Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Matusiak

Protokolant: st. sekr. sąd. Beata Krysiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 października 2021 roku w Sieradzu

odwołania Z. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z dnia 21 kwietnia 2021 r. Nr (...)

w sprawie Z. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o odpowiedzialność za składki

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od Z. W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. kwotę 3.600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn.akt IV U 357/21

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21.04.2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w oparciu o przepisy art. 108 § 1 w zw. z art.107 § 1,§2 pkt 2 i 4 i art.116, art.116a, art.116b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2020 r. poz.1325 ze zm.) a także art. 31 i art.32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.), przeniósł na Z. W. odpowiedzialność za płatnika składek (...) sp. z o.o. w likwidacji z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami oraz kosztami egzekucyjnymi w łącznej kwocie 21.728,14 zł, w tym:

1)  na ubezpieczenia społeczne:

- w kwocie 14.417,15 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres 02/2018 -02/2019, 06/2019-07/2019, 10/2019-11/2019, 01/2020-12/2020,

- w kwocie 2.331 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 21.04.2021 r.,

- w kwocie 964,20 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych;

2) na ubezpieczenie zdrowotne:

- w kwocie 2.450,44 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres 12/2017-02/2019, 08/2019-09/2019, 01/2020-12/2020,

- w kwocie 475 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 21.04.2021 r.,

- w kwocie 172,30 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych;

3)  na Fundusz Pracy Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych:

- w kwocie 648,65 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres 12/2017-06/2019, 08/2019-12/2020,

- w kwocie 149 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 21.04.2021 r.,

- w kwocie 135,30 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że stosownie do art. 46 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (...) sp. z o.o. w likwidacji jako płatnik składek zobowiązana była do obliczania, rozliczania oraz opłacania w terminach określnych ustawą należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, oraz Fundusz Pracy Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za każdy miesiąc kalendarzowy. Niedopełnienie tego obowiązku spowodowało powstanie na koncie spółki zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek. Organ wskazał, że w okresie obejmującym powstałe zadłużenie Z. W. pełnił funkcję prezesa oraz likwidatora (...) sp. z o.o. w likwidacji. Pierwotny akt założycielski podmiotu powstał w dniu 01.04.2010 r. a na mocy aktu notarialnego z dnia 21.02.2018 r. podjęto uchwałę o rozwiązaniu spółki i otwarciu jej likwidacji. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że zaewidencjonowane zadłużenie na koncie rozliczeniowym podmiotu świadczy o fakcie utraty płynności finansowej spółki, co wiąże się z obowiązkiem złożenia w odpowiednim terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, którą ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny, przy czym zobowiązanego będącego osobą prawną uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość majątku, nawet wówczas gdy na bieżąco zobowiązania te wykonuje. Wskazując, że z danych zawartych w odpisie z rejestru przedsiębiorców nie wynika, aby złożono wniosek o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ustawy Prawo upadłościowe, Zakład stwierdził, że wnioskodawca nie dopełnił formalności w zakresie ogłoszenia upadłości spółki w odpowiednim terminie oraz nie zostało wszczęte postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości; nie zostało także wskazane mienie spółki, z którego egzekucja umożliwiłaby zaspokojenie zaległości spółki z tytułu składek w znacznej części co oznacza, że adresat decyzji nie wykazał okoliczności skutkujących wyłączeniem odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Zakład zwrócił też uwagę na czynności egzekucyjne podejmowane przez Dyrektora II Oddziału ZUS, polegające na zajęciach rachunków bankowych płatnika, które nie doprowadziły do zaspokojenia należności. Z kolei fakt obciążenia hipotecznego nieruchomości dłużnika wskazuje na niemożliwość zaspokojenia się z tego składnika majątku dłużnika.

W odwołaniu od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Z. W. wniósł o jej zmianę i nieobciążanie go w żadnym zakresie należnościami płatnika. Przyznając, że w okresie od 01.04.2010 r. do 21 lutego 2018 r. pełnił funkcje prezesa zarządu (...) sp. z o.o. a po tej dacie zajmował stanowisko jej likwidatora, Z. W. zwrócił uwagę, że podmiot ten powstał jako spółka celowa, której priorytetowym przedmiotem działalności a przez to wyłącznym celem jej utworzenia była produkcja i dystrybucja energii oraz budowa bioelektrociepłowni zasilanej biopłynami. W tym celu w dniu 19.09.2011 r. spółka nabyła zabudowaną nieruchomość, uzyskując następnie prawomocną decyzję o pozwoleniu na budowę. Mimo uzyskania promesy koncesji na wytwarzanie elektrycznej w kogeneracji, spółka nie mogła podjąć działalności wytwórczej na skutek nadużywania pozycji dominującej na rynku przez (...) sp. z o.o. w S., co z kolei generowało koszty związane z należnościami publicznoprawnymi, obciążającymi nieruchomość spółki. Wskazując na zakres czynności likwidacyjnych, określony w art. 282 § 1 k.s.h. odwołujący zaznaczył, że od daty podjęcia uchwały o likwidacji spółki nie zachodziły przesłanki do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, ponieważ spółka przez cały ten czas posiada majątek o wartości przewyższającej jej zobowiązania, co wynika z porównania określonych w corocznych bilansach aktywów i zobowiązań spółki, zaś wykazywanie przez spółkę strat w kolejnych latach, co nie jest tożsame z nadmiernym zadłużaniem, nie jest wystarczającą przesłanką zgłoszenia wniosku o upadłość. Zdaniem Z. W. nie można podzielić stanowiska organu, iż nie zostało wskazane mienie spółki, z którego egzekucja umożliwiłaby zaspokojenie należności z tytułu składek, ponieważ w toku egzekucji administracyjnej, prowadzonej przez Urząd Skarbowy były wskazywane składniki mienia płatnika, z których dochodziło do częściowego zaspokojenia zobowiązań, jednak decyzja o przeznaczeniu środków uzyskanych w toku egzekucji niezleżała do organu egzekucyjnego a nie do likwidatora.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie z argumentacją jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. z siedzibą w S. została wpisana do rejestru przedsiębiorców w dniu 13.04.2010 r. na podstawie aktu notarialnego, sporządzonego w dniu 1 kwietnia 2010 r. Prezesem jednoosobowego zarządu spółki został Z. W.. Jako przedmiot przeważającej działalności przedsiębiorcy ujawniono sprzedaż hurtową zboża, nieprzetworzonego tytoniu, nasion i pasz dla zwierząt; jako przedmiot pozostałej działalności przedsiębiorcy m.in.: wytwarzanie energii elektrycznej, przesyłanie energii elektrycznej, dystrybucję energii elektrycznej, wytwarzanie i zaopatrywanie w parę wodną, gorąca wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych, handel energią elektryczną. W dniu 5 lipca 2019 r. w rejestrze przedsiębiorców wpisano informację o likwidacji spółki na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników z dnia 21.02.2018 r. o rozwiązaniu spółki; likwidatorem spółki został Z. W.. W dniu 16 lutego 2018 r. w rejestrze przedsiębiorców, dot. spółki (...), wpisano zaległości podatkowe spółki na rzecz Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. w kwotach: 18.959,89 zł, 18.796 zł; w dniu 4 grudnia 2019 r. na rzecz tego samego wierzyciela wpisano zaległości wynoszące: 1.762 zł, 1.332,90 zł, 355,57 zł. Spółka (...) jest właścicielem nieruchomości położonej w S. o pow. 2,0623 ha, dla której w Sądzie Rejonowym w Sieradzu urządzona jest KW Nr (...); w dziale IV tej KW wpisano: hipotekę umowną łączną w kwocie 932.280 zł na rzecz (...) Banku (...) SA, hipotekę przymusową w kwocie 66.959 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 112.267 zł na rzecz Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 107.782,50 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 108.015 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 88.356,60 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 27.146,70 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 36.339,60 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 41.716,29 zł rzecz Naczelnika Urzędu Skarbowego w S., hipotekę przymusową w kwocie 18.054,30 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 2.480 zł na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, hipotekę przymusową w kwocie 178.812,10 zł na rzecz Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 6.737,64 zł na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, hipotekę przymusową w kwocie 2.028,80 zł na rzecz Naczelnika Urzędu Skarbowego w S., hipotekę przymusową w kwocie 21.175,20 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 18.076,80 zł na rzecz Urzędu Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 3.428,19 zł na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, hipotekę przymusową w kwocie 27.172,80 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 4.358,67 zł na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, hipotekę przymusową w kwocie 63.613,47 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 38.2884,20 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 19.782,90 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 28.412,70 zł na rzecz Gminy Miasta S., hipotekę przymusową w kwocie 18.489,30 zł na rzecz Gminy Miasta S.; w dziale III tej KW wpisane jest ostrzeżenie o wszczęciu egzekucji na wniosek Prezydenta Miasta S.. (...) S. jest również właścicielem położonej w S. nieruchomości o pow. 0,6461 ha, do której wszczęta została egzekucja administracyjna na wniosek Prezydenta Miasta S.; nieruchomość ta jest obciążona hipotekami w takim zakresie, jak wyżej opisana nieruchomość.

W dniu 18.06.2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wystawił przeciwko (...) sp. z o.o. tytuły wykonawcze, obejmujące należności z tytułu nieopłaconych składek na: Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w wysokości 242,60 zł wraz z odsetkami i kosztami upomnienia, ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 728,60 zł wraz z odsetkami i kosztami upomnienia, ubezpieczenia społeczne w wysokości 3.498,60 zł wraz z odsetkami i kosztami upomnienia. Dyrektor II Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. dokonał zajęcia: wierzytelności z rachunku bankowego i wkładu oszczędnościowego dłużnika: w dniu 20.06.2018 r. w (...) Banku (...) SA, w dniu 16 października 2018 r. w Banku (...) SA; w dniu 09.05.2019 r. wierzytelności z tytułu nadpłaty/zwrotu podatku w Urzędzie Skarbowym w S., zajęcia dot. tych wierzycieli dłużnika były sukcesywnie ponawiane po wystawieniu dalszych tytułów wykonawczych. Kolejne tytuły wykonawcze Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przeciwko (...) sp. z o.o. obejmujące należności z tytułu niezapłaconych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne zostały wystawione w dniach: 08.08.2018, 17.09.2018r., 08.01.2019r., 13.03.2019r., 07.05.2019 r., 23.09.2019r., 07.01.2020 r. , 01.04.2020r.,05.11.2020r., 08.12.2020r., 03.02.2021r.

(wydruki z KRS, odpisy z KW, tytuły wykonawcze, zajęcia w aktach ZUS

Wyrokiem, wydanym w dniu 30.09.2015 r. w sprawie XVII AmA 140/13, Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozpoznając odwołanie Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. zmienił zaskarżoną decyzję, uznając za ograniczającą konkurencję i naruszającą zakaz, o którym mowa w art. 9 ust.1 i ust.2 pkt 5 uokik praktykę, polegającą na nadużywaniu przez Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. pozycji dominującej na lokalnym rynku przesyłu i dystrybucji ciepła w S. poprzez przeciwdziałanie ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji na rynku wytwarzania i sprzedaży ciepła na skutek odmowy przekazania informacji niezbędnych dla przygotowania – zgodnie z wymaganiami Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. – wniosku o określenie warunków przyłączenia źródła ciepła i stwierdził zaniechanie jej stosowana z dniem 28.06.2012 r.; orzeczenie to uprawomocniło się wobec oddalenia apelacji wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 03.04.2017 r. w sprawie VI ACa 1908/15.

(kopie orzeczeń k. 30-32).

Na dzień 01.07.2021 r. zobowiązania (...) sp. z o.o. w likwidacji z tytułu podatku od nieruchomości za lata 2011-2021 wynoszą: 553.176,76 zł – należność główna, 199.801 zł tytułem odsetek, 487,20 zł kosztów upomnienia, zobowiązania te zostały uregulowane w zakresie dotyczącym podatku za 2013 r. na łączną kwotę 43.905 zł, w pozostałym zakresie należności są egzekwowane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w S..

(...) sp. z o.o. w likwidacji posiada zaległości w podatku VAT za okres: - 07/2019 r. w kwocie 10.630,83 zł, 01/2021 w kwocie 41 zł, - 02/2021 w kwocie 436 zł, 03/2021 r. w kwocie 435 zł, - 04/2021 r. w kwocie 171 zł, 05/2021 r. w kwocie 418 zł.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w S. prowadzi przeciwko (...) sp. z o.o. w likwidacji postępowanie egzekucyjne na podstawie własnych tytułów wykonawczych jak też na podstawie wniosków wierzycieli: Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. i Prezydenta Miasta S.

(informacje k.40, 42, 67-69).

Decyzją, wydaną w dniu 23.05.2019 r., Prezydent Miasta S. po rozpatrzeniu wniosku (...) sp. z o.o. w likwidacji odmówił umorzenia należności podatkowej w podatku od nieruchomości w kwocie 223.000 zł wraz z odsetkami za zwłokę. W piśmie z dnia 28.01.2021 r. Z. W. jako likwidator (...) sp. z o.o. w likwidacji poinformował Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., iż zostały podjęte niezbędne czynności w celu uiszczenia zaległych należności składkowych zgodnie z treścią art. 282 § 1 k.s.h. a termin zakończenia procesu sprzedaży majątku spółki, mający zgodnie z planem ulec zakończeniu do 30.06.2021 r., uzależniony jest od wyrażenia zgody przez Prezydenta Miasta S. na umorzenie części należnych podatków od nieruchomości.

(pismo likwidatora, kopia decyzji w aktach ZUS).

Na dzień 21.04.2021 r. zobowiązania (...) s. z o.o. w likwidacji z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami oraz kosztami egzekucyjnymi wynosiły łącznie 21.728,14 zł, w tym:

1) na ubezpieczenia społeczne:

- w kwocie 14.417,15 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres 02/2018 -02/2019, 06/2019-07/2019, 10/2019-11/2019, 01/2020-12/2020,

- w kwocie 2.331 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 21.04.2021 r.,

- w kwocie 964,20 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych;

2) na ubezpieczenie zdrowotne:

- w kwocie 2.450,44 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres 12/2017-02/2019, 08/2019-09/2019, 01/2020-12/2020,

- w kwocie 475 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 21.04.2021 r.,

- w kwocie 172,30 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych;

3) na Fundusz Pracy Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych:

- w kwocie 648,65 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres 12/2017-06/2019, 08/2019-12/2020,

- w kwocie 149 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 21.04.2021 r.,

- w kwocie 135,30 zł z tytułu kosztów egzekucyjnych.

(wydruk przeglądu danych – stany należności w aktach ZUS).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przedmiotem postępowania w rozpoznawane sprawie była kwestia odpowiedzialności Z. W. jako byłego członka zarządu (...) sp. z o.o. za zaległości podatkowe Spółki, na podstawie art. 116 § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U.2021.1540 - dalej o.p.), powstałe w okresie do dnia 20 lutego 2018 r. oraz kwestia odpowiedzialności skarżącego jako likwidatora Spółki na podstawie art. 116b o.p. za zaległości podatkowe powstałe od dnia otwarcia likwidacji tj. 21 lutego 2018 r. Stosownie do art. 107 § 1 o.p., który to przepis z mocy art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ma odpowiednie zastosowanie do należności z tytułu składek, za zaległości podatkowe podatnika odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem również osoby trzecie w przypadkach i w zakresie przewidzianych w rozdziale 15 działu III Ordynacji podatkowej. Na podstawie art. 116 § 1 o.p., do którego wszystkich paragrafów także odsyła przepis art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna. W myśl § 2 art. 116 o.p. odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu. § 3 art. 116 dotyczy odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji lub spółki akcyjnej w organizacji nie posiadającej zarządu. Zgodnie zaś z § 4 przepisy § 1-3 art. 116 stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji. Zakresem podmiotowym art. 116 o.p. objęte zatem zostały trzy grupy podmiotów: 1) członkowie zarządu spółek kapitałowych (jakimi są spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna), a także tych spółek w organizacji; 2) pełnomocnicy spółek w organizacji, a jeżeli pełnomocnik spółki nie został powołany - wspólnicy spółki w organizacji (w przypadku gdy wskazane spółki nie posiadają zarządu); 3) byli członkowie zarządu spółek oraz byłych pełnomocników lub wspólników spółki w organizacji. W tym miejscu należy się odwołać do treści art. 38 k.c., zgodnie z którym osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na nim statucie. W odniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jej organami, zgodnie z ustawą z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. 2020 r., poz. 1526 ze zm.), są zarząd (art. 201 § 1), rada nadzorcza lub komisja rewizyjna (art. 213 § 1) i zgromadzenie wspólników (art. 227), przy czym tylko zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę. Status prawny likwidatora reguluje art. 280 k.s.h. stanowiący, że do likwidatorów stosuje się przepisy dotyczące członków zarządu, chyba że przepisy o rozwiązaniu i likwidacji spółki stanowią inaczej. Zgodnie z art.116b w związku z art.116 o.p. likwidatorzy osób prawnych odpowiadają za zaległości z tytułu składek, jeżeli egzekucja z majątku osób prawnych okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a likwidator nie wykazał:

- mienia, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie należności z tytułu składek w znacznej części,

- że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015r. Prawo restrukturyzacyjne ( Dz.U. z 2015r., poz. 978 ) albo zatwierdzono układ, o którym mowa w ustawie z dnia 15 maja 2015r. Prawo restrukturyzacyjne, albo

- niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy.

Odpowiedzialność likwidatorów obejmuje zaległości z tytułu składek, które powstały w czasie pełnienia przez niech obowiązków. Podkreślić przy tym należy, że orzeczenie o odpowiedzialności osób trzecich nie uwalnia dłużnika od tej odpowiedzialności, tylko poszerza krąg podmiotów, od których organ może dochodzić zaspokojenia. Zatem odpowiedzialność osób trzecich w Ordynacji podatkowej ma charakter posiłkowy w stosunku do odpowiedzialności płatnika. Decyzja w przedmiocie solidarnej odpowiedzialności może zostać wydana dopiero wtedy, gdy organ będzie posiadał uzasadnione podstawy do przyjęcia, iż pierwotny dłużnik nie wywiązał się z ciążącego na nim zobowiązania. W konstrukcji powołanego przepisu art. 116 o.p. z jednej strony zawarto obowiązki, do których wypełnienia zobowiązany jest organ i od których spełnienia uzależnione jest orzekanie o odpowiedzialności osób trzecich, tj.: wykazanie okoliczności pełnienia obowiązków członka zarządu w czasie, kiedy upływał termin płatności zobowiązania oraz bezskuteczność egzekucji skierowanej do majątku spółki. Z drugiej strony, ściśle określono w nim tzw. przesłanki egzoneracyjne, które uwalniają członka zarządu, z udziałem którego prowadzone jest postępowanie od odpowiedzialności, o ile uprzednio wykaże on ich wystąpienie. Zalicza się do nich wykazanie, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości spółki lub wszczęto postępowanie zapobiegające upadłości (postępowanie układowe) albo, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, bądź też, że wskazał on mienie spółki, z którego egzekucja jest możliwa.

Poddając ocenie poszczególne przesłanki przeniesienia odpowiedzialności na osobę trzecią, nie budzi wątpliwości, że w okresach w których upływał termin płatności należności wskazanych w rozpoznawanej sprawie, skarżący pełnił kolejno funkcję prezesa zarządu spółki a następnie jej likwidatora. W ocenie Sądu nie podlega dyskusji również druga z kolei pozytywna przesłanka przeniesienia odpowiedzialności w postaci bezskuteczności egzekucji skierowanej do majątku spółki. Jak zostało na wstępie podkreślone, odpowiedzialność członka zarządu oraz likwidatora jest m.in. odpowiedzialnością solidarną tzn., że można ją uruchomić dopiero wtedy, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się w całość lub w części bezskuteczna. Bezskuteczność egzekucji określa się jako stan, w którym istnieją niezaspokojone zobowiązania, których nie można wyegzekwować od samej spółki. W orzecznictwie i literaturze powszechnie przyjęta jest liberalna (szeroka) wykładnia pojęcia „bezskuteczność egzekucji”, utożsamiająca ją z niebudzącą wątpliwości nieściągalnością wierzytelności od samej spółki, tj. stanem, w którym z okoliczności sprawy wynika niezbicie, że spółka nie ma majątku, z którego wierzyciel mógłby uzyskać zaspokojenie swojej należności (por. wyrok SN z 26.06.2003r., V CKN 416/01, wyrok SN z 17.06.2011r., II CSK 571/10). Ustalenie przewidzianej w art. 299§1 k.s.h. przesłanki bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka nie ma majątku pozwalającego na zaspokojenie wierzyciela pozywającego członków zarządu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2003r. V CKN 416/01). Wierzyciel dochodzący należności od członka zarządu spółki z o.o. na zasadzie art. 299 k.s.h. nie jest zatem zobowiązany do wykazania formalnego umorzenia postępowania egzekucyjnego przez komornika z uwagi na jego bezskuteczność; wystarczający jest w takiej sytuacji dowolny dowód, że spółka nie ma majątku, który pozwalałby na zaspokojenie wierzyciela. O bezskuteczności egzekucji, prowadzonej przeciwko spółce (...) najdobitniej świadczy fakt, że pomimo długotrwałości administracyjnego postepowania egzekucyjnego spółka nadal posiada wymagalne zobowiązania wobec takich wierzycieli jak Urząd Skarbowy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Miasto S.. W przedmiotowej sprawie na organie rentowym spoczywał więc ciężar udowodnienia, że spółka, za którą obecnie subsydiarną odpowiedzialność ponieść ma Z. W., zalega wobec ZUS z płatnościami z tytułu składek, że zobowiązania te powstały w okresie, kiedy skarżący pełnił funkcję prezesa a następnie likwidatora spółki oraz że egzekucja tych należności z majątku spółki okazała się bezskuteczna. Dopiero po wykazaniu tych okoliczności istnieją podstawy do badania – w granicach wniosków dowodowych odwołującego – czy zachodzą przesłanki wyłączające odpowiedzialność skarżącego za zobowiązania spółki, to jest: po pierwsze, we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości; po drugie, niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy; po trzecie, wskazano mienie spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zobowiązań spółki w znacznej części.

W realiach rozpoznawanej sprawy to Z. W. winien wykazać, że podjął wszelkie czynności statuujące bezzasadność obciążenia go za zobowiązania Spółki. Zgodnie z dyspozycją wynikającą z przepisu art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przepis ten rozstrzyga zatem na kim, w razie sporu między stronami stosunku cywilnoprawnego, spoczywa obowiązek udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Pozostaje on w ścisłym związku i tłumaczony jest w powiązaniu z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego normującymi reguły dowodzenia. W procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu (por. wyrok SN z dnia 9 stycznia 2001r., II CKN 1194/00, LEX nr 52375). Do osoby występującej z pozwem należy więc udowodnienie faktów pozytywnych, które stanowią podstawę powództwa, gdyż z faktów tych wywodzi ona swoje prawo. Z kolei do strony przeciwnej - udowodnienie faktów negatywnych niweczących roszczenie przeciwnika. Odwołujący temu obowiązkowi nie sprostał. Powołanie się przez odwołującego na wskazanie w toku postepowania egzekucyjnego całego majątku spółki nie jest tożsame ze wskazaniem mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie należności organu w znacznej części. Również wskazanie na hipotetyczną możliwość sprzedaży nieruchomości spółki pod warunkiem uprzedniego umorzenia należności zabezpieczonych hipotecznie nie spełnia wymogu wskazania majątku w sposób konkretny, umożliwiający skuteczne przeprowadzenie egzekucji.

Z. W. podnosił także, że nie występowały przesłanki mogące uzasadniać złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z uwagi na posiadanie majątku o wartości przewyższającej jej zobowiązania. Art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (Dz.U.2020.1228 t.j.) definiuje pojęcie niewypłacalności. Ust. 1 stanowi, że dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. W myśl ust. 1a domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Zgodnie zaś z ust.2, dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. Zatem o dłużniku niewypłacalnym można mówić w razie spełnienia jednej z dwóch przesłanek określonych w art. 11. Pierwsza z nich, utrata zdolności płatniczej (art. 11 ust. 1–2), ma charakter uniwersalny i odnosi się do wszystkich dłużników. Druga, przewaga zobowiązań nad majątkiem (art. 11 ust. 2–7), ma charakter uzupełniający i dotyczy określonych jednostek organizacyjnych. Wskazane wyżej przesłanki niewypłacalności są niezależne od siebie i wystarczy, by wypełniła się jedna z nich (vide: postanowienie SN z 24.06.1999 r., III CKN 276/98, LEX nr 1212989; postanowienie SN z 19.12.2002 r., V CKN 342/01, LEX nr 75360; wyrok SN z 12.05.2011, II UK 308/10, LEX nr 1165771; wyrok NSA z 23.03.2006 r., II FSK 479/05, LEX nr 204069; wyrok WSA we Wrocławiu z 8.12.2009 r., I SA/Wr 973/09, LEX nr 560637). W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że przesłanki zgłoszenia upadłości osoby prawnej w postaci trwałego zaprzestania spłacania długów oraz niewystarczalności majątku na zaspokojenie długów mają samodzielny charakter i każda z nich uzasadnia wniosek o zgłoszenie upadłości. Wbrew stanowisku skarżącego, podkreśla się również, że niewypłacalność przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów Prawa upadłościowego polega na niemożności jednoczesnego spłacania wszystkich długów, zatem muszą być zaspokajane równoprawnie interesy wszystkich wierzycieli, a nie tylko interesy wierzycieli uprzywilejowanych (wybranych) - por. wyrok z dnia 19 marca 2010 r., I UK 258/09 (OSNP 2011 nr 17-18, poz. 239). W rezultacie nie ma podstaw do traktowania zaległości składkowych wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako pozbawionych znaczenia w aspekcie sytuacji finansowej spółki i przyjęcia w związku z tym, że - mimo powstania tych zaległości - nie doszło do trwałego zaprzestania spłaty długów (por. wyrok z dnia 14 czerwca 2006 r., I UK 324/05, OSNP 2007 nr 13-14, poz. 200). Podobne stanowisko prezentowane jest w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, w którym stwierdza się, że nawet w przypadku, gdy jedynym wierzycielem spółki kapitałowej jest Skarb Państwa, nie można przyjąć, iż członkowie jej zarządu nie mają z tego powodu obowiązku zgłaszać wniosku o ogłoszenie upadłości w ramach przesłanek egzoneracyjnych (por. wyrok z dnia 15 stycznia 2016 r., I FSK 992/14, LEX nr 2032535 i powołane w nim wcześniejsze orzecznictwo).

Odwołujący wskazywał także na obiektywne – w jego ocenie – przesłanki, które uniemożliwiłyby spółce (...) osiągnięcie zamierzonego celu gospodarczego w postaci wytwarzania i dystrybucji energii elektrycznej i cieplnej a które miały wynikać z nadużywania przez (...) sp. z o.o. w S. pozycji dominującej na lokalnym rynku przesyłu i dystrybucji ciepła. Jednocześnie jak wynika z załączonego do odwołania orzeczenia Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, praktyki te były stosowane do 28 czerwca 2012r . Trudno byłoby w tej sytuacji uzasadnić związek przyczynowy między zdarzeniami, które miały miejsce do połowy 2012 r. a późniejszą sytuacją ekonomiczno-finansową spółki (...) a w szczególności ich wpływ na możliwość zgłoszenia wniosku o upadłość w sytuacji zaprzestania przez płatnika regulowania wymagalnych zobowiązań. W tym aspekcie sprawy istotnym jest stwierdzenie, że członek zarządu podejmując się pełnienia funkcji zobowiązany jest posiadać wiedzę i umiejętności, by nie doprowadzić do naruszenia obowiązków wynikających między innymi z przepisów dotyczących odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, przepisów podatkowych, a w konsekwencji do zadłużenia. Przyjmując obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od osoby dbającej o swoje interesy, osoba zainteresowana powinna wykazać, że staranność tę zachowała, a uchybienie obowiązkowi było od niej niezależne (por. uchwała NSA z 10.08.2009r. II FPS 3/09, wyrok NSA z 16.12.2015r., II FSK 2576/13). Winę lub brak winy członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości lub o wszczęcie postepowania układowego należy oceniać w odniesieniu do chwili, w której powstał obowiązek zgłoszenia takiego wniosku, a nie do okresu późniejszego. Fakt, że zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, których z powodu braku majątku spółki nie można było wyegzekwować, powstały z przyczyn niezależnych od członka zarządu, nie zwalnia go od odpowiedzialności przewidzianej w art. 116§1 i 2 o.p. Wina członka zarządu spółki prawa handlowego powinna być oceniana według kryteriów prawa handlowego, czyli według miary podwyższonej staranności oczekiwanej od osoby pełniącej funkcję organu osoby prawnej prowadzącej działalność gospodarczą (por. wyrok SN z 2.10.2008r., I UK 39/08). Wykładnia pojęcia „czasu właściwego” była przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego w wielu orzeczeniach, w tym w przytoczonym wyżej wyroku z dnia 2 sierpnia 2011 r., II UK 5/11, a także w sprawach II UK 374/08, I UK 95/09, I UK 277/08 i I UK 369/05. Respektując utrwaloną w tej kwestii wykładnię należy zauważyć, że mimo elastycznego rozumienia pojęcia „czasu właściwego”, nie można zasadnie twierdzić, że termin złożenia wniosku o upadłość jest dowolny. W judykaturze zwracano uwagę, że wykładni pojęcia „właściwy czas” do zgłoszenia wniosku o upadłość należy dokonywać z uwzględnieniem celu, jakiemu uregulowanie zawarte w art. 116 § 1 o.p. ma służyć. Celem tym jest ochrona należności publicznoprawnych, a także - co do należności składkowych - ochrona Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2006 r., I UK 271/05, OSNP 2007 nr 9-10, poz. 142). Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 22 listopada 2012 r. I UK 409/12 pojęcie „we właściwym czasie” użyte w art. 116 § 1 pkt 1 lit. a Ordynacji powinno być odnoszone w pierwszej kolejności do podstawy upadłości. Jeżeli jest nią zaprzestanie płacenia długów, to tylko to uzasadnia ogłoszenie upadłości bez badania, czy majątek spółki zaspokoi wierzycieli choćby częściowo i równomiernie W drugiej przyczynie upadłości, tj. gdy majątek spółki nie wystarcza na zaspokojenie długów to „właściwego czasu” nie należy upatrywać wprost jako terminu z prawa upadłościowego, ale nie może on być zupełnie pomijany w wykładni. Właściwy czas - wobec odrębnej regulacji w art. 116 §1 pkt 1 lit. a - może być dłuższy od terminu z prawa upadłościowego, ale zachowanie tego terminu należy oceniać mając na uwadze, że składki na rzecz ZUS jako należności publicznoprawne powinny być płacone w terminie i należy to do obowiązków zarządu spółki. Z zaniechania tego obowiązku wynika uzasadnienie szczególnej odpowiedzialności członków zarządu spółki na podstawie tych przepisów. W realiach rozpoznawanej sprawy Z. W. nie wykazał, aby w rzeczywistości zachodziły przesłanki, które obiektywnie stały na przeszkodzie skutecznemu zgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. W świetle powyższego stwierdzić należy, że w rozpoznawanej sprawie ziściły się przesłanki pozytywne z art. 116 o.p. przy jednoczesnym braku wykazania przez skarżącego okoliczności, które pozwalałyby mu na uwolnienie się od odpowiedzialności za zaległości składkowe spółki (...).

Z. W. podnosił również, że wykonując obowiązki likwidatora (...) sp. z o.o. w likwidacji realizuje swoje zadania wyznaczone przepisami prawa, w związku z czym nie ma realnej możliwości wyboru zobowiązania spółki, które podlegałoby zaspokojeniu a przez to nie miał wpływu na powstanie zadłużenia na rzecz ZUS w okresie po otwarciu likwidacji. Jak wynika z ugruntowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która nie opłacała należnych składek na pracownicze ubezpieczenia społeczne, ustanowiony likwidatorem niewypłacalnej spółki (art. 276 § 1 k.s.h.) odpowiada za zaległości składkowe powstałe przed i po otwarciu procesu jej likwidacji na podstawie art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej w związku z art. 31 ustawy systemowej nawet wtedy, gdyby zrzekł się lub został odwołany z członkostwa w zarządzie w związku z uzyskaniem statusu likwidatora spółki. Od 1 stycznia 2016 r. każdy likwidator niewypłacalnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w tym także ten, który w dacie uzyskania tego statusu prawnego nie był członkiem jej zarządu, odpowiada za zaległości składkowe powstałe w czasie likwidacji spółki na podstawie art. 116b tej Ordynacji (tak SN w wyroku z dnia 14 grudnia 2016 r. II UK 494/15). Analogiczne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 16 czerwca 2020 r. II UK 13/19 przyjmując, że członek zarządu ustanowiony likwidatorem niewypłacalnej spółki odpowiada za zaległości składkowe powstałe zarówno przed jak i po otwarciu postępowania likwidacyjnego oraz ponosi ryzyko nieskutecznej sanacji zadłużenia spółki. Oznacza to, że legalne, uzasadnione oraz celowościowo i systemowo usprawiedliwione było obarczenie członków zarządu powołanych na likwidatorów spółki z o.o. subsydiarną odpowiedzialnością za zaległości składkowe na podstawie art. 116 § 1 o.p. w związku z art. 31 u.s.u.s. Stąd też prawidłowe wypełnianie obowiązków likwidatora nie może stanowić przesłanki wyłączającej jego odpowiedzialność za zobowiązania publicznoprawne spółki powstałe o otwarciu likwidacji, gdyż odpowiedzialność ta może być wyłączona jedynie w związku z wykazaniem przesłanek egzoneracyjnych, o których mowa w art. 116 § 1 pkt 1 o.p. (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 10 czerwca 2020 r. III AUa 545/19). Jak to już wcześniej zaznaczono, ponieważ Z. W. nie wykazał żadnej z przewidzianych w powołanym przepisie przesłanek egzoneracyjnych, nie może również uwolnić się od odpowiedzialności za nieopłacone składki, których termin płatności przypadał w okresie po otwarciu likwidacji spółki. Mając na uwadze, że odwołujący nie wykazał przesłanek uwalniających go od odpowiedzialności za zaległe składki, Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w pkt 1 oddalił odwołanie jako bezzasadne. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. i §2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018r., poz.265).