c.

Nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2 k.c.). Na dłużniku ciąży
w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do wzrostu składek ubezpieczeniowych.

Zgodzić zatem trzeba się ze skarżącym, że nie mogą być uznane za celowe
i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania
z uszkodzonego pojazdu, a więc w sytuacji gdy następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy
z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe
i ekonomicznie uzasadnione”.

W sprawie przedmiotowej ani poszkodowana, ani też powód, jako nabywca wierzytelności nie byli zainteresowani jakąkolwiek współpracą z ubezpieczycielem. Uszkodzenie pojazdu miało miejsce 3 lutego 2022 r., a zgłoszenie szkody ubezpieczycielowi nastąpiło dopiero 8 lutego o godz. 23.37 i to już po zawarciu umowy najmu pojazdu zastępczego. W zgłoszeniu szkody brak jest jakiejkolwiek informacji o tym, aby poszkodowana miała potrzebę wynajęcia pojazdu zastępczego. Pozwany zaś, w wiadomości mailowej z 10 lutego 2022 r. poinformował poszkodowaną o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego przez wypożyczalnię współpracującą z ubezpieczycielem za wskazaną dobową stawkę najmu i z uwzględnieniem przedstawionych warunków. Jak ustalił Sąd Rejonowy, poszkodowana wiedziała, że gdy nie skorzysta z przedstawionej jej przez Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. oferty, to ubezpieczyciel pokryje koszt najmu jedynie do wysokości aprobowanych przez siebie stawek, które
w przypadku samochodu klasy C wynoszą 101,63 złotych netto za dobę.

Poszkodowana nie skorzystała z propozycji najmu samochodu zastępczego od firmy współpracującej z ubezpieczycielem. Co więcej, nie kontaktował się z żadną z takich firm.

W świetle powyższego, ponieważ poszkodowana w sprawie niniejszej nie uzasadniła

w sposób wystarczający wyboru „droższej” z dostępnych możliwości wynajmu pojazdu zastępczego, odpowiedzialność ubezpieczyciela ogranicza się do proponowanej stawki dziennej 101,63 złotych netto.

Ponadto, ubezpieczyciel w wiadomości z 10 lutego 2022 r. proponował także podstawienie i odbiór pojazdu zastępczego we wskazanym przez poszkodowaną miejscu (koszt ten był uwzględniany w cenie dobowej stawki najmu proponowanej przez ubezpieczyciela), a więc poszkodowana nie ponosiłaby z tego tytułu żadnych wydatków. Jak słusznie również argumentuje pozwany, koszty podstawienia i odbioru naliczane są
w stosunku do odległości kilometrowej, a siedzibę poszkodowanej dzieli od powoda ok. 170 km. Poszkodowana mogła wynająć pojazd na rynku lokalnym, nie generując przy tym tak wysokich kosztów postawienia i odbioru pojazdu.

Nie zasługiwał natomiast na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 822 § 1 k.c. w zw.
z art. 824 ¹ § 1 k.c., poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie za uzasadnione nadmiernych w istocie kosztów najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego przez okres 80 dni. Poszkodowana nie dysponowała środkami na naprawę, a zakład w którym naprawa była realizowana odmówił wydania samochodu przed uiszczeniem wynagrodzenia. To pozwany zwlekał z wydaniem decyzji aż do 27 kwietnia 2022 r. i nie było to efektem żadnych zaniedbań po stronie poszkodowanej.

Jeśli chodzi o zarzuty co do terminu płatności odsetek należy stwierdzić, że zobowiązanie do zapłaty odszkodowania ma charakter bezterminowy, stąd też
o przekształceniu go w zobowiązanie terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do zapłaty. Sąd Najwyższy wielokrotnie przekonywająco wyjaśniał, że zasądzenie odszkodowania według cen z daty wyrokowania może uzasadniać przyznanie odsetek od tej daty, jednakże przewidziana w art. 363 § 2 k.c. zasada nie wyłącza w tej materii innych rozwiązań. Trzeba podkreślić, że odsetki stanowią rodzaj rekompensaty typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela, wynikającego z pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego. Jeżeli więc powód dochodzi zapłaty określonej kwoty z tytułu odszkodowania z odsetkami za opóźnienie od danego dnia, wcześniejszego niż dzień wyrokowania i w toku postępowania okaże się, że kwota ta istotnie należała się powodowi od tego dnia, odsetki powinny być zasądzone zgodnie z żądaniem. Dochodzoną kwotę można uznać za należną powodowi we wskazanym dniu, gdy wyraża ona szkodę powoda według cen z tego dnia lub - w pewnych szczególnych wypadkach
- z oznaczonego wcześniejszego dnia. Odwołaniu się do cen z czasu poprzedzającego dzień wyrokowania nie stoi na przeszkodzie to, że zasadą w obowiązującym prawie jest ustalanie odszkodowania według cen z daty wyrokowania, ponieważ zasada ta, mając na celu możliwie pełną kompensatę szkody, nie może usprawiedliwiać ograniczeń praw poszkodowanego (por. np.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2000 r., II CKN 725/98, OSNIC 2000, nr 9, poz. 158, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 1983 r., IV CR 555/82, OSNCP 1983, nr 8, poz. 123).

Wynikająca z art. 455 k.c. reguła, według której dłużnik ma świadczyć niezwłocznie po wezwaniu go przez wierzyciela do wykonania zobowiązania, ulega w odniesieniu do świadczeń przysługujących poszkodowanemu od ubezpieczyciela odpowiedzialności jedynie pewnej modyfikacji. W świetle przepisów art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r.
o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, podmiot ten obowiązany jest zaspokoić roszczenie w terminie 30 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o szkodzie. Termin ten, zgodnie z art. 14 ust. 2 powołanej ustawy, może podlegać wydłużeniu, ale wyłącznie w sytuacji, gdy wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia w terminie 30 dniowym było niemożliwe.

Powód wezwał pozwanego do uiszczenia należności z tytułu najmu pojazdu zastępczego pismem z 4 maja 2022 r. Przyznana kwota 4 471,72 złotych nie rekompensowała szkody, bowiem pozwany bezpodstawnie nie uznał za zasadnego okresu najmu w wymiarze 36 dni. Zatem co do kwoty 3 658,68 złotych pozostawał w opóźnieniu skutkującym powstaniem roszczenia odsetkowego na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

Podsumowując, należne poszkodowanej, a następnie powodowi jako cesjonariuszowi świadczenie wynosić winno 8 130,40 złotych (80 dni x 101,63 złotych), co po obniżeniu
o kwotę wypłaconą daje 3 658,68 złotych.

Dlatego też, zgodnie z art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok

w ten sposób, że w punkcie 1 obniżył zasądzoną kwotę do 3 658,68 złotych, oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Dalej idąca apelacja podlegała oddaleniu jako bezzasadna.

Wiązało się to z koniecznością korekty orzeczenia w zakresie kosztów procesu. Skoro bowiem roszczenie powoda zostało uwzględnione w 29%, strony winny ponieść koszty procesu w tym stosunku. Pozwanego obciążą kwota 2 315 złotych (całość kosztów poniesionych przez obie strony to 7 984 złote: opłata od pozwu - 750 złotych, koszty zastępstwa prawnego - 2x3 618 złotych), poniósł 3 617 złotych, a zatem różnica podlegająca zasądzeniu to 1 301,64 złotych.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., zasądzając od powoda na rzecz pozwanego 505 złotych. Apelacja została uwzględniona w 79 %, a zatem skarżącego obciąża 29% kosztów. Łącznie wyniosły one 7 050 złotych (powód - opłata za czynności pełnomocnika - 1 800 złotych, pozwany: opłata sądowa od apelacji - 750 złotych, opłata za czynności pełnomocnika - 1 800 złotych). Zatem pozwany winien ponieść koszty w wysokości 2 045złotych, a poniósł 2 550.

Wysokość opłat za czynności radcy prawnego oraz adwokata ustalono na podstawie § 2 pkt 4 i 5 oraz § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2018 r., poz. 265)
i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. poz. 1800 ze zm.).