Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 czerwca 2017r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSO Marcin Rudnik

Protokolant: sekr. sąd. Patrycja Tokarek

przy udziale Prokuratura Prokuratury Rejonowej w Poddębicach Moniki Miłosz

po rozpoznaniu w dniu 21 czerwca 2017r.

sprawy G. S.

oskarżonego o czyn z art. 178a § 4 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą
w P. z dnia 12 kwietnia 2017r. wydanego w sprawie VII K 164/16

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

2.  zwalnia oskarżonego z obowiązku poniesienia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym obciążając nimi Skarb Państwa.

Sygn. akt II Ka 110/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2017 roku wydanym w sprawie VII K 164/16 Sąd Rejonowy w Łasku VII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w P. uznał G. S. za winnego popełnienia czynu wyczerpującego dyspozycję art. 178a § 4 kk polegającego na tym, że: w dniu 19 czerwca 2016 roku w miejscowości B., gm. W., woj. (...), kierował w ruchu lądowym motorowerem marki V. o numerze rejestracyjnym (...), znajdując się w stanie nietrzeźwości wyrażającym się zawartością 1,13 mg/dm ³ alkoholu w wydychanym powietrzu, przy czym czynu tego dopuścił się w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 10 lat, orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Łodzi dla Ł. VI Wydziału Karnego z dnia 09 marca 2009 r. sygn. VI K 356/07 w związku ze skazaniem za przestępstwo z art. 177 § 1 kk w zw. z art. 178 § 1 kk i art. 244 kk w zw. z art. 11 § 2 kk oraz będąc wcześniej dwukrotnie prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, i za ten czyn na podstawie art. 178a § 4 kk wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności. Ponadto na podstawie art. 42 § 3 kk Sąd meriti orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, a na podstawie 43a § 2 kk orzekł wobec oskarżonego świadczenie pieniężne w kwocie 1000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej oraz na podstawie art. 43b kk orzekł podanie wyroku do publicznej wiadomości poprzez wywieszenie odpisu wyroku na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Miasta w W. przez okres 30 dni, zaś od zapłaty kosztów sądowych zwolnił oskarżonego i przejął je na rachunek Skarbu Państwa.

W ustawowym terminie apelację od tego wyroku wniósł oskarżony, który zaskarżył wyrok w części – w zakresie rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych. Podniósł, że wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności winno być warunkowo zawieszone. Wskazał, że wymierzone kary są zbyt surowe, a podobna sytuacja dotyczy także orzeczonego środka karnego w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów oraz wysokości zasądzonego świadczenia. Podczas rozprawy apelacyjnej skarżący podniósł, że tak naprawdę jechał prywatną drogą brata prowadzącą z bramy prosto w pole i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, jak również o zmniejszenie zakazu prowadzenia pojazdów oraz orzeczonego świadczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Rażąca niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu kary zachodzi wtedy, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych za przepisane mu przestępstwo nie koresponduje należycie ze stopniem społecznej szkodliwości czynu oraz nie realizuje w wystarczającej mierze celu kary w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, z jednoczesnym uwzględnieniem faktu, że wymiar represji musi być proporcjonalny do stopnia zawinienia, co stanowi gwarancję realizacji celów zapobiegawczych i wychowawczych kary w zakresie prewencji indywidualnej.

Rażąca niewspółmierność kary, o której mowa w art. 438 pkt 4 kpk zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd I instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 kk oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego. Na gruncie cytowanego przepisu nie chodzi bowiem o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnice ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – „rażąco” niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu niedającym się wręcz zaakceptować (za: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 lipca 2000 r. wydany w sprawie II AKa 116/00, Prok. I Prawo 2002/1/29). Zarzut zaś niewspółmierności kary, aby był zasadny, musi dotyczyć rażącej niewspółmierności, a więc nie nadającej się do zaakceptowania (por.: wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 14 marca 2001roku wydany w sprawie II AKa 55/01, Prok. I Prawo 2001/10/21).

W przedmiotowej sprawie w pierwszej kolejności należy stwierdzić, że Sąd I instancji w sposób całkowicie prawidłowy ustalił, iż stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego oraz stopień zawinienia są znaczne. Ocena stopnia społecznej szkodliwości zależy od oceny wielu czynników, które wymienione zostały w art. 115 § 2 k.k., a która to ocena dokonywana musi być w każdej sprawie, ustalony bowiem stopień warunkuje także możliwość procedowania w danej sprawie. Nie stanowią bowiem przestępstwa czyny, których społeczna szkodliwość jest znikoma. Wpływ na tę ocenę mają okoliczności natury przedmiotowej jak: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiar wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, waga naruszonych przez sprawcę obowiązków, rodzaj naruszonych reguł ostrożności oraz stopień ich naruszenia, a także okoliczności natury podmiotowej jak postać zamiaru albo brak zamiaru dokonania czynu zabronionego, motywacja sprawcy.

Zdaniem Sądu Okręgowego prawidłowa analiza wszystkich okoliczności ujawnionych w toku rozprawy prowadzi do stwierdzenia, iż zarzucany oskarżonemu G. S. czyn charakteryzuje się znacznym stopniem społecznej szkodliwości. W pierwszym rzędzie należy zauważyć, że oskarżony w momencie czynu znajdował się w stanie nietrzeźwości znacznie wykraczającym poza przewidziane dopuszczalne stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu. Inaczej należałoby ocenić sprawcę, który w minimalnym stopniu przekroczył poziom 0,25 mg/dm ³ alkoholu w organizmie czyniący jego zachowanie przestępstwem, a inaczej kierowcy, który ponad czterokrotnie przekroczył tenże poziom. Stężenie alkoholu w organizmie G. S. (1,13 mg/dm ³ przy pierwszym badaniu, a kolejne wykazały tendencję wzrostową) wskazuje, że poruszał się on motorowerem po drodze publicznej po spożyciu wcześniej znacznej ilości alkoholu, co potęgowało stwarzane przez niego zagrożenie.

Natomiast określając stopień zawinienia koniecznym jest ustalenie wszystkich przesłanek przypisania winy, a zatem: dojrzałości sprawcy i jego poczytalności, rozpoznawalności bezprawności czynu oraz braku anormalnej sytuacji motywacyjnej występującej w nasileniu uniemożliwiającym wymaganie od sprawcy dania posłuchu normie prawnej. W niniejszej sprawie nie podlega dyskusji, iż wszystkie wymienione wyżej okoliczność wskazują, iż stopień zawinienia G. S. jest znaczny, co prawidłowo ustalił Sąd I instancji. Oskarżony jako 46 – letni mężczyzna był w stanie rozpoznać znaczenie swojego postępowania i nim pokierować, a przy tym nie podnoszono w toku procesu jakichkolwiek wątpliwości co do jego poczytalności. Jednocześnie Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że oskarżony nie znajdował się w szczególnej sytuacji motywacyjnej, w przedmiotowej sprawie oskarżony nie wskazał z jakiego powodu prowadził skuter w stanie nietrzeźwości.

Tym samym należy się obecnie odnieść do kwestii wymierzonej oskarżonemu kary.

Przy wymiarze kary za przypisane oskarżonemu przestępstwo trzeba mieć na względzie to, że bezpieczeństwo i porządek na drogach w dużym stopniu zależą od stosowania właściwej represji, która powinna stanowić jeden z istotnych elementów zwalczania i zapobiegania tej kategorii przestępstw. Kara jednakże winna być adekwatna do zaistniałego czynu, uwzględniać stopień jego szkodliwości społecznej, a jednocześnie spełniać cele prewencji indywidualnej i generalnej. Nadmierna surowość kar nie przynosi oczekiwanych rezultatów resocjalizacyjnych, a wręcz przeciwnie, stwarza ona poczucie pokrzywdzenia i odczucie niesprawiedliwości u odbywającego karę. Jedną z naczelnych zasad wymiaru kary jest bowiem zasada prewencji indywidualnej, przy uwzględnieniu wszelkich okoliczności osobistych sprawcy oraz wpływu wymiaru kary na dalsze jego postępowanie.

W takim ujęciu uznać należy, że Sąd meriti wnikliwie przeanalizował i odpowiednio uwzględnił okoliczności, jakie wpłynęły na wymiar orzeczonej wobec G. S. kary (pod którym to pojęciem należy także rozumieć środki karne).

Sąd Okręgowy w pełni aprobuje rozważania organu I instancji w tym zakresie. Oskarżony G. S. bowiem prowadził pojazd mechaniczny w stanie nietrzeźwości, a przy tym dopuścił się czynu wyczerpującego dyspozycję art. 178a § 4 k.k. z uwagi na prowadzenie skutera w stanie nietrzeźwości w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 10 lat, orzeczonego wyrokiem Sądu Rejonowego w Łodzi dla Ł. VI Wydziału Karnego z dnia 09 marca 2009 r. sygn. VI K 356/07 w związku ze skazaniem za przestępstwo z art. 177 § 1 kk w zw. z art. 178 § 1 kk i art. 244 kk w zw. z art. 11 § 2 kk oraz będąc wcześniej trzykrotnie (na co słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji w uzasadnieniu orzeczenia) prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości. Dotychczasowe wyroki skazujące nie wpłynęły w żaden sposób na oskarżonego, nie skłoniły go w jakikolwiek sposób do zaprzestania prowadzenia pojazdów mechanicznych w stanie nietrzeźwości, a przy tym G. S. całkowicie zlekceważył orzeczony wobec niego zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, o którym doskonale wiedział, bowiem uczestniczył w rozprawie, na której został wydany wyrok, na mocy którego go orzeczono. Poza tym jak już wyżej wskazano prowadził on pojazd mechaniczny w stanie znacznej nietrzeźwości, wynoszącej aż 1,13 mg/dm ³ alkoholu w wydychanym powietrzu. Co również ważne spożyty alkohol miał widoczny wpływ na reakcje jego organizmu, o czym świadczy sposób jazdy G. S., na który zwrócili uwagę funkcjonariusze Policji i co skutkowało poddaniem go kontroli. Można mówić o dużym szczęściu, że nie doszło do tragicznego w skutkach wypadku. W świetle tych okoliczności orzeczona wobec niego kara pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku w żadnym razie nie jawi się jako surowa, a tym bardziej rażąco surowa, mimo nawet takich okoliczności łagodzących, jak stosunkowo krótki odcinek drogi pokonany przez niego oraz fakt, iż poruszał się motorowerem. Trzeba przy tym podkreślić, iż nie ma najmniejszych wątpliwości, że wbrew twierdzeniom skarżącego poruszał się on drogą publiczną. Sam zresztą przyznał w swoich wyjaśnieniach, iż przejechał ulicę poruszając się skuterem. Odnosząc się natomiast do zarzutu podniesionego w apelacji podkreślić trzeba, iż w przedmiotowej sprawie brak było możliwości skorzystania z instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary. W obecnie obowiązującym brzmieniu (od 01 lipca 2015 roku) ustawodawca wykluczył możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec sprawcy, który dopuścił się przestępstwa będąc wcześniej skazanym na karę pozbawienia wolności. W tym konkretnym przypadku G. S. był zaś trzykrotnie skazywany właśnie na taką karę, a przy tym skazania te nie uległy zatarciu. Stąd zmiana orzeczenia w kierunku postulowanym przez skarżącego nie mogła nastąpić z uwagi choćby na brak takiej możliwości w świetle obowiązujących obecnie przepisów.

Poza dyskusją pozostaje też wymiar orzeczonego w stosunku do oskarżonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w strefie ruchu lądowego. Zgodnie z art. 42 § 3 kk w razie skazania za przestępstwo z art. 178a § 4 kk Sąd zobligowany jest orzec dożywotni zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami. Takie rozstrzygnięcie z uwagi na obligatoryjny charakter musiało znaleźć się w wyroku, a jego brak stanowiłby o naruszeniu prawa materialnego, tym bardziej, iż w sprawie tej nie może być w ogóle mowy o zaistnieniu wyjątkowego wypadku uzasadnionego okolicznościami, skoro G. S. poruszał się pojazdem mechanicznym w stanie znacznej nietrzeźwości, a przy tym jego jazda nie wynikała z żadnej szczególnej sytuacji motywacyjnej. Wskazać przy tym należy, że oskarżony z ewentualnej dotkliwości takiego zakazu winien zdawać sobie sprawę, skoro był wcześniej kilkakrotnie skazywany za czyny przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji i każdorazowo wymierzano mu środek w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, przy czym ostatni raz na okres 10 lat, a przy tym u G. S. wytworzyło się niczym nieuzasadnione przekonanie, że wobec niego zakaz prowadzenia pojazdów nie obowiązuje. Także wymiar świadczenia pieniężnego w kwocie 10.000 złotych nie może być uznany za rażąco niewspółmierny, skoro organ ferujący zaskarżony wyrok w świetle art. 43a § 2 kk. ustalił go na minimalnym poziomie obowiązującym w dacie dokonania przypisanego oskarżonemu czynu.

Reasumując Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia apelacji oskarżonego, a jednocześnie nie stwierdził zaistnienia przesłanek z art. 439 kpk i art. 440 kpk, których wystąpienie nakazywałoby wzruszenie zaskarżonego wyroku, w związku z czym na podstawie art. 437§1 kpk utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

Jednocześnie w oparciu o art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego z obowiązku poniesienia kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym obciążając nimi Skarb Państwa. Zdaniem Sądu odwoławczego za takim rozstrzygnięciem przemawia sytuacja materialna G. S., który nie posiada majątku i źródeł dochodów oraz pozostaje na utrzymaniu brata.