Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Matusiak

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2022 roku w Sieradzu

odwołania K. A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z dnia 15.11.2021 r. Nr (...)

w sprawie K. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z udziałem R. A.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od K. A. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn.akt IV U 39/22

UZASADNIENIE

Decyzją wydaną w dniu 15.11.2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. działając na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust.1 pkt 1 lit.a) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.) stwierdził, że K. A. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 22.05.2020 r. jako pracownik u płatnika składek R. A.. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż K. A. została zgłoszona przez płatnika składek R. A. na podstawie umowy o pracę zawartej na okres próbny od 22.05.2020r. do 21.08.2020r. i od 22.08.2020 r. na podstawie umowy zawartej na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku pracownika biurowego, przy czym zmiana warunków umowy o pracę nastąpiła w trakcie nieobecności pracownika spowodowanej niezdolnością do pracy. Jednocześnie zgłoszenie K. A. do ubezpieczeń społecznych wpłynęło do ZUS w dniu 11.09.2020 r. a więc z uchybieniem ustawowego terminu, wynoszącego 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia oraz w momencie, gdy ubezpieczona była już niezdolna do pracy z powodu choroby. Organ zwrócił uwagę, że K. A. od 03.08.2020r. do 17.01.2021 r. była niezdolna do pracy z powodu choroby a ostatnim dniem jej pracy był 30.06.2020 r. Płatnik składek w zaświadczeniu złożonym w celu ustalenia prawa do zasiłku chorobowego dla pracownika wskazał, że K. A. od 01.07.2020 r. do 31.08.2020 r. przebywała na urlopie bezpłatnym. Wskazując, że płatnik składek jest synem ubezpieczonej organ podniósł, że w toku postępowania wyjaśniającego nie zostały złożone dokumenty osobowe oraz dokumenty świadczące o wykonywaniu pracy przez ubezpieczoną, do której obowiązków miały należeć takie czynności biurowe, jak obsługa sprzętu biurowego, telefoniczny kontakt z klientem, wystawianie zleceń i faktur. Zdaniem organu nie bez znaczenia jest fakt, że po przejściu na zwolnienie lekarskie K. A. płatnik nie zatrudnił nowego pracownika, przejmując je osobiście. Przytaczając treść art. 83 k.c. Zakład zaznaczył, iż z zebranego materiału dowodowego wynik, że K. A. nie wykonywała pracy a takie okoliczności, jak zgłoszenie do ubezpieczeń z okresem wstecznym, brak odzwierciedlenia rzeczywistej sytuacji w dokumentach rozliczeniowych, okres korzystania ze świadczeń niewspółmierny do okresu, w którym praca miała być świadczona, brak podjęcia pracy po odmowie wypłaty zasiłku chorobowego świadczy o tym, że jedynym celem umowy o pracę było umożliwienie prawa do świadczeń – zasiłku chorobowego.

Odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosła K. A.. Przedstawiając zlecenia i faktury, podpisywane w imieniu pracodawcy odwołująca podniosła, że strony zawarły umowę o pracę w oparciu o dobrowolne oświadczenia woli stron z zamiarem wykonywania obowiązków zgodnie z rodzajem pracy, przez co nie ma podstaw aby twierdzić, że umowa o pracę była zawarta dla pozoru. K. A. wskazała, że w rzeczywistości wykonywała pracę pod kierownictwem pracodawcy, w oparciu o przekazywane pracownikowi obowiązki w wyznaczonym czasie i miejscu, otrzymując w zamian umówione wynagrodzenie.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie z argumentacją jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji; pełnomocnik organu dodatkowo zwrócił uwagę, iż na koncie R. A. widnieje zadłużenie z tytułu zaległości składkowych na ubezpieczenie społeczne, w związku z czym płatnik wystąpił z wnioskiem o układ ratalny; jednocześnie płatnik w latach 2020-2021 otrzymał pomoc publiczną w kwocie 89.393,05 zł.

Zainteresowany R. A. przyłączył się do odwołania.

S ąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23.09.2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wystosował do R. A. i K. A. zawiadomienie o wszczęciu postępowania z urzędu w sprawie zasadności zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i podstaw wymiaru składek K. A. z tytułu zatrudnienia u płatnika składek R. A.. W toku postępowania kontrolnego, ubezpieczony oraz płatnik złożyli zeznania w których podali, że K. A. w pracy ostatni raz była 30 czerwca 2020 r. a na zwolnieniu lekarskim przebywa od 01.09.2020 r. (w protokole omyłkowo wpisano datę 2021 r.). Do sprawy płatnik złożył następujące dokumenty: - zakres obowiązków pracownika datowany 22.05.2020r. z którego wynika, że K. A. podlega bezpośrednio właścicielowi firmy (...) R. A. a do obowiązków pracownika należy: - przygotowywanie sprawozdań, raportów, katalogowanie i archiwizowanie faktur, telefoniczna obsługa klienta, obsługa sprzętów biurowych, obsługa korespondencji przychodzącej i wychodzącej, zamawianie materiałów biurowych, przygotowywanie faktur oraz innych dokumentów firmowych; - wydruk z CEiDG informujący, iż K. A. w okresie 01.12.2004r.-02.08.2018r. jako przedsiębiorca pod nazwą (...) prowadziła działalność gospodarczą – transport drogowy towarów; kopie faktur wystawionych w imieniu sprzedawcy (...), opatrzonych nieczytelnym podpisem osoby upoważnionej do wystawienia dokumentu w dniach: 25.05.2020r., 26.05.2020r., (x4), 29.05.2020r.(x2), 05.06.2020r. (x3), 28.05.2021r.

R. A. od 2018 r. prowadzi firmę transportowo-spedycyjną, zajmującą się pośrednictwem w sprzedaży zleceń transportowych. Siedzibą firmy jest mieszkanie jej właściciela, znajdujące się w P. przy ul. (...). Wiedząc o trudnej sytuacji materialnej swojej matki R. A. postanowił zawrzeć z nią umowę o pracę, uznając że w sytuacji wypłaty wynagrodzenia pracownika kosztem innych zobowiązań przedsiębiorstwa jest lepiej, aby wynagrodzenie ze stosunku pracy trafiło do członka własnej rodziny.

( zeznania z dnia 08.04.2022r.R. A. od 00:17:56 do 00:29:05 minuty).

W okresie od 11.05.2020 r. do 04.08.2021r. firma (...) R. A. uzyskała pomoc publiczną w postaci pożyczki warunkowej, zaliczki zwrotnej, dotacji, zwolnienia z opłat w łącznej wysokości 89.393,06 zł.

(lista przypadków pomocy publicznej w aktach ZUS)

Dnia 19.05.2020 r. K. A. uzyskała orzeczenie lekarskie stwierdzające, że wobec braku przeciwwskazań zdrowotnych jest zdolna do podjęcia pracy na stanowisku pracownik biurowy w firmie (...).W dniu 11.09.2020 r. płatnik (...)wypełnił druk zgłoszenia K. A. do ubezpieczeń ZUS ZUA z kodem 01 10 10 ze wskazaniem daty powstania obowiązku ubezpieczenia 22.05.2020 r.

W dniu 22.05.2020 r. została podpisana umowa o pracę między R. A. i K. A.. K. A. została zatrudniona na pełny etat jako pracownik biurowy za wynagrodzeniem 2.600 zł na okres próbny do 21.08.2020 r. Z datą 22.05.2020 r. zostało wydane zaświadczenie ze szkolenia K. A. w zakresie ochrony przeciwpożarowej; w dniu 22.05.2020 r. został przeprowadzony instruktaż ogólny a w dniach 22-23.05.2020 r. instruktaż stanowiskowy, dotyczący K. A.. Z datą 22.05.2020 r. K. A. podpisała oświadczenie o zapoznaniu się pracownika z ryzykiem zawodowym oraz z przepisami o zakazie dyskryminacji w zatrudnieniu.

(umowa o pracę, zaświadczenie lekarskie, zaświadczenia i oświadczenia w aktach osobowych K. A.)

K. A. figuruje jako wystawca zleceń transportowych, w których zleceniodawcą jest (...), wystawionych: 14.04.2021r., 25.05.2020 r. (x2), 05.06.2020r., (x2)

(zlecenia transportowe k. 37 – 49 akt sprawy)

Składając zeznania w charakterze strony K. A. i R. A. podali, iż od 22 maja 2020 r. K. A. w każdym dniu roboczym w godzinach między 8.00 a 16.00 świadczyła pracę w siedzibie firmy (...), znajdującej się w mieszkaniu R. A.. Praca K. A. miała polegać na wystawianiu zleceń transportowych, faktur, sporządzaniu korespondencji w imieniu pracodawcy, wysyłaniu i odbieraniu korespondencji, telefonicznej obsłudze klientów firmy. K. A. miała świadczyć pracę do końca czerwca 2020 r. kiedy to rozpoczęła dwumiesięczny urlop bezpłatny, następnie korzystała ze zwolnienia lekarskiego.

( zeznania z dnia 08.04.2022r.: K. A. 00:07:12 do 00:17:56 minuty, R. A. od 00:17:56 do 00:29:05 minuty).

Dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom odwołującej oraz płatnika wskazujących na stałe, codzienne wykonywanie przez ubezpieczoną w okresie od 22 maja 2020 r. do 30 czerwca 2020 r. pracy pod kierownictwem pracodawcy, polegającej na wystawianiu zleceń transportowych, faktur, sporządzaniu korespondencji w imieniu pracodawcy, wysyłaniu i odbieraniu korespondencji, telefonicznej obsłudze klientów firmy. W toku postępowania nie zostały przedstawione materialne dowody potwierdzające wykonywanie tego rodzaju pracy. Nie było przy tym możliwe przesłuchanie w charakterze świadków osób (ze względu na niewskazanie skutecznego adresu do doręczeń), które miałyby mieć zawodowe relacje z K. A.. Sygnowane przez odwołującą dokumenty, złożone organowi rentowego oraz w trakcie procesu mogłyby zostać wytworzone w ciągu jednej dniówki roboczej, tymczasem wg oświadczeń stron odwołująca miała efektywnie świadczyć pracę w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres około 6 tygodni. Płatnik nie zdołał przy tym racjonalnie wyjaśnić potrzeby zatrudnienia pracownika właśnie od maja 2020 r. i jednocześnie dalszego niezakłóconego działania przedsiębiorstwa w sytuacji, kiedy od lipca 2020 r. K. A. zaprzestała świadczenia pracy a jej dotychczasowe obowiązki zostały przejęte przez samego przedsiębiorcę. W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego, brak jest podstaw do przyjęcia, że stosunek pracy na podstawie zawartej przez K. A. z R. A. umowy faktycznie był realizowany. Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Żądanie oparte na uprawnieniu musi być wykazane uzasadniającymi je faktami. Tak samo strona zaprzeczająca istnienia takiego uprawnienia obowiązana jest udowodnić, że świadczące o tym fakty zaistniały lub nawet istnieją nadal. Zdaniem Sądu Okręgowego odwołująca nie wykazała swoich racji zgłoszonych w odwołaniu na tyle, aby można je było uznać.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 6 ust. l pkt l, art. 11, art. 12 i art. 13 pkt l ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 423), obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne będące pracownikami w okresie od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Stosownie do treści art. 22 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym dotyczy więc wyłącznie pracowników faktycznie wykonujących zatrudnienie w ramach ważnego stosunku pracy. Zgodnie z art. 83 § l k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność jest wadą oświadczenia woli polegającą na świadomej, a przy tym ujawnionej wobec adresata i przez niego aprobowanej niezgodności pomiędzy treścią złożonego oświadczenia woli, dostępną dla innych uczestników obrotu, a rzeczywistą wolą osoby składającej to oświadczenie. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem pozorność umowy wzajemnej w rozumieniu art. 83 § l k.c. występuje wówczas, gdy strony umowy składając oświadczenia woli nie zamierzają osiągnąć skutków, jakie prawo wiąże z wykonywaniem tej umowy. W odniesieniu do umowy o pracę oświadczenia te zawierają określone w art. 22 k.p. elementy umowy o pracę, tj. zobowiązanie pracownika do wykonywania pracy i zobowiązanie pracodawcy do wypłacania wynagrodzenia, natomiast ich pozorność polega na tym, że strony nie zamierzają osiągnąć skutków wynikających z umowy o pracę. Przy ich składaniu obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba figurująca jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 roku, sygn. II UK 321/04 opubl. OSNAP 2006 r., Nr 11-12, poz. 190). W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy wskazał, że „umowę o pracę uważa się za zawartą dla pozoru (art. 83 § l k.c.), jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie o pracę jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba wskazana jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy" (podobnie wyrok SN z dnia 12 maja 2011 roku w sprawie II UK 20/11 LEX nr 885004). Przy czym pozorność umowy o pracę (art. 83 k.c. w zw. z art. 300 k.p.) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę (tak SN w wyroku z dnia 5 października 2006 r. sygn. akt I UK 120/06 opubl. OSNP 2007/19-20/294, wyrok SN z dnia 8 lipca 2009 r. sygn. akt I UK 43/09 LEX nr 529772). Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 października 2007 r. sygn. akt II UK 56/07, LEX nr 376433, podleganie ubezpieczeniu wynika z prawdziwego zatrudnienia, a nie z samego faktu zawarcia umowy o pracę. Organ rentowy, który przyjął zgłoszenie do ubezpieczenia pracowniczego, może zakwestionować złożone dokumenty, jeżeli strony umowy o pracę złożyły fikcyjne oświadczenia woli (por. wyrok SN z dnia 18 stycznia 2010 roku w sprawie II UK 149/09, LEX nr 577848). Zawarcie umowy o pracę dla pozoru nie może bowiem rodzić skutków prawnych i stanowić podstawy do objęcia takiej osoby ubezpieczeniem społecznym pracowników. O tym, czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, ale rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z przepisu art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia, gdyż w takim przypadku wady oświadczeń woli dotykające umowy o pracę - nawet powodujące jej nieważność - nie wywołują skutków w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych (tak samo wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 czerwca 2009r., sygn. akt I UK 21/09 LEX nr 515699). Z powołanego powyżej unormowania wywodzi się zespół cech stosunku pracy, różniących go od innych stosunków prawnych, na podstawie których może być świadczona praca, w szczególności od niektórych stosunków zobowiązań prawa cywilnego. Do cech tych zalicza się m.in. osobiste świadczenie pracy przez pracownika, zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy, a nie do wykonania pracy, co oznacza, że stosunek pracy ma charakter ciągły. Kolejna cecha tego stosunku to zawłaszczanie wyniku pracy przez pracodawcę i wykonywanie pracy w warunkach podporządkowania, to jest pod kierownictwem pracodawcy. Przy tym pracownik nie odpowiada za wynik pracy, ale za samo świadczenie pracy. Podleganie pracowniczym ubezpieczeniom społecznym jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ale legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy. Stosunek pracy jest bowiem stosunkiem zobowiązaniowym uzewnętrzniającym wolę umawiających się stron. W sytuacji, gdy strony nie pozostają faktycznie związane stosunkiem pracy, nie można mówić o fakcie podlegania pracowniczym ubezpieczeniom społecznym.

W ustalonym stanie faktycznym należało uznać, że sporna umowa o pracę jest nieważna, jako że została zawarta dla pozoru, a sposób wykonywania przez ubezpieczoną obowiązków nie wypełniał cech stosunku pracy. Z poczynionych w sprawie ustaleń wynika, że K. A. wystawiła w imieniu pracodawcy jedynie kilka faktur i zleceń transportowych. W rzeczywistości nie ma innych materialnych dowodów, potwierdzających wykonywanie przez K. A. obowiązków pracowniczych w spornym okresie zatrudnienia. Okoliczność świadczenia pracy w warunkach podporządkowania pracowniczego strony udowadniały jedynie własnymi zeznaniami, co w tym stanie rzeczy nie mogło stanowić podstawy ustaleń faktycznych. Niezależnie od braku materialnych dowodów na wykonywanie pracy przez K. A. należy zauważyć, że racjonalny pracodawca zatrudnia pracownika kierując się względami ekonomicznymi i organizacyjnymi, wskazującymi na potrzebę realizacji zadań zakładu pracy dodatkową siłą roboczą. U źródła każdej umowy o pracę leży przyczyna w postaci uzasadnionej przesłankami ekonomiczno - organizacyjnymi konieczności pozyskania pracownika do wykonywania prac zakreślonych przedmiotem działalności gospodarczej pracodawcy. Pracodawca kieruje się własną potrzebą gospodarczą i przy prawidłowym, ważnym stosunku pracy, wyłącznie ta potrzeba jest sprawczym czynnikiem zatrudnienia. Sąd Najwyższy wielokrotnie stwierdzał, że przy ocenie pozorności umowy o pracę racjonalność zatrudnienia, potrzeba zatrudnienia pracownika są przesłankami istotnymi dla oceny ważności umowy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2002 r., II UKN 359/99, OSNAPiUS Nr 13, poz. 447, wyrok Sądu Najwyższego z 17 marca 1997 r., II UKN 568/97, OSNAPiUS z 1999 r. Nr 5, poz. 18 oraz wyrok Sądu Najwyższego z 4 lutego 2000 r., II UKN 362/99, OSNAPiUS 2001 r. Nr 13, poz. 449).

Zdaniem Sądu, po stronie R. A. nie zachodziła potrzeba zatrudnienia i korzystania z pracy K. A. za wynagrodzeniem w sytuacji, kiedy bezpośrednio przed zawarciem umowy o pracę, a także w trakcie nieobecności pracownika płatnik składek wykonywał wszystkie obowiązki, przypisane ubezpieczonej, osobiście. Według poglądu Sądu Najwyższego wyrażonego w wyroku z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie II UK 314/03, rzeczywisty charakter pracowniczego zatrudnienia osób bliskich pracodawcy wymaga nie tylko stwierdzenia braku formalnych zakazów do ich zatrudniania w ramach stosunku pracy, ale rygorystycznych ustaleń i przekonującej oceny, że zostały spełnione formalne i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę bliską obowiązków o cechach charakteryzujących stosunek pracy wywołujących zobowiązanie pracownicze. Jest to niezbędne dla wyeliminowania z obrotu prawnego zachowań osób bliskich zmierzających do obejścia lub nadużycia prawa do korzystniejszego tytułu i świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Podzielić również należy stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w wyroku z dnia 19 października 2007 r. w sprawie II UK 56/07, w którym Sąd Najwyższy wskazał, że ,,podleganie ubezpieczeniu społecznemu wynika z prawdziwego zatrudnienia, a nie z samego faktu zawarcia umowy o pracę. Dokument w postaci umowy o pracę nie jest niepodważalnym dowodem na to, że osoby podpisujące go, jako strony umowy, faktycznie złożyły oświadczenia woli o treści zapisanej w dokumencie.”

W niniejszym postępowaniu odwołującej nie udało się wykazać, że strony łączyła umowa o pracę. W ocenie Sądu strony umowy o pracę nie miały zamiaru realizowania konstrukcyjnych cech stosunku pracy dotyczących codziennego, systematycznego wykonywania obowiązków pracowniczych pod nadzorem zwierzchnika (pracodawcy) w ilości gwarantowanej świadczenie tej pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Podkreślenia wymaga także fakt, że nawet okoliczność, iż jakieś czynności są wykonywane przez strony umowy nie oznacza, że nie można ustalić jej pozorności. Zgodnie z przywołanym już wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5.10.2006 r. (I UK 120/2006, OSNP 2007/19-20/294), pozorność umowy o pracę (art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p.) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę. Z kolei zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 13.05.2013 r., (I UK 649/12) czynności faktyczne podjęte nie w związku z wypełnianiem obowiązków wynikających z treści umowy o pracę, lecz mające na celu jedynie ukazanie na zewnątrz pozornych oświadczeń woli (art. 83 § 1 k.c.), nie są dowodem, że pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca pracę tę przyjmował i wypłacał za nią wynagrodzenie. Taki zaś charakter miały czynności K. A. polegające na wystawianiu faktur i zleceń transportowych. Brak jest również racjonalnego uzasadnienia dla zawarcia przez pracodawcę umowy o pracę na czas nieokreślony w dniu 22 sierpnia 2020 r. w sytuacji, kiedy pracownik w tym czasie miał przebywać na urlopie bezpłatnym i jednocześnie być niezdolnym do pracy z powodu choroby (nota bene w aktach osobowych ubezpieczonej brak jest umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony). Reasumując należy stwierdzić, że zawarta umowa o pracę jest nieważna jako pozorna. Nawet jednak, jeśli ubezpieczona wykonywała na rzecz płatnika określone czynności należy przyjąć, że nie była to praca w ramach stosunku pracy, gdyż mimo zawarcia umowy o pracę strony nie realizowały cech stosunku pracy. W takim przypadku należałoby przyjąć, czynności te były wykonywane w ramach pomocy, świadczonej przez członka najbliższej rodziny, bądź że strony łączyła umowa cywilnoprawna, a bez znaczenia jest jaka konkretnie to była umowa, skoro zaskarżona decyzja ZUS dotyczyła tylko podlegania ubezpieczeniu z tytułu mowy o pracę.

W sytuacji, w której stronom umowy o pracę przyświeca jedynie intencja włączenia ich do ubezpieczenia społecznego (i uzyskanie świadczeń płynących z tego ubezpieczenia) pod pozorem zatrudnienia bez jego rzeczywistego wykonywania (art. 83 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.), zawarcie umowy o pracę nie może rodzić skutków prawnych i stanowić podstawy do uznania, że osoba, która zawarła taką umowę, podlega ubezpieczeniu społecznemu pracowników. Podobny pogląd zawarty jest w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 11 czerwca 2013 roku (III AUa 1355/12, Lex nr 1335669) gdzie podniesiono, iż „o tym, czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy, stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacanie składki, ale faktyczne, rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, wynikających z art. 22 § 1 k.p. W sytuacji, gdy zawarcie umowy o prace nie wiąże się z rzeczywistym wykonywaniem obowiązków pracowniczych, dokonanie zgłoszenia do ubezpieczenia następuje pod pozorem zatrudnienia. Dochodzi bowiem do zgłoszenia do ubezpieczenia osoby, która nie może być uznana za podmiot tego ubezpieczenia, ponieważ nie świadczy pracy i przez to nie można jej przypisać cech zatrudnionego pracownika”. W ocenie Sądu Okręgowego umowa o pracę zawarta między K. A. a R. A. nosi cechy umowy pozornej, zawartej jedynie w celu uzyskania wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a przeprowadzone postępowanie dowodowe nie daje podstaw do przyjęcia, iż odwołująca rzeczywiście świadczyła pracę na rzecz płatnika. Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów oraz art.477 ^{( 14)} § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie. O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 j.t.).