Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

Przewodniczący

-

sędzia Jacek Klęk (spr.)

Sędziowie

-

Marek Podwójniak

-

Aneta Świniarska

Protokolant

-

st. sekr. sąd. Monika Grzelakowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 215/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Zduńskiej Woli opublikowany 4 czerwca 2024 r. w sprawie II K 153/23.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Apelacja obrońcy oskarżonego (I.a i I.b):

Naruszenie przepisów prawa procesowego, które to miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia, a mianowicie:

a)  art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k., poprzez zaniechanie wnikliwego zbadania materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i ograniczenie się wyłącznie do zaakceptowania dowodów przemawiających na niekorzyść oskarżonego, w tym oparciu się przez Sąd na kwestionowanej przez obrońcę oskarżonego opinii biegłego z zakresu mechanoskopii i traseologii, w sytuacji istnienia wątpliwości w zakresie przebiegu zdarzenia, w szczególności co do przyczyn wypadnięcia z pojazdu przez pokrzywdzoną, braku jednoznaczności co do historii pojazdu pokrzywdzonej i jego uprzedniej szkodowości oraz ich wpływu na stopień zawinienia sprawcy i odpowiedzialność karną oskarżonego, a uzupełnienie postępowania dowodowego przez Sąd I instancji było konieczne, bowiem może wpływać na kwalifikację prawną popełnionego przez oskarżonego czynu,

b)  art. 193 § 1 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170 § 1 pkt 5 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k. poprzez oddalenie przez Sąd jedynego wniosku dowodowego obrońcy oskarżonego z dnia 25 lipca 2023 r. w postaci przeprowadzenia dowodu z uzupełniającej opinii biegłego z zakresu mechanoskopii i traseologii, kiedy to opinia główna nie realizowała w pełni postanowienia prokuratury i budziła liczne wątpliwości oraz poprzez oddalenie wniosku o zwrócenie się do (...) o nadesłanie informacji o ewentualnej szkodowości pojazdu (...) (wniosek złożony jeszcze na etapie przygotowawczym), podczas gdy przeprowadzenie tego dowodu miało wykazać, iż pasy bezpieczeństwa w pojeździe pokrzywdzonej nie były sprawne i istnieje duże prawdopodobieństwo, że pojazd ten w przeszłości mógł mieć uszkodzone m.in. pasy bezpieczeństwa w wyniku uczestnictwa w zdarzeniu drogowym, w konsekwencji doszło do pominięcia dowodu kluczowego dla stwierdzenia ww. okoliczności, a który to w żadnym wypadku nie zmierzał do przedłużenia postępowania i był jedynym wnioskiem dowodowym obrony, a brak przeprowadzenia jedynego dowodu w sposób realny ograniczyło prawo do obrony oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty obrońcy wymagają uporządkowania. Otóż skarżąca podnosząc zarzuty sprecyzowane w pkt. I.a i I.b zmierza do wykazania wadliwości procedowania sądu meriti, mającego w jej mniemaniu wpływ na treść kwestionowanego orzeczenia, a sprowadzającego się do bezpodstawnego oddalenia wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego z zakresu mechanoskopii. Zarzuty te w istocie pomijają kluczowe dla kwestionowania dopuszczalności uznania opinii biegłego za wiarygodną zagadnienie jej jasności, niesprzeczności i pełności. Zarzut obrazy art. 7 k.p.k. w odniesieniu do dowodu z opinii biegłego jest zarzut em wtórnym. Kwestionując uznanie opinii biegłego za wiarygodną wymaga wykazania podstaw do jej uzupełnienia. To samo dotyczy wniosku dowodowego składanego przez stronę w toku postępowania a postulującego dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej – rolą strony wnoszącej pozostaje tu wykazanie okoliczności z art. 201 k.p.k. Warunku tego skarżąca nie dopełniła ani składając apelację ani „jedyny wniosek dowodowy” z k. 363, który faktycznie dot. dwóch różnych źródeł i środków dowodowych. Skoro, w założeniu skarżącej, sąd I instancji oparł swoje ustalenia o niepełną i wewnętrznie sprzeczną opinię, to tym samym dokonał na jej podstawie błędnych ustaleń faktycznych. Tak więc zarzut obrazy art. 201 k.p.k. jest zarzutem o charakterze pierwotnym, którego następstwem mogą być błędy w ustaleniach faktycznych. Skarżąca w uzasadnieniu wniosku dowodowego wskazała na źródła wątpliwości w postaci:

a)  „opinii z zakresu medycyny sądowej”, wskazując, że zawiera jednoznacznych informacji aby na ciele pokrzywdzonej widniały zatarcia od pasów bezpieczeństwa;

b)  opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego – w zakresie dywagacji odnośnie do przyczyn wypięcia klamry pasa bezpieczeństwa kierowcy (...) z zamka;

c)  stanu pasa bezpieczeństwa przy fotelu pasażera samochodu (...) w wypadku, w oparciu o co skarżąca stawia tezę o tym, że w przeszłości (...) uczestniczył w zdarzeniu drogowym, w wyniku którego doszło do uszkodzenia obydwu pasów bezpieczeństwa, co mogło doprowadzić „do wypięcia się pasa bezpieczeństwa z klamry przy siłach działających w skutek wypadku”;

d)  tezą z pkt. c skarżąca uzasadniała konieczność zasięgnięcia informacji z (...), co do historii szkód z udziałem smarta, w szczególności celem uzyskania „informacji czy wcześniej ww. pojazd uczestniczył w zdarzeniach, w których uległy uszkodzeniu pasy bezpieczeństwa”.

Sąd Rejonowy oba wnioski oddalił, przy decyzję tę, w realiach niniejszego podstępowania, należy ocenić jako słuszną. Po pierwsze – dotarcie poprzez informację od (...) do informacji o ewentualnych szkodach w smarcie nie ma żadnego znaczenia. Istotnym jest bowiem nie to czy jakiekolwiek urządzenia zaistniały, ale to czy, w sytuacji ich zaistnienia, naprawę wykonano w sposób gwarantujący prawidłowe działanie pasów bezpieczeństwa (w praktyce czy dokonano wymiany pasów na nowe w sposób zgodny ze sztuką). Takich zaś danych informacja z (...) odnośnie do szkodowości nie dostarczyłaby.

Po wtóre – i to jest kluczowe – skarżąca formułując wniosek dowodowy, którego wadliwe oddalenie zarzuca sądowi wprost wskazała, że zmierza do ustalenia odnośnie do pasa kierującej smartem, tego czy mnogo dojść „do wypięcia się pasa bezpieczeństwa z klamry przy siłach działających w skutek wypadku”. To oznacza, że skarżąca nie kwestionuje faktu, iż pokrzywdzona użyła pasa bezpieczeństwa zgodnie z jego przeznaczeniem, a jedynie podnosi wątpliwości odnośnie do sprawności pasa, a ścisłej zwijacza i mechanizmu zamka. Skarżąca nie przyjmuje do wiadomości opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej, co do tego, że zablokowanie zwijacza przy rozwiniętym pasie jest normalny następstwem zadziałania sił oddziaływujących na zwijacz pasa podczas wypadku. Skarżąca nie przyjmuje do wiadomości i tego, że biegły K. B. wskazał na ślady dowodzące tego, że pokrzywdzona była zapięta pasem bezpieczeństwa (zatarcie pasa w obrębie prowadnicy, zablokowanie wysuniętego pasa), jak i stwierdził, że nie ujawniono śladów typowych dla niezapięcia pasa dla zderzenia w jakim uczestniczył (...) (brak uszkodzenia kierownicy, brak uszkodzenia szyby czołowej). Ma to istotne znaczenie, bowiem dowodzi zadziałania mechanizmu pasa bezpieczeństwa podczas zdarzenia, które tłumaczy nie tyle rozwinięcie pasa, co zablokowanie go w tej pozycji rozwiniętej przez zwijacz. Skarżąca wątpliwości argumentuje faktem wypadnięcia w przebiegu zdarzenia pokrzywdzonej z pojazdu ale przemilcza to, że wyjaśnia to konstrukcja pojazdu (otwarty dach), co przy siłach działających na ciało pokrzywdzonej podczas zdarzenia (wspomniane wielowektorowe siły) doprowadziło do wysunięcia się go spod zablokowanego, rozwiniętego w chwili uderzenia przodu smarta w barierę energochłonną i następczego niekontrolowanego przemieszczania się pojazdu (z odziaływaniem sił wielowektorowych) pomiędzy uderzeniem w barierą a usytuowaniem powypadkowym). Na powyższe wskazał biegły K. B. odwołując się do konstrukcji smarta (pojazd z oknem dachowym – protokół oględzin smarta k. 62v, oraz (...), (...), (...), (...), (...), (...) z nośnika k. 66, a także (...)-212 nośnika z k. 107 będącego załącznikiem do protokołu oględzin miejsca wypadku drogowego z k. 7-10).

Skarżąca ma racje, że opinia specjalisty medycyny sądowej (k. 287-289) nie jest rozstrzygająca – tyle że biegły Z. K. wskazał, iż brak na ciele pokrzywdzonej charakterystycznych dla zadziałania zapiętych pasów bezpieczeństwa obrażeń (pkt. II wniosków opinii) musi być oceniany w kontekście sił działających na ciało pokrzywdzonej podczas zdarzenia, odwołując się w tym zakresie do opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego, której w tym zakresie skarżąca nie kwestionuje.

Oczywiście żadna ze wskazanych opinii nie precyzuje okoliczności wypięcia klamry pasa kierowcy smarta z zamka. Skoro jednak skarżąca składając wniosek o opinię uzupełniającą nie kwestionowała tego, że pokrzywdzona zapięła pas, w ocenie Sądu Okręgowego, to okoliczność ta nie czyni podniesionego przez nią zarzutu, w odniesieniu do oddalenia przedmiotowego wniosku zasadnym. Wszak dalsze ustalenia były możliwe ale nie mogły mieć wpływu na treść rozstrzygnięcia. Wypięcie klamry pasa bezpieczeństwa z zamka mogło być następstwem nie tylko okoliczności opisanych w opinii przez K. B. (mającej w tym zakresie, co biegły zastrzegł wprost, charakter jedynie hipotetyczny), ale i następstwem uderzenia jakiegokolwiek przedmiotu w zamek podczas działania na pojazd, a więc i ciało pokrzywdzonej oraz ogół przewożonych w smarcie rzeczy ruchomych, wielowektorowych sił o znacznych wartościach. Doświadczenie życiowe wskazuje, że wypinacz zamka samochodowego pasa bezpieczeństwa wymaga użycia stosunkowo niewielkiej siły, jest łatwo dostępny, a przy tym na tyle duży, iż nie można wykluczyć uderzenia w niego, w przebiegu zdarzenia skutkującego zdziałaniem mechanizmu zwolnienia klamry, czy to przez pokrzywdzoną, czy jakąkolwiek rzecz ruchomą skoro ich przemieszczanie się wewnątrz pojazdu warunkowane było oddziaływaniem wielowektorowych, znacznych sił będących pochodną siły uderzenia najpierw w tył jadącego smarta przez proszkującą się ze znacznie większą prędkością (...), a następnie przodu smarta w barierę energochłonną.

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy nie podzielił zapatrywań skarżącej odnośnie do wadliwego oddalenia wniosków dowodowych zgłoszonych pismem z 27 lipca 2023 r. (k. 364-364 co sąd rejonowy uczyniła postanowienie z 19 października 2023 r. (k. 377).

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania celem dopuszczenia dowodu z uzupełniającej opinii biegłego J. H., celem udzielenia odpowiedzi na wskazane przez obrońcę pytania we wniosku dowodowym z dnia 25 lipca 2023 r., zwrócenia się do (...) o nadesłanie historii szkód z udziałem samochodu marki (...) o nr rej. (...) celem pozyskania informacji o wcześniejszej szkodowości pojazdu, w tym w szczególności celem uzyskania m.in. informacji czy wcześniej ww. pojazd nie uczestniczył w zderzeniach, w których uległy uszkodzeniu pasy bezpieczeństwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Powyżej, w sekcji „Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny” Sąd wyłuszczył powody, dla których nie stwierdził podstaw do uznania decyzji Sądu Rejonowego za wadliwą odnośnie do oddalenia wniosków dowodowych, których zrealizowanie miałoby być przyczyną oczekiwanego wyroku kasatoryjnego, stąd ich powielenie w tym miejscy jest zbędne. Dodać jedynie należy, iż za zbędne Sąd uznał tym samym zrealizowanie wskazanych wniosków dowodowych w postępowaniu odwoławczym.

3.2.

Apelacja obrońcy oskarżonego (I.c):

Naruszenie przepisów prawa procesowego, które to miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia, a mianowicie:

-

art. 170 § 1 pkt 5 k.p.k. w zw. z art. 6 k.p.k., poprzez oddalenie przez Sąd jedynego, kluczowego wniosku dowodowego obrońcy z dnia 25 lipca 2023 r., podczas gdy wyrok w sprawie zapadł dopiero po roku od daty jego złożenia i nic nie stało na przeszkodzie by dowody te przeprowadzić, skoro zdaniem obrony mogły one mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia (doprowadzić do zmiany kwalifikacji prawnej czynu z art. 177 § 2 k.k. na art. 177 § 1 k.k.).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przedmiotowy zarzut pozostaje dowodem manipulowania faktami. Ma rację skarżąca, co do tego, że wniosek dowodowy złożyła 25 lipca 2023 r. (przyjmując tu datę nadania). Nie myli się także co do daty zakończenia postępowania, tyle że przemilcza, iż decyzja procesowa, którą kwestionuje zapadła nie po roku od złożenia wniosku, a 19 października 2023 r. (k. 377). Podejmując tę decyzję Sąd nie mógł przewidzieć wniosków obrońcy o zmianę terminu rozprawy (k. 386), czy odroczenie rozprawy (k. 397 oraz k. 420), tak jak i nie mógł przewidzieć pozbawienia oskarżonego wolności w innej sprawie i zlekceważenia przez niego obowiązków procesowych wynikających z art. 75 § 1 zd. 1 k.p.k., ani też choroby sędziego referenta. Sąd w przedmiocie rzeczonego wniosku procedował na rozprawie 28 września 2023 r. (wówczas wysłuchał stanowisk stron) oraz 19 października 2023 r. (kiedy to ogłosił orzeczenie na posiedzeniu, przy czym odpis orzeczenia doręczył skarżącej 6 listopada 2023 r. (k. 379). Konkludując jest nieprawdą, jakoby Sąd oddalił wniosek dowodowy bezpodstawnie przywołując art. 170 § 1 pkt. 5 k.p.k. roku od jego złożenia. Faktycznie bowiem uczynił to po wysłuchaniu stanowisk stron na pierwszym terminie rozprawy w dniu 28.09.2023 r. Zważywszy powyższe oczywistym pozostaje, że Sąd Rejonowy miał prawo powołać w podstawie oddalenia wniosku dowodowego obrońcy art. 170 § 1 pkt. 5 k.p.k.

Odnosząc się do kwestii ewentualnej zmiany kwalifikacji prawnej – kwestia przyczynienia się pokrzywdzonej, jeśli hipotetycznie zaistniałaby w sprawie nie wpływałaby na kwalifikacje prawną a mogłaby mieć znaczenie wyłącznie w sferze kary.

Wniosek

Uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania celem dopuszczenia dowodu z uzupełniającej opinii biegłego J. H., celem udzielenia odpowiedzi na wskazane przez obrońcę pytania we wniosku dowodowym z dnia 25 lipca 2023 r., zwrócenia się do (...) o nadesłanie historii szkód z udziałem samochodu marki (...) o nr rej. (...) celem pozyskania informacji o wcześniejszej szkodowości pojazdu, w tym w szczególności celem uzyskania m.in. informacji czy wcześniej ww. pojazd nie uczestniczył w zderzeniach, w których uległy uszkodzeniu pasy bezpieczeństwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jak w sekcji 3.1.

3.3.

Apelacja pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych:

1.  Rażącą niewspółmierność orzeczonej kary pozbawienia wolności w stosunku do stopnia winy oskarżonego oraz społecznej szkodliwości zarzucanych mu czynów polegającą na wymierzeniu kary ośmiu miesięcy pozbawienia wolności podczas gdy znaczny stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu, jego uprzednia karalność oraz względy indywidualno-prewencyjne, a zwłaszcza wymagania, co do społecznego oddziaływania sankcji karnej wskazują na konieczność zastosowywania wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności w wymiarze nie niższym niż 3 lata, która w należyty sposób spełni cel społecznego oddziaływania oraz zadania represyjno-wychowawcze wobec oskarżonego;

2.  Niesłuszne (niewłaściwe) zastosowanie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów skutkujące w praktyce jego brakiem.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Skarżący argumentując tezę o tym, iż dolegliwość skazania wynikająca z wymiaru orzeczonej kary 8 m-cy pozbawienia wolności i środka karnego 2 lat zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym jest rażąco niewspółmiernie łagodna. Powyższe uzasadnił wskazując na nieszczery charakter skruchy deklarowanej przez oskarżonego, a to wobec czasu jej wyrażenia (dopiero po zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowanie do innej sprawie) i sposobu wyrażenia, to jest nie wobec osób z rodziny pokrzywdzonej. Skarżący wskazał przy tym, iż orzeczona kara nie spełnia kryteriów sprawiedliwej z uwagi na skutek wypadku, zdecydowaną przewagę okoliczności obciążających nad łagodzącymi, nieskuteczność wychowawczego odziaływania kary orzeczonej za spowodowanie wypadku w przeszłości i granice zagrożenia ustawowego wprost stawiając tezę o tym, że orzeczona kara 8 m-cy pozbawienia wolności jest karą nieadekwatną do stopnia winy i społecznej szkodliwości przypisanego czynu i jako taka nie spełni funkcji wychowawczej i zapobiegawczej, „a już w żaden sposób nie przyczyni się do prewencji ogólnej w zakresie społecznego oddziaływania.” Niezależnie od powyższego uzasadniając potrzebę podwyższenia wymiaru kary pozbawienia wolności pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych wskazał na „umyślne przekroczenie prędkości” przez oskarżonego oraz zarzucił mu to, że „nie przyczynił się w żaden sposób do udzielenia pomocy” pokrzywdzonej. Skarżący uzasadniając konieczności postulowanego zaostrzenia kary wskazał także, iż wykrycie w organizmie oskarżonego śladowych ilości narkotyków wraz z przyznaniem przez oskarżonego faktu ich zażywania, a także jego pobyt w areszcie tymczasowym wskazują na to, że oskarżony nie przestrzega norm społecznych.

Część podniesionych przez pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych zarzutów nie ma znaczenia wobec niekwestionowania przez skarżącego, że do zdarzenia doszło nie skutkiem nieumyślnego naruszenia przez oskarżonego zasad bezpieczeństwa, poprzez nieprawidłową obserwację drogi i niezachowanie wymaganej ostrożności. W tym kontekście nie można twierdzić aby wypadek był następstwem umyślnego przekroczenia prędkości. Sąd co prawda powyższe ustalił (ściślej ustalił, że samochód, który prowadził oskarżony poruszał się z prędkością 150 km/h) ale też nie stwierdził związku przyczynowego pomiędzy tym faktem, a zaistnieniem zdarzenia odwołując się w tym zakresie do opinii biegłego z zakresu techniki samochodem i ruchu drogowego (do zdarzenia doszłoby i wówczas gdyby oskarżony poruszał się z prędkością dopuszczalną tj. 120 km/h a to z uwagi na prędkość z jaką pokrzywdzona prowadziła smarta). Oczywiście sam fakt prowadzenia pojazdu z prędkością wyższej od administracyjnie dopuszczalnej i to o ¼ limitu (150 km/h wobec 120 km/h) dowodzi lekceważącego podejścia do obowiązku przestrzegania prawa. Sąd Okręgowy podkreśla przy tym, iż powyższego nie można relatywizować twierdzeniami o dobrych warunkach atmosferycznych i drogowych. Obowiązkiem każdego kierującego pozostaje przestrzegania zasad ruchu drogowego niezależnie od warunków atmosferycznych i drogowych. Podkreślenia wymaga fakt, iż samo przekroczenie prędkości dopuszczalnej administracyjnie jest wykroczeniem penalizowanym przez ustawodawcę art. 92a k.w.

Okoliczność ta ma znaczenie, bowiem w istotny sposób określa stopień winy oskarżonego – wszak oskarżony nie tylko nie dostrzegł jadącego przed nim, po tym samym pasie ruchu, z poszanowaniem obowiązujących zasad ruchu drogowego samochodu (...), ale do tego pozwolił sobie na rozproszenie uwagi prowadząc własny pojazd z prędkością wyższą o ¼ od dopuszczalnej ustawą dla drogi ekspresowej, to jest o 30 km/h. Tymczasem sam ustawodawca przekroczenie prędkości dopuszczalnej o taką wartość czyni podstawą surowszej odpowiedzialności na gruncie Kodeksu wykroczeń (art. 92a § 2 k.w.). W braku podstaw do przypisania oskarżonemu prowadzenia pojazdu z prędkością niebezpieczną, w kategoriach okoliczności relewantnych dla wymiaru kary należało zakwalifikować jako okoliczność obciążającą, czego sąd I Instancji nie uczynił.

W ocenie Sądu oczywiście zasadnie w omawianej apelacji wskazano i na to, że oskarżony był w przeszłości karany za spowodowanie wypadku i ustalone przyczyny zdarzenia z 15 sierpnia 2022 r. wespół z ustaleniem prędkości na 150 km/h dowodzą, iż uprzednie skazanie nie skutkowało oczekiwanym poszanowaniem zasad ruchu drogowego, choćby w sferze zachowanie elementarnej ostrożności tym bardzie oczywistej jeśli nie respektuje się ograniczenia prędkości. Rozprężenie uwagi skutkujące niedostrzeżeniem poprzedzającego pojazdu należy ocenić jako rażące naruszenie zasad ruchu drogowego. Trzeba przy tym pamiętać i o tym, że do zdarzenia doszło na drodze ekspresowej gwarantującej (w warunkach atmosferycznych jak podczas zdarzenia) możliwość obserwowania pojazdów poprzedzających oddalonych, o co najmniej kilkaset metrów (zwłaszcza w terenie płaskim – protokół oględzin k. 7v), co nie zostało uwzględnione przez Sąd Rejonowy. Ma także rację autor omawianej apelacji wskazując na to, że po stronie okoliczności obciążających należało uwzględnić przyznany przez oskarżonego fakt zażywania środków narkotycznych. Przygotowania dla potrzeb postępowania ekspertyza z przeprowadzonych badań na zawartość środków odurzających i substancji psychotropowych (k. 187-189) nie dała podstaw do przypisania oskarżonemu kwalifikowanej (stanem pod wpływem środka odurzającego) to jednak dowodzi świadomego łamania prawa nie tylko ruchu drogowego ale i ustawowego zakazu posiadania narkotyków (sąd stawia taką tezę wobec przyznania przez oskarżonego tego, że zażywa okazjonalnie narkotyki – „głownie kokainę”, przy czym z badania jego krwi wynika, że także morfinę oraz klefedron. Okoliczność tę także należało uwzględnić jako obciążającą czego Sąd Rejonowy nie uczynił.

Oczywistym przy tym jest, że Sąd rejonowy w niedostateczny sposób ocenił – w aspekcie wymiaru kary – to, że ustalił, iż oskarżony jest wyłącznie winnym spowodowania wypadku w którym pokrzywdzona poniosła śmierć. Należy pamiętać, iż ustawodawca poprzez art. 177 § 2 k.k. penalizuje zarzucalne naruszenie zasad bezpieczeństwa m.in. w ruchu lądowym skutkujące nie tylko nieodwracalnymi następstwami takimi jak śmierć (ciężkie kalectw, choroba nieuleczalna, trwała choroba psychiczna, trwałe istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała) ale i następstwami, które w dalszej perspektywie nawet nie muszą oddziaływać na życie pokrzywdzonego (choroba realnie zagrażająca życiu czy ciężka choroba długotrwała). Konkludując – zakres pojęciowy „ciężkiego uszczerbku na zdrowiu”, jego postać w sprawie, ma istotne znaczenie dla wymiaru kary i to nie tylko wprost (poprzez wymóg uwzględnienia rodzaju i rozmiaru ujemnych następstw przestępstwa), ale i poprzez stopień społecznej szkodliwości („charakter naruszonego lub zagrożonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody”). Oczywiście należy pamiętać i o tym, że okolicznością istotną jest także liczba pokrzywdzonych (spowodowanie śmierci (ew. ciężkiego uszczerbku na zdrowiu) 4 osób jest tak samo kwalifikowane jak spowodowanie śmierci 1 osoby.

Podsumowując powyższe, choć sąd nie podziela wszystkich zapatrywań pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych odnośnie wymiaru orzeczonych kary i środka karnego, a nawet niektóre z nich za nielicujące z rangą pisma procesowego jakim jest apelacja, to jednak te omówione powyżej uznaje za podstawę koniecznej zmiany wyroku w kwestionowanym zakresie.

Sąd podwyższając wymiar środka karnego nie uwzględnił nieznajdujących oparcia w obowiązującym prawie twierdzeń pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych odnośnie do zasad wykonywania środka karnego dowodzących nieznajomości przez tegoż apelującego normy stanowionej art. 43 § 2a k.k. Powyższe wyczerpuje powody dla których Sąd w inny sposób nie będzie odnosił się do zarzutu z pkt. 2. omawianej apelacji.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku w części przez:

1.  Orzeczenie bezwzględnej kary pozbawienia wolności w wymiarze nie niższym niż 3 lata,

2.  Orzeczenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów na okres 15 lat.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych co do tego, iż kara 8 m-cy pozbawienia wolności w realiach niniejszej sprawy nie da się pogodzić z wymogami kary sprawiedliwej. Sąd miał obowiązek orzec karę nie niższą niż 6 m-cy i nie wyższą niż 8 lat. Biorąc pod uwagę wysoki stopień zawinienia (pomimo działania w warunkach winy nieumyślnej) oraz wysoki stopień społecznej szkodliwości, a także ogół okoliczności zdarzenia, nieodwracalność skutku w postaci śmierci pokrzywdzonej, wyłączną winę oskarżonego, Sąd podziela twierdzenia pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych, iż kara pozbawienia wolności wyższa o zaledwie 2 miesiące od kary minimalnej, zarazem pozostaje karą rażącą niewspółmiernie łagodną, nie znajdującą zrozumienia w odczuciu społecznym. Kara taka nie ma potencjału w zakresie pożądanego społecznego oddziaływania. Razi w szczególności to, że orzeczona przez sąd rejonowy kara pozbawienia wolności wykorzystuje zaledwie 2,22 % spektrum ustawowego (to obejmuje 90 m-cy). Sąd Okręgowy zważywszy powyższe stwierdził, że kara orzeczona przez Sąd Rejonowy z uwagi stopień wykorzystania sankcji karnej przewidzianej za przypisany oskarżonemu czyn wymagała podwyższenia do 2 lat. W ocenie Sądu postulowana przez skarżącego kara nie niższa niż 3 lata nie znajduje oparcia w realiach sprawy. Co prawda w sprawie okoliczności obciążające wyraźnie dominują nad łagodzącymi, jednak żadna z nich nie niweluje w stopniu adekwatnym do kary pozbawienia wolności wyżej niż 2 lata następstw przypisania oskarżonemu nieumyślnego naruszenia zasad ruchu drogowego. Sąd Okręgowy ma świadomość i tego, że w kontekście skutku i wyłącznej odpowiedzialności oskarżonego za wypadek i kara 2 lat pozbawienia wolności może być oceniana jako łagodna, ale tylko wówczas jeśli nie uwzględni się przypisanego czynu, tj. spowodowania ciężkiego wypadku w ruchu lądowym skutkiem nieumyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa poprzez niezachowanie należytej ostrożności.

Powyżej Sąd już wskazał, iż okoliczności popełnienia czynu wskazują bezpośrednio na to, że podejście oskarżonego do zasad ruchu drogowego jest lekceważące skoro oskarżony nie zachował minimum ostrożności skoro w okolicznościach zdarzenia nie dostrzegł pojazdu pokrzywdzonej. Takie podejście oskarżonego wymagało orzeczenia środka karnego skutkującego czasowym wyeliminowaniem oskarżonego z kręgu zmechanizowanych uczestników ruchy drogowego na okres 5 lat. Sposób prowadzenia przez oskarżonego samochodu ustalony w sprawie skutkujący przypisanym mu czynem bezpośrednio i istotnie zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego. Wszak sytuacja w jakiej oskarżony doprowadził do przypisanego czynu była sytuacją typową, absolutnie przewidywalną, a do zdarzenia doszło wyłącznie skutkiem nonszalanckiego niezachowania elementarnej uwagi, ostrożności i to w sytuacji prowadzenia samochodu z prędkością 150 km/h. Sąd Okręgowy stwierdza, iż niedbałość oskarżonego odnośnie do podstawowych zasad bezpieczeństwa, która po raz drugi skutkowała wypadkiem komunikacyjnym wymagała orzeczenia środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym w wymiarze 5 lat, a nie jakimkolwiek niższym, czy w jakiejkolwiek innej postaci (o innym zakresie). Rozstrzygnięcie to było determinowane obowiązkiem podjęcia działań obliczonych na ochronę innych uczestników ruchu drogowego poprzez pozbawienie oskarżonego prawa prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchy lądowym przez 5 lat.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Nie ujawniono.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Ogół ustaleń co do okoliczności faktycznych stanowiących podstawę przypisania oskarżonemu zawinionego sprawstwa przypisanego czynu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Sąd meriti konstruując ustalenia faktyczne czynił to w oparciu o ogół okoliczności ujawnionych w toku rozprawy. Sąd poprzedził powyższe wszechstronną oceną każdego z dowodów, przy czym procedując nie uchybił zasadzie obiektywizmu i niezawisłości, respektując chroniącą oskarżonego zasadę domniemania niewinności i innych przysługujących mu praw (co miało istotnym przełożenie na czas trwania procesu, choć sam oskarżony zlekceważył ciążące na nim obowiązki procesowe (art. 75 § 1 k.p.k.). Analizując akta sprawy Sąd nie ujawnił konieczności wydania rozstrzygnięcia wykraczającego poza granice zaskarżenia, w szczególności ingerującego w ustalenia faktyczne, czy też modyfikującego podstawę skazania czy wymiaru kary i środków karnych oraz kompensacyjnych. Z przyczyn wyłuszczonych w sekcji 3.1 i 3.2 Sąd nie podzielił zarzutów podnoszonych przez obrońcę oskarżonego.

Zaznaczenia wymaga w tym miejscu to, że Sąd nie odniósł się w żadnym z pkt. sekcji 3 do wniosku sprecyzowanego w pkt. II.2 apelacji obrońcy oskarżonego. Po pierwsze skarżąca domagając się złagodzenia orzeczonej wobec oskarżonego kary i wymierzenia jej, „co najmniej w dolnej granicy ustawowego zagrożenia” w istocie wniosku nie sprecyzowała, wszak orzeczona przez Sąd Rejonowy kara niewątpliwie spełnia warunek „co najmniej minimum ustawowego”. Jeśliby przy tym uznać, że we wniosku zwrot: „co najmniej” został użyty nieoprawnie, to i tak wniosek nie mógłby być uznany za zasadny, bowiem nawet w sferze językowej obrońca nie zidentyfikowała orzeczonej przez sąd rejonowy kary jako rażąco niewspółmiernie surowej (to jest nie sprecyzowała zarzutu w stopniu umożlwiającym jego merytoryczną ocenę). Powyższe, wobec rozważań poczynionych przez sąd odwoławczy odnośnie do apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych czyni oczywiście zbędnym szersze odniesienie się do zarzutu z pkt. II.2 apelacji wywiedzionej na korzyść oskarżonego.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

1.  Podwyższenie wymiaru kary pozbawienia wolności z 8 miesięcy do lat 2.

2.  Podwyższenie wymiaru środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym z 2 do 5 lat.

Zwięźle o powodach zmiany

Kwestionowane orzeczenie, wobec nieuwzględnienia przez Sąd Rejonowy wszystkich okoliczności mających wpływ na wymiar kary (a poprzez art. 56 k.k. także i orzeczonego środka karnego), zważywszy podniesienie odnośnie tegoż stosownych zarzutów w apelacji wywiedzionej na niekorzyść oskarżonego, podwyższył wymiar kary pozbawienia wolności do 2 lat a środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym do 5 lat. Powody powyższego szczegółowo zostały omówione w sekcji 3.3.

Zdaniem Sądu wskazana zmiana była koniczna, aby można było uznać dolegliwość skazania kształtowaną przez karę pozbawienia wolności, wymiar i zakres środka karnego, a także wymiar środków kompensacyjnych i rozstrzygnięcie o kosztach za odpowiednią do ustalonego stopnia winy oskarżonego, okoliczności czynu, jego stopnia społecznej szkodliwości a także przeszłości oskarżonego. Zmiana była konieczna aby orzeczenie w części penalnej miało rzeczywistą zdolność społecznego oddziaływania (także w sferze prewencyjnej) a także, by miało zdolność oddziaływania wychowawczego wobec oskarżonego.

In abstracto Sąd uznaje za konieczne wskazanie, iż orzeczenie na podstawie art. 46 § 1 k.k. rzecz osoby najbliższej zmarłej pokrzywdzonej nawiązki w kwocie odpowiadającej niespełna 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z chwili orzekania nie daje się racjonalnie uzasadnić i faktycznie może negatywnie wpływać na społeczny odbiór Wymiaru Sprawiedliwości (w niniejszej sprawie Sąd orzekł na rzecz osób najbliższych po 6 000 zł a średnie wynagrodzenie w chwili orzekania wynosiło 8 147,38 zł - Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 13 maja 2024 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2024 r. - M. P. z 2024 r. poz. 358).

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Przedmiotem postępowania odwoławczego były apelacje obrońcy oskarżonego i pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych, przy czym uwzględniono wyłącznie apelację na niekorzyść oskarżonego.

W konsekwencji, na podstawie art. 636 § 1 i 2 k.p.k. kosztami postępowania odwoławczego w całości Sąd obciążył M. J..

W odniesieniu do kosztów sądowych Sąd nakazał oskarżonemu zwrot Skarbowi Państw kwoty 20 zł (tytułem zryczałtowanych kosztów doręczeń) oraz uiszczenie opłaty w kwocie 300 zł ustalonej w oparciu o art. 10 i art. 2 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 2023, poz. 123 ze zm.)

W zakresie kosztów poniesionych przez oskarżycielki posiłkowych Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz każdego z nich po 840 zł (czyli kwoty odpowiadające stawce minimalnej stanowionej § 11 ust. 2 pkt. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 ze zm.), albowiem treść wniosku obligowała do zastosowania § 16 powołanego rozporządzenia.

7.  PODPISy

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Co do całości wyroku

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

1.12.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Co do wymiaru kary pozbawienia wolności i wymiaru środka karnego

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana