Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

POSTANOWIENIE

Dnia 17 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Barbara Bojakowska

Sędziowie SSO Antoni Smus

SSO Joanna Składowska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2014 r. w Sieradzu

na rozprawie sprawy

z wniosku B. M. (1)

z udziałem (...) SA w L.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Sieradzu

z dnia 26 listopada 2013 r. sygn. akt I Ns 773/12

postanawia:

1)  oddalić apelację;

2)  zasądzić od wnioskodawczyni B. M. (1) na rzecz uczestnika postępowania (...) SA w L. 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 276/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 26 listopada 2013 roku Sąd Rejonowy w Sieradzu w punkcie 1. ustanowił na rzecz uczestnika (...) S.A. Oddział (...)
w Ł. służebność przesyłu polegającą na prawie korzystania z nieruchomości położonej
w B. gmina S. i stanowiącej działki oznaczone numerami ewidencyjnymi (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Sieradzu prowadzona jest księga wieczysta
o nr (...) w zakresie wyznaczonym punktami 484-3-4-5-484 przez biegłego geodetę B. Z. na mapie z dnia 11 maja 2013 roku, wpisanej do ewidencji (...) Ośrodka (...) w dniu 20 maja 2013 roku pod nr 617.4- (...), stanowiącej integralną część niniejszego postanowienia, zgodnie
z przeznaczeniem należących do uczestnika urządzeń przesyłowych energii elektrycznej przebiegających przez tę nieruchomość.

W punkcie 2. Sąd I instancji zasądził od uczestnika na rzecz kwotę 3.702,00 zł tytułem jednorazowego wynagrodzenia z tytułu obciążenia nieruchomości opisanej w punkcie 1. służebnością przesyłu.

W punkcie 3. Sąd Rejonowy oddalił wniosek o zasądzenie wynagrodzenia z tytułu obciążenia nieruchomości służebnością przesyłu w pozostałej części.

Sąd I instancji w punktach 4. i 5. przedmiotowego postanowienia orzekł o kosztach procesu.

Powyższe orzeczenie zapadło na podstawie poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, z których w zakresie objętym zarzutami apelacyjnymi wynika, co następuje:

Wnioskodawczyni B. M. (1) jest właścicielką nieruchomości położonej
w B. gmina S., stanowiącej działki oznaczone numerami ewidencyjnymi (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Sieradzu Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...).

Przez opisaną nieruchomość przebiega linia wysokiego napięcia (110 kV). Na działce wnioskodawczyni nie posadowiono żadnego słupa energetycznego. Linia rozpięta jest nad działką, wsparta na słupach usytuowanych na sąsiednich nieruchomościach.

Wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na działkach wnioskodawczyni o nr (...)dla linii elektroenergetycznej 110 kV w pasie technologicznym o po w. 0,1453 ha wynosi 3.702,00 zł. Nieruchomość wnioskodawczyni położona jest na terenie, dla którego brak planu zagospodarowania przestrzennego miasta.
W obowiązującym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy S., zatwierdzonym Uchwałą Rady Gminy S.Nr (...) z dnia 23 października 2001 roku przedmiotowa nieruchomość posiada przeznaczenie - projektowany zbiornik wodny - (...).

Dla II wariantu, który przyjmuje powierzchnię pasa oddziaływania linii energetycznej na 0.0808 ha łączna kwota wynagrodzenia za służebność przesyłu wynosiłaby 1.684,15 zł, a za ograniczenie korzystania z nieruchomości kwotę 510,34 zł. Łączna kwota wynagrodzenia wynosiłaby w wariancie II w zaokrągleniu 2.195,00 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, a także opinii biegłych z zakresu energetyki, geodezji oraz szacowania wartości nieruchomości, które zdaniem Sądu jako jasne i logiczne były w pełni przydatne do ustalenia stanu faktycznego.

Na podstawie art. 305 ¹ k.c. oraz art. 305 ² § 2 k.c. Sąd Rejonowy orzekł w punkcie 1.
o ustanowieniu służebności przesyłu.

W zakresie ustalenia wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu Sąd Rejonowy oparł się na ustaleniach biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości B. M. (2). Sąd zaznaczył, że biegła ustaliła wartość służebności przesyłu, uwzględniając faktycznie zajęty przez przedsiębiorstwo energetyczne obszar. Sąd wskazał, że biegła uwzględniła charakter nieruchomości, obszar, wartość rynkową przed obciążeniem służebnością przesyłu oraz obniżenie wartości nieruchomości związane z ustanowieniem służebności przesyłu i faktycznym ograniczeniem w sposobie korzystania przez właściciela nieruchomości. Sąd zwrócił uwagę, że biegła uwzględniła także fakt, że na nieruchomości wnioskodawcy nie ma żadnych trwałych naniesień związanych z linią elektroenergetyczną 110 kV. Sąd podkreślił, że stan techniczno - użytkowy nieruchomości wnioskodawczyni nie pogorszył się po wybudowaniu linii. Sąd stwierdził, że biegła podała, że napowietrzna sieć energetyczna wysokiego napięcia powoduje ograniczenie w sadzeniu drzew pod pasem technologicznym o pow. 1453m2. Następnie zaakcentował, że wnioskodawczyni nie poniosła szkody z tytułu zmiany przeznaczenia gruntów, gdyż nadal uprawia je rolniczo.

Sąd I instancji wskazał, że istotną przesłanką mającą znaczenie przy ustaleniu wynagrodzenia za służebność przesyłu jest przeznaczenie nieruchomości. Lokalizacja działek wnioskodawczyni, przeznaczenie ich pod zbiornik przeciwpowodziowy zapisane w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy S., mają decydujący wpływ na wartość jednostkową, dlatego Sąd uznał, iż oszacowana przez biegłą wartość wynagrodzenia w wysokości 3.702,00 zł za ustanowienie służebności przesyłu, zawiera elementy rekompensaty za ograniczenie w korzystaniu z nieruchomości i ekwiwalent za wyrażenie zgody i prawo do korzystania z gruntu przez (...) w latach eksploatacji linii energetycznej.

Sąd Rejonowy stwierdził, że wzory i sposoby wyliczenia wynagrodzenia proponowane przez pełnomocnika wnioskodawczyni nie są adekwatne do przedmiotowej nieruchomości, ani nie mają podstawy prawnej. Sąd podkreślił, że biegła B. M. (2) przyjęła jako podstawę obliczeń wynagrodzenia wzory zaproponowane przez Instytut (...)
w O., który jest ciałem doradczym dla stowarzyszeń rzeczoznawców majątkowych. Sąd zauważył, że przyjęty przez biegłą wzór oparty jest na nocie przyjętej około 5 lat temu przez instytut i aktualnej do dnia dzisiejszego. Następnie stwierdził, że wzór będący podstawą obliczeń wynagrodzenia, zaproponowany przez pełnomocnika wnioskodawczyni, nie ma oparcia w żadnej nocie. Sąd wyjaśnił, że wyliczona przez pełnomocnika wnioskodawczyni kwota wynagrodzenia w kwocie 45.770.00 zł w odniesieniu do powierzchni służebności
w wysokości 1453 m ² powodowałaby, że cena 1 m gruntu wynosiłaby 31.050,00 zł a cena jednego hektara gruntu wynosiłaby 315.000,00 zł. Zdaniem Sądu obrazuje to absurd zaproponowanych wyliczeń, bowiem oczywistym jest, że wartość wynagrodzenia za służebność nie może być wyższa niż wartość rynkowa gruntów. Kolejno podkreślił, że aktualna cena rynkowa 1 ha gruntów rolnych klasy V wynosi 16.000,00 zł. Sąd zaznaczył, że biegła B. M. (2) przyjęła i tak wyższą kwotę za 1 ha, mianowicie 42.108,00 zł w odniesieniu do tej części nieruchomości, która ma być zajęta pod zbiornik wodny.

Z tych względów Sąd Rejonowy uznał, że wniosek o zasądzenie wynagrodzenia ponad kwotę 3.702,00 zł, jako nie zasługujący na uwzględnienie, należało oddalić. Wnioskodawczyni domagała się zasądzenia jednorazowego wynagrodzenia w kwocie 48.000,00 zł. Z opinii biegłej wynika, że cena 1 ha gruntów rolnych klasy V wynosi 16.000,00 zł. W sytuacji, gdy działka wnioskodawcy o nr (...)ma powierzchnię 3,600 ha wysokość żądanego wynagrodzenia, ponad trzykrotnie przewyższającego wartość gruntu, Sąd potraktował jako rażąco zawyżoną.

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 520 § 3 k.p.c.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziła się wnioskodawczyni, która zaskarżyła je w punktach 2. i 3. Przedmiotowemu postanowieniu zarzuciła naruszenie:

- art. 233 k.p.c. poprzez oparcie rozstrzygnięcia w zakresie wysokości wynagrodzenia należnego wnioskodawcy o opinię biegłego rzeczoznawcy majątkowego, podczas gdy opinia ta jest nierzetelna gdyż została oparta na wybiórczym potraktowaniu przez biegłego przeznaczenia nieruchomości Wnioskodawcy w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy S., z którego to dokumentu wynika, iż działki o numerach (...) obręb 4 w miejscowości B. leżą na terenie posiadającym między innymi przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniowo usługową (pismo z dnia 07.10.2011r. Urzędu Gminy S. w aktach sprawy) i jako takie przeznaczenie winno być wycenione w opinii. W konsekwencji doprowadziło to do przyznania wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu w znacznie zaniżonej wysokości.

- art. 233 k.p.c. poprzez błędną ocenę materiału dowodowego i oparcie rozstrzygnięcia
w zakresie wysokości wynagrodzenia należnego wnioskodawcy o opinię biegłego rzeczoznawcy majątkowego, podczas gdy opinia i określenie wysokości wynagrodzenia nie uwzględnia zmniejszenia wartości nieruchomości i dalszego z niej korzystania, podczas gdy wartość ta winna być zaliczona w poczet wynagrodzenia przyznanego z tytułu ustanowienia służebności przesyłu, na co wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 08 września 2011r., sygnatura akt III CZP 43/11.

W konkluzji skarżąca wniosła o zmianę orzeczenia w zaskarżonej części poprzez przyznanie wnioskodawcy wynagrodzenia, w którego skład wejdzie odszkodowanie za obniżenie całości wartości nieruchomości na skutek lokalizacji urządzeń elektroenergetycznych i dalszego korzystania z nieruchomości przy uwzględnieniu przeznaczenia działki na tereny mieszkaniowo usługowe. Ponadto wniosła o zasądzenie od uczestnika na jej rzecz kosztów postępowania w apelacyjnego wg norm prawem przepisanych. Alternatywnie apelująca wniosła o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Przepis art. 233 § 1 k.p.c. przyznaje Sądowi swobodę w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy może być uznany za usprawiedliwiony, jeżeli Sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki,
z zasadami wiedzy, bądź z doświadczeniem życiowym. Sprzeczność istotnych ustaleń Sądu
z treścią zebranego w sprawie materiału zachodzi bowiem jedynie wtedy, gdy powstaje dysharmonia pomiędzy materiałem zgromadzonym w sprawie, a konkluzją, do jakiej dochodzi sąd na jego podstawie. Sprzeczność ta występuje zatem w sytuacji, gdy z treści dowodu wynika co innego, niż przyjął sąd, gdy pewnego dowodu nie uwzględniono przy ocenie, gdy sąd przyjął pewne fakty za ustalone, mimo że nie zostały one w ogóle lub niedostatecznie potwierdzone, gdy sąd uznał pewne fakty za nieudowodnione, mimo że były ku temu podstawy oraz gdy ocena materiału dowodowego koliduje z zasadami doświadczenia życiowego lub regułami logicznego rozumowania, co oznacza, że Sąd wyprowadza błędny logicznie wniosek z ustalonych przez siebie okoliczności. Ponadto pamiętać należy, że w sytuacji, gdy z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, chociażby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne (vide: postanowienie SN z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99, wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., sygn. II CKN 817/00). Co do zasady, wykazanie przez stronę, że Sąd naruszył art. 233 § 1 k.p.c. oraz że fakt ten mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może być zastąpione odmienną interpretacją dowodów zebranych w sprawie, chyba że strona jednocześnie wykaże, iż ocena dowodów przyjęta przez Sąd za podstawę rozstrzygnięcia przekracza granice swobodnej oceny dowodów (vide: wyrok SN z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, OSNC 2000/10/189, Biul. SN 2000/6/13, Wokanda 2000/7/10). Oznacza to, że postawienie zarzutu naruszenia tego przepisu nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego przyjętego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów; skarżący może tylko wykazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że Sąd rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiarygodności i mocy dowodów i że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000/7-8/139, Biul. SN 2000/5/11 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2005 r., IV CK 387/04, Lex nr 1771263).

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez oparcie rozstrzygnięcia w zakresie wysokości wynagrodzenia należnego wnioskodawcy o nierzetelną opinię biegłego rzeczoznawcy majątkowego wskazać należy, że nie może on odnieść skutku. Apelująca zarzuca, iż biegła nie uwzględniła faktu, że stanowiące jej własność nieruchomości leżą na terenie posiadającym między innymi przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniowo usługową, co wynika z pisma z dnia 7 października 2011 roku Urzędu Gminy S.. Tymczasem trzeba zwrócić uwagę, że biegła oparła się na późniejszym dokumencie wydanym przez Urząd Gminy S. w dniu 3 lipca 2013 roku (k. 124). Zgodnie z tym drugim pismem pas ochronny od linii 110 kV przebiegający po działkach nr ewid. 117/1 i 118/1, obręb. geod. 4 w miejscowości B., gmina S., leży na terenie przeznaczonym pod projektowany zbiornik wodny (...). W związku z tym należy po pierwsze zaakcentować, że w myśl art. 316 § 1 k.p.c. w zw. art. 13 § 2 k.p.c. po zamknięciu rozprawy sąd wydaje postanowienie, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Oznacza to, że Sąd I instancji wydając postanowienie co do istoty sprawy powinien oprzeć się na najnowszym dostępnym mu materiale dowodowym. Sąd Rejonowy w przedmiotowym zakresie wydał swoje rozstrzygnięcie na podstawie opinii B. M. (2), która z kolei oparła się na bardziej aktualnym dokumencie dotyczącym przeznaczenia gruntów wnioskodawczyni. Po drugie, należy podkreślić, że pismo z dnia 3 lipca 2013 roku jest bardziej precyzyjne, ponieważ dotyczy przeznaczenia nie całych działek nr (...), lecz nieruchomości apelującej w zakresie pasa ochronnego od linii 110 kV. Dlatego też Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, iż Sąd I instancji prawidłowo ustalił wartość wynagrodzenia przysługującego wnioskodawczyni, bazując w tej mierze na kompletnej i aktualnej opinii biegłej z zakresu szacowania nieruchomości.

Sąd II instancji za niezasadny uznał także zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie zmniejszenia wartości nieruchomości i dalszego z niej korzystania. Trzeba stwierdzić, że skarżąca nie wskazała w apelacji, z czego miałoby wynikać uchybienie Sądu Rejonowego polegające na przyznaniu zbyt niskiego wynagrodzenia z tytułu obciążenia nieruchomości służebnością przesyłu. Poza omówionym powyżej zarzutem pominięcia przez biegłą przeznaczenia gruntów pod zabudowę mieszkalną apelująca nie podniosła żadnych dodatkowych zarzutów, a zatem Sąd Okręgowy uznał stanowisko skarżącej za pozbawioną merytorycznych podstaw polemikę z prawidłowo ustalonym przez Sąd I instancji stanem faktycznym. Na marginesie należy zaznaczyć, że Sąd Rejonowy wyczerpująco wymienił
w uzasadnieniu powody, dla których przyznał pełną moc dowodową opinii biegłej B. M. (2). Sąd Okręgowy w całości podziela zapatrywanie Sądu I instancji i nie widzi potrzeby jego dalszego powielania. Tytułem uzupełnienia trzeba zauważyć, że wartość służebności przesyłu oraz odszkodowanie ustala się w odniesieniu do zajętego przez przedsiębiorstwo energetyczne obszaru. Z kolei obszar ten zgodnie ze „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy S.” jest przeznaczony pod projektowany zbiornik wodny (...). Nie można więc rozciągać zasięgu służebności przesyłu na całą nieruchomość, tylko dlatego, że jej pozostała część nie będąca w obszarze służebności jest przeznaczona pod budownictwo mieszkaniowe.

Konsekwencją nieuwzględnienia powyższych zarzutów było również stanowisko Sądu Okręgowego, zgodnie z którym niezasadne jest dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego rzeczoznawcy majątkowego. Zgodnie z art. 217 § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd pomija dowody, jeżeli okoliczności sporne zostały dostatecznie wyjaśnione. Sąd II instancji uznał, że kwestia wynagrodzenia wnioskodawczyni została należycie ustalona w oparciu o rzetelną i niebudzącą wątpliwości z punktu widzenia logiki i doświadczenia życiowego opinię biegłej B. M. (2).

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., o czym orzekł w punkcie 1) sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2) na podstawie art. 520 § 2 w zw. z § 7 pkt 3, § 12 ust. 1 pkt 1 i § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
z urzędu (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. Nr 490.), zasądzając je od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania.