Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 maja 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 maja 2023 roku w Sieradzu

odwołania A. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z dnia 6.02.2023 r. Nr (...)

w sprawie A. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o rekompensatę

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje A. Z. prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych od 18 stycznia 2023 roku.

2.  Stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej przesłanki niezbędnej do przyznania prawa do rekompensaty.

3.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na rzecz A. Z. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

4.  Wniosek zawarty w odwołaniu z 6 marca 2023 roku w zakresie żądania odsetek za opóźnienie w przyznaniu i wypłacie świadczenia przekazuje organowi rentowemu do rozpoznania.

Sygn. akt IV U 121/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 6.02.2023r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił A. Z. prawa do rekompensaty z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach, z uwagi na nieudowodnienie co najmniej 15 lat tejże pracy. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że do stażu pracy w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresu od 16.03.1986 – 31.12.1988.

Nie podzielając powyższej decyzji pełnomocnik strony ustanowiony w sprawie złożył odwołanie, wnosząc o przyznanie A. Z. prawa do rekompensaty wraz z odsetkami za opóźnienie w przyznaniu i płatności świadczenia oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania. Podnoszono, że do szczególnych warunków zaliczono okres zatrudnienia wnioskodawcy w (...) od 1.04.1989 – 31.03.1991, 1.03.1992 – 28.02.2002, z wyłączeniem okresów zasiłkowych (łącznie 10 lat, 8 m-cy i 21 dni).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. Z. urodził się (...) W okresie od 3.09.1973 - czerwca 1976r., uczęszczał do (...) Szkoły (...) w S. w zawodzie spawacz monter i uzyskał tytuł spawacz - monter kadłubów okrętowych. Na koniec szkoły, w czerwcu 1976r., odwołujący uzyskał uprawnienia spawacza.

W okresie od 1.08.1976 – 23.07.1979, 6.06.1980 – 13.11.1981, A. Z. był zatrudniony w Stoczni (...) jako spawacz elektryczny z tym, że od 24.10.1977 – 3.06.1978, odbywał zasadniczą służbę wojskową. W okresie od 08.1976r. do 23.07.1979r., odwołujący był monterem kadłubów poprzez spawanie, zajmował się też spawaniem podwójnych den statków. Polegało to na tym, że trzeba był przeciskać się przez niskie powierzchnie około 80cm, przechodzić przez bulaje do dalszych sekcji. Było to spawanie elektryczne ręczne. To były statki transportowe. Były spawane poszczególne segmenty, a potem przewożone na pochylnie, gdzie były montowane razem. Wnioskodawca jako spawacz otrzymywał zlecenie, zakres i godziny przewidywane do spawania. Praca odbywała się w nakolannikach, masce, kufajce. To było elektryczne spawanie elektrodą. Po powrocie z wojska, odwołujący wrócił do pracy na to samo stanowisko spawacza.

W okresie od 6.11.1984 – 30.04.1986, odwołujący zatrudniony był stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) w S. jako spawacz. Przedsiębiorstwo zajmowało się rurociągami. Praca wnioskodawcy polegała na spawaniu rur do wody, spawaniu szyn. Spawanie było elektryczne ręcznie. Praca odbywała się w brygadzie spawaczy.

W okresie od 16.05.1986 – 31.12.1988, A. Z. był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...)w Z., jako spawacz. Zakład później zmienił nazwę na (...) Sp. z o.o. Praca była w systemie czterobrygadowym. W brygadzie było 2 spawaczy, frezerzy, tokarze, mechanicy. W tych latach zakład produkował papę. Miejscem pracy wnioskodawcy była hala produkcyjna. Na jednej hali było 5 linii do produkcji papy. Linia którą trzeba było remontować i naprawiać stała, a pozostałe pracowały. Była sklejarka, bębny suszące -8, wanna impregnacyjna, wanna powłokowa, posypka do papy, bębny chłodzące i na końcu zwijarka. Rolka jest zwijana na rurę. Praca odbywała się w oparach od papy (zeznania wnioskodawcy, zeznania świadków: J. G., E. H., W. P. – na nagraniu CD – 00:08:49 – 00:55:49, 00:03:07 – 00:11:30 k. 58, 90, kserokopia książki spawacza, uprawnienia do posługiwania się spawalniczym sprzętem acetylenowym na terenie Stoczni (...), zaświadczenia o ukończeniu kursu spawania elektrycznego k. 63 – 83/akta sprawy; akta osobowe z okresu zatrudnienia w-cy w: (...) w Z., (...) Przedsiębiorstwie (...) w S., Stoczni (...)).

W dniu 18.01.2023r., A. Z. złożył w ZUS wniosek o emeryturę (wniosek/akta ZUS).

Decyzją z 6.02.2023r., ZUS II Oddział w Ł. przyznał w/w emeryturę od 18.01.2023r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego (decyzja/akta ZUS).

Decyzją z 6.02.2023r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił A. Z. prawa do rekompensaty z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach, z uwagi na nieudowodnienie co najmniej 15 lat pracy w szczególnych. Do stażu pracy w szczególnych warunkach nie uwzględniono okresu od 16.03.1986 – 31.12.1988 (decyzja/akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym. Fakty dotyczące charakteru pracy wnioskodawcy, Sąd ustalił na podstawie zeznań odwołującego, zeznań świadków J. G., E. H., W. P., którym dał wiarę oraz na podstawie dokumentów źródłowych z akt osobowych ubezpieczonego. W ocenie Sądu materiał dowodowy daje podstawy do uzupełnienia w-cy stażu w szczególnych warunkach, uznanego przez ZUS w wymiarze 10 lat, 8 miesięcy i 21 dni i nabycia prawa do rekompensaty. Charakter wykonywanej przez odwołującego pracy w okresach od: 1.08.1976 – 23.07.1979, łącznie ze służbą wojskową, 6.06.1980 – 13.11.1981, 6.11.1984 – 30.04.1986, 16.05.1986 – 31.12.1988, daje podstawy do zaliczenie tej pracy jako pracy w szczególnych warunkach, która została wymieniona w wykazie A dział XIV poz. 12 rozporządzenia RM z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego (…).

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 2 pkt 5 ustawy z 9.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2017r., poz. 644 ze zm.), rekompensata - odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Jak wynika z art. 21 cyt. ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. W taki sposób istotę rekompensaty określa zresztą sam ustawodawca, definiując ją w art. 2 pkt 5 ustawy o e. p.

Definicję pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uprawniającą do wcześniejszej emerytury reguluje art. 32 ustawy emerytalno – rentowej oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z §3 i §4 cyt. rozporządzenia, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury jeżeli łącznie spełnia warunki: mężczyzna jeżeli osiągnął wiek 60 lat, ma wymagany „okres zatrudnienia” 25 lat, w tym przepracował co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazach A lub B stanowiących załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że wnioskodawca spełnił sporną przesłankę zatrudnienia w szczególnych warunkach, bowiem w okresach od: 1.08.1976 – 23.07.1979, łącznie ze służbą wojskową, 6.06.1980 – 13.11.1981, 6.11.1984 – 30.04.1986, 16.05.1986 – 31.12.1988, wykonywał pracę w szczególnych warunkach, która została wymieniona w wykazie A dział XIV poz. 12 rozporządzenia RM z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego (…). Doliczając powyższe okresy zatrudnienia do uznanych przez ZUS, łącznie stanowią ponad 15 lat.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1 i 1 a cyt. ustawy, organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczeń (…) po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. W razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Użyte w art. 118 sformułowanie „wyjaśnienie ostatniej okoliczności niezbędne do wydania przez organ rentowy decyzji” należy rozumieć w ten sposób, iż 30 – dniowy termin winien być liczony od jej „faktycznego wyjaśnienia”. W konsekwencji, jeżeli organ rentowy nie wyda decyzji pozytywnej w sprawie ustalenia prawa do świadczenia lub nie wypłaci tego świadczenia w terminie 30 dni od tak określonej „daty wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania przez organ decyzji”, a następnie w wyniku przeprowadzonego postępowania - okaże się, że iż w tej dacie zostały już faktycznie wyjaśnione wszystkie okoliczności niezbędne dla wydania takiej decyzji, wówczas organ rentowy obowiązany jest do wypłaty odsetek od tego świadczenia (tak SN w wyroku z 22.04.2004r. III UA 1/04, w wyroku z 14.09.2007r., sygn. III UK 37/07). W ocenie Sądu w przedmiotowej sprawie na etapie postępowania przed ZUS –em i na dzień decyzji, nie było możliwe prawidłowe ustalenie przesłanki pracy w szczególnych warunkach na podstawie złożonych dokumentów, co zostało dopiero wykazane w postępowaniu odwoławczym. Dlatego też organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania zaskarżonej decyzji, o czym orzeczono w pkt 2 wyroku. Natomiast o zmianie zaskarżonej decyzji orzeczono na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c. przyznając A. Z. prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach od 18.01.2023r. (pkt. 1 wyroku).

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018.256 j.t. ze zm.) (pkt 3 wyroku).

Na podstawie art. 477 ¹⁰§2 k.p.c., przekazano do rozpoznania organowi rentowemu wniosek zawarty w odwołaniu z 6.03.2023r. w zakresie żądania odsetek za opóźnienie w przyznaniu i wypłacie świadczenia.