Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Sieradzu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2022 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Matusiak

Protokolant: st. sekr. sąd. Ewelina Kubiczak - Kleśta

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 listopada 2022 roku w Sieradzu

odwołania J. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

z dnia 27.09.2022 r. Nr (...)

w sprawie J. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł.

o emeryturę

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje J. R. prawo do emerytury od 1 lipca 2022 roku.

Sygn.akt IV U 515/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27.09.2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z dnia 06.07.2022 r., odmówił J. R. prawa do emerytury. Organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 27 ustawy emerytalnej, ubezpieczonemu urodzonemu przed dniem 01.01.1949 r. emerytura przysługuje po osiągnięciu wymaganego wieku emerytalnego oraz udowodnieniu okresu składkowego i nieskładkowego łącznie w Polsce i za granicą wynoszącego co najmniej 20 lat. Zakład odmówił przyznania emerytury, ponieważ wnioskodawca nie spełnił warunku, dotyczącego stażu pracy, udowadniając na wymagane 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych łącznie 19 lat, 10 miesięcy i 22 dni stażu pracy, w tym 15 lat, 1 miesiąc i 11 dni okresów składowych i nieskładkowych oraz 4 lata, 9 miesięcy i 11 dni okresów pracy w gospodarstwie rolnym. Organ nie uwzględnił okresu zatrudnienia od 01.09.1977 r. do 20.12.1977 r. na podstawie przedłożonych zeznań świadków, gdyż nie został on wystarczająco udokumentowany. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwrócił uwagę, iż GS (...) w S., która przechowuje dokumentację po zlikwidowanym SKR w S. poinformowała, że w żadnej dokumentacji, dotyczącej pracowników sezonowych, nie figuruje nazwisko wnioskodawcy, nadto w legitymacji ubezpieczeniowej brak jest wpisu potwierdzającego zatrudnienie w SKR w S.; organ zaznaczył przy tym, iż podczas składania poprzednich wniosków o emeryturę, w kwestionariuszu dotyczącym zatrudnienia (ZUS Rp-6) wskazano, że w okresie od 26.01.1976 r. do 31.03.1992 r. wnioskodawca prowadził własne gospodarstwo rolne.

Odwołanie od decyzji organu rentowego złożył J. R., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca podniósł, iż w 1974 r. ukończył kurs obsługi kolumny parnikowej i w okresie od 01.09.1977 r. do Bożego Narodzenia 1977 r. wykonywał na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu czynności, polegające na obsłudze kolumny parnikowej w ówczesnym SKR. Odwołujący wskazał, iż nie zachowała się dokumentacja pracownicza, związana z jego zatrudnieniem we wskazany okresie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie z przyczyn, wskazanych w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. R., ur. (...), w dniu 04.12.2014 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wniosek o emeryturę. W załączniku do wniosku – informacji dotyczącej okresów składkowych i nieskładkowych ujęto okresy: 27.04.1966 r. - 20.04.1968 r. zasadnicza służba wojskowa (ksero książeczki wojskowej), 18.08.1969 r. – 31.12.1969 r. SKR G. (świadectwo pracy legitymacja ubezpieczeniowa), 01.04.1970 r. – 31.12.1970 r. SKR G. (świadectwo pracy legitymacja ubezpieczeniowa), 01.04.1971 r. – 31.12.1971 r. SKR G. (świadectwo pracy legitymacja ubezpieczeniowa), 17.05.1972 r. – 31.03.1976 r. SKR G. (świadectwo pracy legitymacja ubezpieczeniowa), 26.01.1976 r. – 31.03.1992 r. praca we własnym gospodarstwie rolnym (zaświadczenie z KRUS), 01.04.1992 r. – 30.06.1999 r. działalność gospodarcza ( (...)), 01.07. 1999 r. do 30.12.2014 r. praca we własnym gospodarstwie rolnym do 28.11.2014 r., od 29.11.2004 r. – pobieranie renty strukturalnej ARiMR Ł.. Do wniosku o emeryturę zostały załączone m.in. świadectwa pracy, wystawione przez Spółdzielnię Kółek Rolniczych w G. stwierdzające, iż J. R. był zatrudniony w SUW KR G., obecnie SKR G., w okresach od 18.08. 1969 r. do 31.12.1969 r.,od 01.04.1970 r. do 31.12.1970 r. , od 01.04.1971 r. do 31.12.1971 r. - jako traktorzysta na podstawie umów zawartych na czas określony, od 17.05.1972 r. do 31.03.1976 r. - jako traktorzysta; kserokopia legitymacji ubezpieczeniowej, zawierająca wpisy potwierdzające m.in. zatrudnienie w ww. okresach, zaświadczenie KRUS PT w W., potwierdzające, iż J. R. podlegał ubezpieczeniu rolniczemu w okresach: 01.07. 1977 – 31.12.1982, 01.01.1983 – 31.12.1990, 01.01. 1991 – 31.03.1992, 01.07.1999-30.09.2004, 01.10.2004-31.12.2004, 01.01.2005-30.11.2014. Decyzją z dnia 28.01.2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił J. R. prawa do emerytury, ponieważ na wymaganych 20 lat okresów składowych i nieskładkowych wnioskodawca udowodnił 15 lat, 1 miesiąc i 11 dni.

W dniu 31.10.2016 r. J. R. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. kolejny wniosek o emeryturę. Wnioskodawca wniósł o zaliczenie do stażu ubezpieczeniowego okresu pracy w gospodarstwie rolnym od 29.09.1963 r. do 25.01.1976 r. na podstawie zeznań świadków. Decyzją z dnia 14.11.2016 r. organ rentowy odmówił J. R. prawa do emerytury, ponieważ na wymagane 20 lat okresów składowych i nieskładkowych wnioskodawca udowodnił 19 lat, 10 miesięcy i 11 dni.

Kolejny wniosek o emeryturę J. R. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych 6 lipca 2022r. W informacji o okresach składkowych i nieskładkowych ubezpieczony podał, iż w okresie od 01.09.1977 r. do 20.12.1977 r. pracował w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S.; na powyższy fakt ubezpieczony przedstawił zeznania świadków. Do wniosku zostało załączone zaświadczenie wystawione w dniu 21 września 1974 r. przez Wojewódzki Ośrodek Szkolenia Rolniczego w Ł., stwierdzające ukończenie przez J. R. kursu obsługi kolumny parnikowej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych znając, że okres 01.09.1977 r. do 20.12.1977 r. nie został wystarczająco udokumentowany, decyzją z dnia 27.09.2022r. odmówił J. R. prawa do emerytury.

(wnioski, kwestionariusze, świadectwa pracy, ksero legitymacji ubezpieczeniowej, zaświadczenie KRUS, decyzje w aktach ZUS).

J. D. w 1975 r. rozpoczął pracę w Spółdzielni Kółek Rolniczych w S. na stanowisku kierownika Zakładu Usług (...). W 1977 r. Spółdzielnia nabyła kolumnę parnikową. Było to urządzenie służące do parowania ziemniaków, przeznaczanych na paszę. Kolumna miała elektryczne zasilanie, była podłączana do bieżącej wody, para była wytwarzana poprzez podgrzewanie kotła z wodą, umieszczonego nad węglowym paleniskiem. Ponieważ w Spółdzielni nie było pracowników obeznanych z obsługą kolumny parnikowej, J. D. wiedząc, że J. R. ma kwalifikacje do pracy z tego typu urządzeniami, zaproponował mu sezonową pracę przy obsłudze kolumny. J. R., który wówczas od roku był właścicielem gospodarstwa rolnego, przekazanego przez rodziców żony, wyraził zgodę na podjęcie tej pracy, zwłaszcza iż potrzebował pieniędzy na wykończenie domu. Z początkiem września 1977 r. J. R. rozpoczął pracę, związaną z obsługą kolumny parnikowej. Do jego zadań należało codzienne przygotowanie urządzenia do pracy, związane z zapewnieniem dopływu wody i energii, rozpaleniem paleniska węglowego. Proces związany z parowaniem jednego wsadu ziemniaków do kolumny parnikowej trwał do 3 godzin, w procesie parowania gotowe ziemniaki były uzupełniane świeżymi. J. R. miał za zadanie czuwać nad prawidłową pracą urządzenia, podtrzymywać odpowiednią temperaturę paleniska. Po zakończeniu procesu parowania przewidzianego na dany dzień, J. R. czyścił elementy kolumny aby umożliwić rozpoczęcie pracy następnego dnia. W SKR parowano ziemniaki, pochodzące z własnych upraw Spółdzielni jak i w formie usług świadczonych dla okolicznych rolników. W sezonie, obejmującym okres po wykopkach w 1977 r., trwającym od początków września tego roku do świąt Bożego Narodzenia, J. R. pracował przy obsłudze kolumny parnikowej w każdym dniu roboczym w wymiarze nie niższym niż 8 godzin dziennie. Za wykonaną pracę J. R. otrzymywał wynagrodzenie. W kolejnym sezonie wykopkowym obsługę kolumny parnikowej wykonywał J. K..

(zeznania z dnia 09.11.2022r.: J. K. od 00:02:42 do 00:18:13 minuty, H.D. od 00:18:13 do 00:40:29 minuty, J. R. od 00:41:05 do 00:56;20 minuty).

Wskazany stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie wymienionych dokumentów oraz zeznań świadków H. D. i J. K. oraz samego ubezpieczonego. Sąd uznał zeznania świadków i ubezpieczonego za wiarygodne; świadkowie w swoich zeznaniach dokładnie opisali przebieg zatrudnienia rodzaj czynności wykonywanych przez ubezpieczonego w spornym okresie, ich zeznania były logiczne, spójne i wzajemnie się dopełniały.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią przepisu art. 27 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U.2022.504 t.j. – dalej ustawa emerytalna), ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1) osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a.

Natomiast przepis art.28 powyższej ustawy stanowi, że ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy nie osiągnęli okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 pkt 2, przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1) osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn;

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet i co najmniej 20 lat dla mężczyzn.

Jednocześnie zgodnie z treścią przepisu art.5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy:

1) składkowe, o których mowa w art. 6;

2) nieskładkowe, o których mowa w art. 7.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy do okresów składkowych zalicza się okresy ubezpieczenia. Nawiązanie stosunku pracy skutkuje równoległym powstaniem stosunku ubezpieczenia. Przesłankę nawiązania pracowniczego stosunku ubezpieczenia stanowi zaś nie samo zawarcie umowy o pracę, lecz zatrudnienie. Na istnienie stosunku pracy nie składa się tylko zawarcie umowy o pracę, która może być zawarta również per facta concludentia, ale przede wszystkim zamiar stron oraz faktyczne wykonywanie określonej w umowie pracy, na warunkach z umowy wynikających. Cechami charakteryzującymi stosunek pracy, które odróżniają go od innych stosunków prawnych zbliżonych do niego, a w szczególności umowy o dzieło, czy umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o umowie zlecenia, są w szczególności konieczność osobistego wykonywania pracy, podporządkowanie pracodawcy, wykonywanie pracy na jego rzecz i ryzyko oraz odpłatność pracy. Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy odwołujący legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym co najmniej 20 lat. Postępowanie dowodowe, przeprowadzone w niniejszej sprawie wykazało, że odwołujący spełnił sporną przesłankę, udowadniając, że w okresie od 01.09.1977 r. do 20.12.1977 r. pozostawał w stosunku pracy z SKR w S., świadcząc pracę rzecz tego zakładu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Mimo że powyższy fakt podlegał udowodnieniu wyłącznie osobowymi źródłami osobowymi, to trzeba przypomnieć, iż w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być dowodzone wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami. Nie mają, więc zastosowania w postępowaniu sądowym, opartym na zasadzie swobodnej oceny dowodów (por. wyroki SN: z dnia 7 grudnia 2006 r. I UK 179/2006, z dnia 14 czerwca 2006 r. I UK 115/2006 OSNP 2007/17-18 poz. 257, z dnia 25 lipca 1997 r. II UKN 186/97 OSNAPiUS 1998/11 poz. 342 i z dnia 2 lutego 1996 r. II URN 3/95 OSNAPiUS 1996/16 poz. 239). Sąd Okręgowy dokonując ustaleń faktycznych w sprawie miał na uwadze, iż zaliczenie nieudokumentowanych spornych okresów składkowych z przebiegu ubezpieczenia do stażu ubezpieczeniowego na podstawie zeznań świadków lub przesłuchania strony zainteresowanej jest dopuszczalne tylko w przypadkach nie budzących żadnych wątpliwości co do spójnego i precyzyjnego - rodzajowego oraz czasowego potwierdzenia się udowadnianych okoliczności. W ocenie Sądu z takim właśnie niebudzącym przypadkiem mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie. Szczególną wartość dowodową należy nadać zeznaniom świadka H. D.. To właśnie H. D. był osobą, której inicjatywna doprowadziła do podjęcia przez odwołującego pracy w spornym okresie. Mimo znacznego upływu czasu, jaki minął od relacjonowanych zdarzeń, H. D. z niezbędną precyzją był w stanie oddać sposób realizowania przez J. R. czynności na rzecz SKR w S., co pozwoliło zakwalifikować łączący strony stosunek prawny jako stosunek pracy. J. R. wykonywał swoje obowiązki regularnie, był obowiązany do wykonywania ich osobiście, miały one charakter powtarzalny, za ich wykonanie otrzymywał stałe i cykliczne wynagrodzenie. Co warte podkreślenia, świadkowie są to osoby obce dla odwołującego, a przez to niezainteresowane wynikiem sporu. W ocenie Sądu Okręgowego przeciwko uznaniu wiarygodności zeznaniom ubezpieczonego, które jak to już wcześniej zaznaczono w pełni korelują z zeznaniami świadków, nie przemawia fakt, iż w kwestionariuszu do wniosku o emeryturę, złożonym 04.12.2014 r., J. R. nie wyszczególnił spornego okresu zatrudnienia. We wskazanej informacji o okresach składkowych i nieskładkowych zostały ujęte jedynie okresy udokumentowane, zatem za całkowicie naturalne wydaje się pominięcie przez wnioskodawcę okresu, na potwierdzenie którego nie posiadał stosownej dokumentacji. Dlatego też, mimo że nie zachowały się żadne dokumenty mogące potwierdzać zatrudnienie odwołującego w spornym okresie, to w przekonaniu Sądu przeprowadzone postępowanie dowodowe, a w szczególności dowody osobowe omówione powyżej, pozwoliły na dokonanie ustaleń, umożliwiających zaliczenie odwołującemu okresu zatrudnienia od dnia 01.09.1977 r. do dnia 20.12.1977 r. w SKR w S.. W ocenie Sądu Okręgowego, J. R. spełnił warunki do przyznania emerytury po uwzględnieniu spornego okresu pracy, wykazał bowiem co najmniej 20 – letni okres ubezpieczenia. Z tych też względów na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł o zmianie zaskarżonej decyzji.