Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 czerwca 2022 roku w Sieradzu

odwołania A. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z dnia 28.12.2021 r. Nr (...)

z dnia 25.01.2022 r. Nr (...)

w sprawie A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o kapitał początkowy

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję z 25 stycznia 2022 roku Nr (...)i ustala dla A. M. kapitał początkowy na 1 stycznia 1999 roku w wysokości 76 771,97 (siedemdziesiąt sześć złotych siedemset siedemdziesiąt jeden 97/100) i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego na 59,40 %.

2.  Umarza postępowanie co do uchylonej decyzji z 28 grudnia 2021 roku Nr (...).

3.  Wniosek A. M. zgłoszony w odwołaniu z 17 stycznia 2022 roku o przeliczenie emerytury, jako nowe żądanie, przekazuje do ZUS celem rozpoznania.

Sygn. akt IV U 57/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 28.12.2021r. ((...)) ZUS po rozpatrzeniu wniosku z 3.12.202Tr., odmówił A. M. ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego na dzień 1.01.1999r. na podstawie przepisów ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2021r., poz. 291 ze zm.).

Nie podzielając powyższej decyzji w/w złożyła odwołanie, wnosząc o zmianę decyzji poprzez ustalenie kapitału początkowego z uwzględnieniem pracy jaką świadczyła w b. NRD od 11.08.1980 - 17.01.1986 w zakładzie pracy (...). W przypadku uwzględnienia odwołania, wnosiła także o wypłacenie przez ZUS różnicy między wysokością emerytury wyliczonej z uwzględnieniem nowo wyliczonego kapitału początkowego, a wysokością emerytury jaką otrzymuje obecnie od dnia złożenia wniosku o emeryturę.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. M., ur. (...)

W dniu 11.08.1980r., odwołująca wyjechała do pracy do NRD. Na terenie NRD pracowała w zakładach chemiczno-włókienniczych, pilnowała maszyny - ogromne szpule, była pracownikiem fizycznym. W 1985r., wnioskodawczyni była w ciąży i pracowała cały czas. Przed porodem, 17.01.1986r. przyjechała do kraju i urodziła córkę. Razem z wnioskodawczynią pracowała B. M. oraz R. B., którzy w tym samym czasie wyjechali do pracy do NRD. Wyjazd był organizowany przez Cementownię (...). R. B. do marca 1985r. pracował w NRD. B. M. pracowała do 5.01.1985r. Kobiety w ciąży zostawały w NRD, ale przed przed rozwiązaniem musiały przyjechać do Polski, aby urodzić (zeznania świadków – B. M., R. B. – na nagraniu CD: 00:15:39 – 00:29:45 k. 49/akta sprawy).

Decyzją z 20.08.2020r., ZUS ponownie ustalił wnioskodawczyni kapitał początkowy na dzień 1.01.1999r. Do obliczenia podstawy wymiaru kp oraz obliczenia wwpw przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z faktycznego okresu ubezpieczenia; wwpw wyniósł 45,47%, a wartość kp 56.473,89zł. Nie uwzględniono urlopu bezpłatnego od 11.08.1980 – 17.01.1986 oraz sprawowania opieki nad dzieckiem od 17.01.1989 – 18.01.1989 (k. 38 – 39/akta kapitałowe).

Decyzją z 3.09.2020r., ZUS przyznał A. M. emeryturę od 1.07.2020r., tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek (k. 17/akta ZUS).

W dniu 3.12.2021r., w.w złożyła w ZUS wniosek o ponowne ustalenie emerytury (wniosek k. 34 – 38/akta ZUS).

Decyzją z 28.12.2021r. ((...)) ZUS odmówił A. M. ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego na dzień 1.01.1999r. na podstawie przepisów ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2021r., poz. 291 ze zm.) (k. 44/akta kapitałowe).

Wobec przedłożenia do odwołania nowych dokumentów, w dniu 25.01.2022r. ZUS wydał decyzję o ponownym ustaleniu kapitału początkowego ((...)) i uchylił decyzję z 28.12.2021r. ( k. 48/akta kapitałowe).

W toku postępowania odwoławczego dopuszczono dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości, który po zapoznaniu się z aktami sprawy, stanowiskiem skarżącej i organu rentowego, aktami rentowymi, ustalił wartość kapitału początkowego A. M. na dzień 1 stycznia 1999r. oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w najkorzystniejszym wariancie, w oparciu o w/w materiał dowodowy, mając również na uwadze załączone do akt sprawy (wynagrodzenie zastępcze za czas pracy wnioskodawczyni z okresu zatrudnienia w byłej NRD od 11.08.1980 – 31.03.1985 (k. 58/akta sprawy).

Wnioskodawczyni udokumentowała okresy pracy: Kombinat (...) SA w D. od 6.06.1979 - 18.12.1992, w tym praca w NRD od 11.08.1980 - 17.01.1986. Uznany został okres od 11.08.1980 - 31.03.1985 oraz urlop wychowawczy od 18.01.1986 - 18.01.1989 na córkę S., ur. (...) od 21.12.1989 - 18.12.1992r. na syna Ł., tj. razem urlop wychowawczy uznany został w wysokości maksymalnej 6 lat, Powiatowy Urząd Pracy w P. od 21.12.1992 - 31.07.1994, w tym pobierała zasiłek dla bezrobotnych, od 22.12.1992 - 21.12.1993, Urząd Gminy i Miasta w P. od 1.08.1994 - 31.01.1995, Powiatowy Urząd Pracy w P. - od 1.02.1995 -25.06.1995 z prawem do zasiłku dla bezrobotnych, Sąd Rejonowy w C. - od 26.06.1995 -31.12.1998 i dalej do 30.06.2003r. Do 31.12.1998r., tj. do wyliczenia kapitału początkowego, okresy pracy wynosiły - składkowe 11 lat, 11 m-cy, 23 dni, tj. 143 m-ce, nieskładkowe : 2 m-ce, 13 dni, tj. 2 m-ce, sprawowania opieki nad dziećmi : 6 lat tj. 72 m-ce. Do wyliczenia kapitału początkowego przyjęto zgodnie z ZUS, pracę zagranicą w NRD od 11.08.1980 - 31.03.1985.

Udokumentowane zostały wynagrodzenia za okresy pracy: 1979r. od 06.06. - 19.023.00 Rp 7, przec. wyn. - 63.924,00, do 7 m-cy 37.289,00, wskaźnik 51,02%, 1980r. - do 10.08. - 24.614,00 jw., od 11.08.1980 - 31.03.1985 praca w b. NRD, przyjęto wynagrodzenie zastępcze: od 11.08. - 21.844,00 wynagr. zastępcze Rp 7, razem 46.458,00, przec. wyn. – 72.480,00, wskaźnik 64,10%, 1981r. – 71.463,00 wyn. zastępcze Rp – 7, przec. wyn. – 7, przec. wyn. - 92.268,00, wskaźnik 77,45%, 1982r. - 115.361,00, przec. wyn. - 139.572,00, wskaźnik 82,65%, 1983r. - 141.704,00 jw., przec. wyn. - 173.700,00, wskaźnik 81,58%, 1984r. - 135.829,00 jw., przec. wyn. - 202.056,00, wskaźnik 67,22%, 1985r.do 31.03. - 33.263,00 jw., przec. wyn. - 240.060,00, do 3 m-cy 60.015,00, wskaźnik 55,42%, 1986r. od 18.01.1986 - 16.01.1989 urlop wychowawczy, przec. wyn. - 289.140,00, 1987r. jw., przec. wyn. 350.208,00, 1988r. jw., przec. wyn. 637.080,00, 1989r. - 1.737 761,00 Rp 7, przec. wyn. - 2.481.096,00, wskaźnik 70,04%, od 21.12.1989 - 19.12.1992 urlop wychowawczy, 1990r. urlop wychowawczy, przec. wyn. - 12.355.644,00, 1991r. urlop wychowawczy, przec. wyn. - 21.240.000,00, 1992r. do 19.12. urlop wychowawczy, od 22.12. do 31.12. zasiłek dla bezrobotnych, przec. wyn. - 371.000,00, do 1 m-ca pracy – 2.935.000,00, wskaźnik 12,64%, 1993r. od 01.01. do 21.12. zasiłek - 15.290.000 , przec. wyn. - 47.940.000,00, wskaźnik - 31,89%, 1994r. od 01.08. 7.056.000,00, przec. wyn. 63.936.000,00, do 5 m-cy 26.640.000,00, wskaźnik 26,49%, 1995r. – do 31.01. – 182,40, od 2.02 – 25.06. – 965,70 zasiłek, od 26.06. – 31.12. – 2.296,50, razem 3.444,60, przec. wyn – 8.431,44, wskaźnik 40,85%, 1996r. – 5.796,40, przec. wyn. – 8.431,44, wskaźnik 40,85%, 1997r. – 7.221,17, przec. wyn. – 12.743,16, wskaźnik 56,67%, 1998r. – 8.754,94, przec. wyn. – 14.873,88, wskaźnik 58,86%.

Najkorzystniejszy wwpw kapitału początkowego z okresu do 31.12.1998r. z najkorzystniejszych 10 kolejnych lat, tj. z lat 1980 - 1989 (przy zerowych latach 1986, 1987, 1988) wynosiłby 49,85% (498,46 : 10), tj. przy uwzględnieniu okresu pracy w NRD i wynagrodzeniu od 21.08.1980 -31.03.1985, tj. okresu jaki przyjął ZUS na podstawie legitymacji ubezpieczeniowej. ZUS do wyliczenia najkorzystniejszego wwpw kapitału początkowego przyjął najkorzystniejszy okres 10 lat, tj. 1984 - 1985, 1989, 1992-1998 wynoszący 41,18% (411,83 : 10) - k. 50 akt kapitałowych, i za lata 1981 - 1985, tj. pracy za granicą przyjął najniższe wynagrodzenia w jgu. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat z okresu do 31.12.1998r., tj. z lat 1980 - 1989 (przy wskaźnikach zerowych za lata 1986 - 1988) wynoszą 49,85%. Podstawa wymiaru kapitału początkowego wynosiłaby 608,61zł. i ustalona została w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wynoszącego 49,85% przez kwotę bazową określoną w ustawie emerytalnej, tj. 49,85% x 1.220,89zł. = 608,61zł.

Do wyliczenia kapitału początkowego przyjęto okresy: składkowe wynoszące: 11 lat, 11 m-cy, 23 dni, tj. 143 m-ce, nieskładkowe wynoszące: 2 m-ce, 13 dni, tj. 2 m-ce, okresy sprawowania opieki nad dziećmi: 6 lat, 0 m-cy, 0 dni, tj. 72 m-ce. Łączne okresy składkowe i nieskładkowe wynoszą 18 lat, 2 m-ce, 6 dni, tj. 6546 dni.

Współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31.12.1998r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wynosi 67,42%. Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01zł. (24% x 1.220,89zł. kwota bazowa = 293,01zł.).

Średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat wynosi 209 m-cy i wynika z komunikatu Prezesa GUS z dnia 25.03.1999r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (MP Nr 12, poz.173).

Obliczenie wartości kapitału początkowego na dzień 01.01.1999r.: część socjalna 293,01zł. x 67,42% (współczynnik proporcjonalny) = 197,55zł., (143 m-ce okr. skł. x 1,3%): 12 x 608,61zł podstawa wymiaru) = 94,27zł. (72 m-ce okr. opieki x 1,3%): 12 x 608,61zł podstawa wymiaru) = 47,47zł., (2 m-ce okr. nieskł. x 0,7%): 12 x 608,61zł. = 0,73zł., razem 340,02zł., 340,02zł. x 209 m-cy (średnie dalsze trwanie życia wynikające z ustawy) = 71.064,18zł. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999r. wynosiłby 71.064,18zł.

Do wyliczenia kapitału początkowego nie uwzględniono okresów: od 1.04.1985 - 17.01.1986, gdyż nie został wystarczająco udowodniony, od 17.01.1989 -18.01.1989, tj. sprawowanie opieki nad dziećmi przekraczającej długość przewidzianą w art. 7 ust. 5 ustawy emerytalnej. ZUS przy uwzględnieniu najkorzystniejszego wwpw wynoszącego 41,18% wyliczył kapitał początkowy w wysokości 65.887,25zł. (opinia k. 65 – 68/akta sprawy).

Po ponownym przeanalizowaniu sprawy, ZUS decyzją z 25.01.2022r., wobec przedłożenia do odwołania nowych dokumentów, ponownie ustalił odwołującej wartość kapitału początkowego na 1.01.1999r. i uchylił decyzję z 28.12.2021r. (k. 48/akta kapitałowe).

W piśmie procesowym z 18.05.2022r., po zapoznaniu się z opinia biegłego, organ rentowy wskazał, że po uwzględnieniu wynagrodzeń zastępczych za okres pracy wn- i w b. NRD, zmienił się wariant okresu faktycznego, tj. 1979, 1980, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1989, 1992, 1993 i wwpw wyniósł 59,40%, a wartość kapitału początkowego na dzień 1.01.1999r. wyniosła 76771,97zł. (pismo procesowe k. 77/akta sprawy).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym. Okoliczności dotyczące świadczenia pracy przez odwołującą na terenie b. NRD, Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadków – B. M. i R. B., którym dał wiarę. Zeznania nie były kwestionowane przez organ rentowy. W poczet materiału dowodowego Sąd przyjął opinię biegłego z zakresu rachunkowości, który po zapoznaniu się z aktami sprawy, stanowiskiem skarżącej i organu rentowego, aktami rentowymi, ustalił wartość kapitału początkowego A. M. na dzień 1 stycznia 1999r. oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w najkorzystniejszym wariancie, w oparciu o w/w materiał dowodowy, mając również na uwadze załączone do akt sprawy (wynagrodzenie zastępcze za czas pracy wnioskodawczyni z okresu zatrudnienia w byłej NRD od 11.08.1980 – 31.03.1985. Z opinii tej wynika, że wartość kapitału początkowego wynosi 71.064,18zł., a wwpw 49,85%. Jednakże biorąc pod uwagę stanowisko ZUS, przedstawione po zapoznaniu się z opinia biegłego, w którym wskazano, że po uwzględnieniu wynagrodzeń zastępczych za okres pracy wn- i w b. NRD, zmienił się wariant okresu faktycznego, tj. 1979, 1980, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1989, 1992, 1993 i wwpw wyniósł 59,40%, a wartość kapitału początkowego na dzień 1.01.1999r. wyniosła 76771,97zł., Sąd przyjął ten wariant jako podstawę merytorycznego rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie

Jak wynika z art. 173 ust. 1 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2021, poz. 291 ze zm.), dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31.12.1948r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone dla osób w wieku 62 lat , tj. zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z dnia 25.03.1999r. (art.173 ust. 2 ustawy).

Zgodnie z przepisem art. 174 ust. 1 cyt. ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (ust. 2).

Przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów, o których mowa w art. 7 pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2 (ust. 2a).

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r. (ust. 3).

W ocenie Sądu Okręgowego, zgromadzone w sprawie dowody, pozwoliły na ustalenie korzystniejszego wyliczenia kapitału początkowego wnioskodawczyni, który wyniósł 76.771,97zł., przy wwpw 59,40%.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił kapitał początkowy dla A. M. na 1.01.1999r. na kwotę 76 771,97zł. i w.w.p.w. k.p. 59,40% (pkt 1 wyroku).

O umorzeniu postępowania co do uchylonej decyzji z 28.12.2021r., Nr (...), orzeczono na podstawie art. 355 kpc (pkt 2 wyroku).

Na podstawie art. 477 ¹⁰§2 k.p.c., wniosek zawarty w odwołaniu z 17.01.2022r. o przeliczenie emerytury, jako nowe żądanie, przekazano ZUS do rozpoznania (pkt 3 wyroku).