Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2020 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 29 grudnia 2020 roku w Sieradzu

odwołania M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z dnia 21.01.2020 r. Nr (...)

w sprawie M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o świadczenie uzupełniające

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje M. K. prawo do świadczenia uzupełniającego od 1 października 2019 roku do 30 września 2022 roku.

Sygn. akt IV U 136/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 21.01.2020r., ZUS II Oddział w Ł. odmówił M. K. prawa d o świadczenia uzupełniającego na podstawie przepisów ustawy z 31.07.2019r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz.U. 2019.1622.).

Nie podzielając powyższej decyzji, w/w złożyła odwołanie, wnosząc o zmianę decyzji i przyznanie prawa do przedmiotowego świadczenia.

W odpowiedzi ZUS wnosił o oddalenie odwołania, powołując się na orzeczenie KL ZUS z 14.01.2020r., która nie uznała wnioskodawczyni za niezdolną do samodzielnej egzystencji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. K., ur. (...)

W dniu 22.10.2019r., M. K. złożyła w ZUS wniosek o świadczenie uzupełniające (wniosek/akta ZUS).

Badaniem z 6.12.2019r., Lekarz Orzecznik ZUS stwierdził u odwołującej upośledzenie umysłowe lekkie z zaburzeniami zachowania, stan po operacji guza siodła tureckiego z zaburzeniami hormonalnymi leczonymi substytucyjnie, nie stwierdzając niezdolności do samodzielnej egzystencji (orzeczenie k. 7/akta orzecznicze).

Komisja Lekarska rozpoznając sprzeciw od powyższego orzeczenia, rozpoznała u badanej organiczne zaburzenia osobowości, lekkie upośledzenie umysłowe, przebytą operację guza przysadki mózgowej z następowym zanikiem nerwu wzrokowego lewego z praktyczną jednoocznością, chorobę Hasimoto leczoną substytucyjnie w okresie klinicznej niedoczynności tarczycy, nie uznając badanej za niezdolną do samodzielnej egzystencji (orzeczenie k. 63 - 65/akta orzecznicze).

Decyzją z 21.01.2020r., ZUS II Oddział w Ł. odmówił M. K. prawa d o świadczenia uzupełniającego na podstawie przepisów ustawy z 31.07.2019r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz.U. 2019.1622.). (decyzja k. 6/akta ZUS).

W postępowaniu odwoławczym dopuszczono dowód z opinii biegłych: psychiatry, psychologa, endokrynologa, internisty – medycyny pracy (k. 9/akta sprawy).

Biegły endokrynolog po przeprowadzonym badaniu, rozpoznał u wnioskodawczyni guz okolicy siodła tureckiego, stan po przezklinowej operacji guza okolicy siodła tureckiego, częściową niedoczynność przysadki osi kortykotropowej i tyeotropowej, zanik nerwu wzrokowego oka lewego, autoimmunologiczny stan zapalny gruczołu tarczowego, osteopenię, upośledzenie stanu umysłowego . W roku 2013 stwierdzono u wnioskodawczyni guz okolicy siodła tureckiego i przeprowadzono zabieg operacyjny -przezklinowa resekcja guza okolicy siodła tureckiego (hist.pat. czaszkogardlak). Wynik badania MR w technice wysokiej rozdzielczości - 2013r. - „W obrębie poszerzonego siodła tureckiego widoczny jest guz silnie uwypuklający się nadsiodłowo o wymiarach 29 x 20 x 20 mm, który silnie modeluje obie tętnice przednie mózgu i wybitnie modeluje i napina skrzyżowanie nerwów wzrokowych …”. Rozpoznano także częściową niedoczynność przedniego płata przysadki, zanik nerwu wzrokowego oka lewego, autoimmunologiczny stan zapalny gruczołu tarczowego przy jednoczesnym upośledzeniu umysłowym. Wykonywane badanie MR w latach 2016 i 2017 stwierdzają niewielkie różnice w wymiarach zmiany wynikające z nieregularności kształtu zmiany i różnic między badaniami związanymi z planowanymi płaszczyznami przekrojów.

W dniu 10.12.2013r. dokonano przez zatokę klinową częściowej resekcji guza okolicy siodła tureckiego. W badaniach pooperacyjnych MR przysadki opisano w obrębie siodła tureckiego śród i nasiodłowo niejednorodną torbielowato - litą guzowatą zmianę (zabieg operacyjny niedoszczętny ze względu na wielkość i lokalizacje guza). Badana wymaga stałego leczenia substytucyjnego hydrokortyzonem i L-tyroksyną z powodu niedoczynności przysadki w zakresie osi kortykotropowej i tyreotropowej. Chora nie rokuje poprawy stanu zdrowia. Na podstawie całkowitego braku kontaktu z pacjentką oraz długiej listy poważnych problemów endokrynologicznych stwierdzanych przez Klinikę (...) w Ł. oraz nie rokowania poprawy w stanie chorej należy zaproponować z endokrynologicznego punktu widzenia rozpatrzenie u chorej niezdolności do samodzielnej egzystencji oraz o ewentualnym przyznaniu świadczeń uzupełniających (k. 13 - 15/akta sprawy).

Biegły psycholog w badaniu z 7.07.202022r. oceniła, że badana w powierzchownym kontakcie, zahamowana w rozmowie, niezbyt chętnie odpowiadająca na pytania, słownictwo ubogie, orientacja auto - i allopsychiczna częściowa. W zachowaniu jest infantylna, z obniżonym krytycyzmem. Nie obserwowano objawów lęku, zaburzeń treści myślenia ani trudności w koncentracji uwagi na zadaniach. Obecne było natomiast spowolnienie psychoruchowe, ruchy mało precyzyjne, niezgrabne, występowała duża męczliwość. M. K. mieszka z rodzicami. Podaje, iż nigdy nie chodziła do szkoły, nikt nigdy nie uczył jej też w domu, nie nauczyła się czytać ani pisać. Cały czas spędza w domu z mamą. Mama jej we wszystkim pomaga. Pomaga przy posprzątaniu, jedzeniu, mama szykuje jej jedzenie, najeść potrafi się sama. Mama jej pomaga przy myciu, podpowiada przy myciu, co ma robić. W domu lubi z mamą oglądać telewizję. Wychodzi z mamą na spacery, nie chodzi z mamą do sklepu, mama woli iść sama. Bierze leki, ale nie wie na jakie choroby te leki są. Chodzi na wizyty do lekarza z mamą, nie pamięta do jakiego lekarza.

Zdaniem biegłej, aktualnie funkcjonowanie intelektualne M. K. mieści się w obszarze upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym. Występuje wtórne obniżenie funkcji poznawczych na podłożu organicznym. Rozwój poszczególnych funkcji jest dysharmonijny. Dość dobrze orientuje się i porusza w dobrze znanym sobie, najbliższym środowisku. Obniżone pozostają natomiast funkcje myślenia przyczynowo - skutkowego oraz logicznego i przewidywania konsekwencji swoich działań. Zasób słownictwa jest znacznie obniżony. Badana ma znacznie obniżone umiejętności społeczne z powodu wieloletniego ograniczenia jej funkcjonowania do rzeczywistości domu rodzinnego. Instruowana potrafi wykonywać proste prace domowe, czynności samoobsługowe oraz wyrażać swoje podstawowe potrzeby (opinia k. 22 - 24/akta sprawy).

Biegły psychiatra rozpoznała u odwołującej upośledzenie umysłowe umiarkowane, organiczne zaburzenia osobowości i zachowania i uznała, że w obecnym stanie zdrowia badana jest niezdolna do samodzielnej do samodzielnej egzystencji od daty złożenia wniosku o świadczenie uzupełniające na okres dwóch lat, tj. do 30 10.2021r. Badana kontakt nawiązuje, orientacja w czasie jest niepełna, afekt stępiony, wypowiedzi skąpe, powolna, w nastroju obojętnym, bez lęku, nie ujawnia objawów psychotycznych, intelekt obniżony. W 2013r. przebyła operację częściowego usunięcia guza okolicy siodła tureckiego. Obecnie wymaga leczenie substytucyjnego hormonami osi kortykotropowej i tyreotropowej. W związku z chorobą cierpi też na zanik nerwu wzrokowego i zaburzenia widzenia. Obecnie jej funkcje intelektualne są na poziomie upośledzenia umysłowego umiarkowanego, co potwierdza badanie psychologiczne. Na podstawie dostępnych danych należy przyjąć, iż jej funkcjonowanie intelektualne uległo pogorszeniu z powodu guza mózgu. Poza tym ujawnia objawy takie jak spowolnienie psychoruchowe, męczliwość psychofizyczna, infantylność , ograniczenie zainteresowań i inicjatywy. Obecny poziom funkcjonowania poznawczego przy współistnieniu zaburzeń wzroku i niewydolności przysadki nie pozwala jej na samodzielne zadbanie o swoje podstawowe potrzeby i wymaga stałej opieki i pomocy innych osób (opinia k. 32/akta sprawy).

Biegły z zakresu interny – medycyny pracy po przeprowadzonym badaniu, stwierdził u odwołującej stan po przezklinowej operacji guza siodła tureckiego (2013r.), częściową niewydolność przysadki mózgowej, zanik nerwu wzrokowego lewego, chorobę Hashimoto, upośledzenie umysłowe umiarkowane, organiczne zaburzenia osobowości i zachowania.

Kontakt werbalny z wnioskodawczynią podczas badania był znacznie utrudniony. Na zadawane pytania odpowiadała „ mama wie”. Z kolei z przekazu matki wnioskodawczyni, która uczestniczyła w badaniu wynika, że córka praktycznie nie widzi lewym okiem w następstwie zaniku nerwu wzrokowego. Pozostaje pod opieką jedynie Poradni Endokrynologicznej, gdzie otrzymuje w leczeniu glikokortykosteroidy systemowe oraz lewotyroksynę (Euthyrox) z powodu niedoczynności tarczycy. Wnioskodawczyni nie wychodzi samodzielnie z domu poza przydomowy ogród, nie jest w stanie przyrządzić samodzielnie posiłków, natomiast spożywa je bez pomocy. Zdaniem matki nie jest w stanie załatwić samodzielnie jakichkolwiek spraw urzędowych, odbyć samodzielnie wizyty lekarskiej, czy przemieścić się korzystając z publicznego transportu. Wnioskodawczyni nie ma żadnych zainteresowań. Nie czyta, nie ogląda telewizji oraz nie obsługuje komputera. Nie posiada własnego telefonu komórkowego oraz nie utrzymuje żadnych kontaktów towarzyskich. Nie rodziła i jest wolna od nałogów.

W badaniu przedmiotowym: pacjentka w stanie ogólnym dobrym, poruszająca się sprawnie, bez widocznej duszności, w znacznie ograniczonym kontakcie werbalnym, spowolniała psychoruchowo, nie mniej spokojna i stosująca się do poleceń. Budowa ciała prawidłowa, odżywienie dobre. Ruchomość kręgosłupa i stawów obwodowych prawidłowa. Skóra bez zmian chorobowych. Tkanka podskórna bez obrzęków, węzły chłonne dostępne badaniu niepowiększone. Głowa jest symetryczna, gałki oczne prawidłowo osadzone, źrenice równe. Klatka piersiowa o budowie symetrycznej. Nad polami płucnymi drżenie piersiowe prawidłowo zachowane, odgłos opukowy jest jawny symetrycznie. Osłuchowo stwierdza się szmer oddechowy pęcherzykowy prawidłowy. Wysycenie hemoglobiny tlenem prawidłowe, czynność serca jest miarowa ok. 50/min, tony serca głośne, czyste, ciśnienie tętnicze krwi: 115/77 mmHg, brzuch miękki, niebolesny, wątroba i śledziona niepowiększone.

Z uwagi na przebyte leczenie guza mózgu zlokalizowanego w okolicy siodła tureckiego doszło u niej do dalszego obniżenia funkcji intelektualnych, co potwierdził biegły psychiatra, uznając, że obecnie prezentuje ona upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym, zaś dodatkowo organiczne zaburzenia osobowości i zachowania. Powikłaniem przebytego leczenia neurochirurgicznego jest zanik lewego nerwu wzrokowego i praktycznie jednooczność pani K., a także niedoczynność ^ przysadki mózgowej w zakresie osi kortykotropowej i tyreotropowej, wymagająca bezterminowo suplementacji hormonalnej.

W trakcie badania biegły nie był w stanie nawiązać z wnioskodawczynią pełnego kontaktu słownego. Na zadawane pytania nie udzielała ona odpowiedzi, bądź wskazywała na matkę, oczekując z jej strony wsparcia. Biegły po zebraniu wywiadu od matki pani M. K., po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną oraz opiniami wydanymi przez biegłych wcześniej opiniujących - w tym oceniających jej stan zdrowia psychicznego - stwierdził, że wnioskodawczyni nie jest zdolna do samodzielnej egzystencji w okresie 3 lat, począwszy od daty złożenia wniosku o świadczenie uzupełniające, tj. od 22.10.2019r.,

natomiast rokowania co do poprawy jej stanu zdrowia w przyszłości ocenia jako niepomyślne (opinia k. 40 – 43/akta sprawy).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym. Opinie biegłych zostały oparte na bezpośrednim badaniu wnioskodawczyni oraz załączonej dokumentacji medycznej. Zdaniem Sądu przedmiotowe opinie są fachowe, a wnioski wypływające z opinii są miarodajne i przekonywujące. Z opinii biegłych wynika, że w obecnym stanie zdrowia, uzasadnione jest uznanie wnioskodawczyni za niezdolną do samodzielnej egzystencji i przyznania prawa do świadczenia uzupełniającego. Podzielając w pełni przedmiotowe opinie, Sąd uczynił je podstawą merytorycznego rozstrzygnięcia. W zakresie daty końcowej przyznania świadczenia, Sąd przyjął ją z opinii biegłego z zakresu interny – medycyny pracy, będącej opinią całościową, uwzględniającą także ocenę stanu zdrowia wnioskodawczyni dokonaną przez biegłych psychologa, psychiatrę, endokrynologa.

Sąd Okręgowy zważył:

Ponieważ postępowanie dowodowe w całości zostało przeprowadzone w oparciu o dokumenty zawarte w aktach organu rentowego, aktach sprawy, opinie biegłych sądowych, stosownie do art. 15zzs2 ustawy z 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, 567, 568 i 695), w brzmieniu, określonym ustawą z dnia 14 maja 2020r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U.2020.875), zaistniały przesłanki do wydania w sprawie wyroku na posiedzeniu niejawnym.

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z 31.07.2019r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U. 2019.1622), świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji, zwanym dalej "osobami uprawnionymi".

Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, z wyłączeniem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2018.1270.), zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekroczyła kwoty 1. 600zł. miesięcznie.

Jak wynika z przepisu art. 4 ust. 1 i 2 ustawy, świadczenie uzupełniające przysługuje osobie uprawnionej w wysokości nie wyższej niż 500zł. miesięcznie, przy czym łączna kwota świadczenia uzupełniającego i świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 2, nie może przekroczyć 1600zł. miesięcznie, z zastrzeżeniem wyłączeń, o których mowa w art. 2 ust. 2.

Termin "niezdolność do samodzielnej egzystencji" zdefiniowany został w art. 13 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - stan, który oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Pojęcie to ma zatem szeroki zakres przedmiotowy. Trzeba bowiem odróżnić opiekę, oznaczającą pielęgnację, czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp. od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego. Wszystkie zaś powyższe czynniki łącznie wyczerpują treść terminu "niezdolność do samodzielnej egzystencji" (vide wyrok SA w Katowicach z 21.02.2002r. III AUa 1333/01).

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że M. K. spełniła sporną przesłankę niezdolności do samodzielnej egzystencji. Stanowisko takie wynika jednoznacznie z opinii biegłych, które Sąd w całości podzielił.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 477 ¹⁴§2 k.p.c.